Vì sao địa phương gặp khó khi được phân quyền cấp giấy chứng nhận để thanh long, hồ tiêu... sang EU?

Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cho rằng đang thiếu căn cứ pháp lý rõ ràng để cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho doanh nghiệp xuất khẩu các sản phẩm thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật (thanh long, hồ tiêu...) sang châu Âu.

Chiều 29-7, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức hội nghị trực tiếp và trực tuyến tập huấn, phổ biến quy định pháp luật về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực gắn với tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Thông tư không có 'cấp giấy chứng nhận khác'

Tại hội nghị, đại diện Sở An toàn thực phẩm TP.HCM nêu ra những vướng mắc, khó khăn như thiếu cơ sở pháp lý trong việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm theo yêu cầu của nước nhập khẩu theo Thông tư 12/2025/TT-BNNMT của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định phân cấp, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật (gọi tắt Thông tư 12 năm 2025).

Trả lời về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Hiếu - phó cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật - cho biết theo quy định tại khoản 1, điều 42 Luật An toàn thực phẩm, cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện kiểm tra sẽ cấp giấy chứng nhận khác có liên quan đối với thực phẩm xuất khẩu trong trường hợp có yêu cầu của nước nhập khẩu.

"Như vậy, trong luật đã có quy định này và với thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra thì sở hoàn toàn có đầy đủ căn cứ pháp lý để trả kết quả theo yêu cầu của nước nhập khẩu", ông Hiếu nói.

Đáp lại câu trả lời của ông Hiếu, đại diện Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết ở khoản 2, điều 42, Luật An toàn thực phẩm quy định Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Bộ Công Thương trong quản lý sản phẩm của ngành có hướng dẫn hồ sơ, trình tự thủ tục cấp các loại giấy chứng nhận quy định tại khoản 1.

"Như vậy, khoản 1 thì được nhưng khoản 2 sở không có căn cứ để cấp giấy mẫu chứng nhận khác bởi vì kết quả giải quyết thủ tục theo điều 24, thông tư 12 (năm 2025) chỉ cấp theo mẫu chứ không có từ nào xem xét cấp giấy chứng nhận khác" - đại diện Sở An toàn thực phẩm TP.HCM nói.

Vị này cũng cho biết vừa qua khi cấp 5 giấy chứng nhận để xuất khẩu thanh long đi châu Âu đã tiếp tục phát sinh vướng mắc, đó là doanh nghiệp cho biết phía châu Âu yêu cầu phải ký trực tiếp không được ký trực tuyến và đề nghị cấp 3-4 bản, như vậy sở cũng không có căn cứ để thực hiện.

Ghi nhận ý kiến để điều chỉnh

Ông Nguyễn Vũ Phi Long - chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch vùng 2 (Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật) - cho biết từ năm 2018, đơn vị đã thực hiện việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm xuất khẩu sang EU theo Thông tư số 44/2018/TT-BNNPTNT và không gặp vướng mắc gì vì thông tư này cụ thể hóa khoản 1, điều 42 Luật An toàn thực phẩm.

Kết luận về nội dung này, ông Huỳnh Tấn Đạt - cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật - cho rằng trong quá trình triển khai thủ tục hành chính phải bao phủ được hết các văn bản quy phạm pháp luật còn hiệu lực.

"Chúng ta xác định việc xuất khẩu phải thực hiện, tuân thủ đầy đủ quy định, yêu cầu của nước nhập khẩu.

Một điểm nữa, trong quá trình chuyển tiếp các thông tư của bộ, chúng tôi vẫn đang tiếp tục rà soát, củng cố. Cục ghi nhận ý kiến của sở để sửa đổi thông tư 12 (năm 2025) cũng như các quyết định công bố thủ tục hành chính", ông Đạt nhấn mạnh.

Để đảm bảo thông thương, ông Đạt đề nghị Sở An toàn thực phẩm TP.HCM phối hợp chặt chẽ với Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 2 để tiếp tục thực hiện thủ tục này. Nếu còn vướng mắc, cục sẽ báo cáo bộ xử lý ngay bằng các văn bản cấp thiết để có cơ sở triển khai thực hiện.