Vì sao cần tăng tốc xây sân bay?

Bên cạnh sân bay Long Thành (Đồng Nai) đang được nỗ lực thi công để khai thác vào tháng 12-2025, ngày 19-8 sân bay Gia Bình (Bắc Ninh) được khởi công xây dựng.

Cùng ngày, sân bay Cà Mau cũng được khởi công nâng cấp, mở rộng; nhà ga T2 sân bay Cát Bi và đường băng số 2 sân bay Phù Cát cũng được khởi công.

Việc tăng tốc đầu tư xây mới, cải tạo nâng cấp sân bay theo quy hoạch trong thời gian qua nhằm mục tiêu phát triển hệ thống sân bay theo hướng đồng bộ và hiện đại, đáp ứng nhu cầu vận tải và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Nhiều sân bay được đầu tư, nâng cấp

Ngày 19-8, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được khởi công xây dựng. Đây là cảng hàng không quốc tế thứ 15 của cả nước được quy hoạch với cấp sân bay 4E; công suất thiết kế dự kiến khoảng 30 triệu hành khách/năm thời kỳ 2021 - 2030 và khoảng 50 triệu hành khách/năm tầm nhìn đến năm 2050.

Ước tính chi phí đầu tư sân bay Gia Bình theo quy hoạch khoảng 120.839 tỉ đồng thời kỳ 2021 - 2030, khoảng 61.455 tỉ đồng tầm nhìn đến năm 2050.

Với diện tích khoảng 1.960ha, chỉ đứng sau sân bay Long Thành, sân bay Gia Bình cũng là sân bay thứ hai của cả nước được quy hoạch 4 đường băng sau sân bay Long Thành.

Theo quy hoạch, sân bay Gia Bình được đầu tư hiện đại, kết nối đồng bộ với đường bộ, đường sắt, metro để thuận tiện cho kết nối, phát huy hiệu quả khai thác.

Để đảm bảo giao thông kết nối, sáng 19-8 UBND TP Hà Nội cũng khởi công dự án xây dựng tuyến đường kết nối sân bay Gia Bình về thủ đô Hà Nội (đoạn trên địa bàn TP Hà Nội) dài 14km, rộng 120m, tổng mức đầu tư 42.000 tỉ đồng.

Sáng 19-8, tại Hải Phòng, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cũng khởi công xây dựng nhà ga hành khách T2 sân bay Cát Bi với tổng mức đầu tư 2.690 tỉ đồng.

Ngoài nhà ga có tổng diện tích sàn 23.00m², các công trình phụ trợ cũng được xây dựng để khai thác với công suất 5 triệu hành khách/năm (dự trù phương án mở rộng để nâng công suất lên 10 triệu hành khách/năm).

Khi nhà ga T2 hoàn thành, cùng với nhà ga T1 (đang được nghiên cứu mở rộng lên 3 triệu hành khách/năm), sân bay Cát Bi sẽ đáp ứng mục tiêu đến năm 2030 đạt công suất 13 triệu hành khách/năm.

Với sân bay Phù Cát, ngày 19-8 UBND tỉnh Gia Lai cũng khởi công dự án xây dựng đường băng số 2 và các công trình đồng bộ tại khu bay của sân bay Phù Cát với tổng mức đầu tư 3.246 tỉ đồng.

Đường băng mới sẽ có chiều dài 3.048m, bảo đảm tiếp nhận được các loại máy bay Code C như Airbus A320, A321 và có thể nâng cấp để tiếp nhận máy bay Code E (Boeing 787, Airbus A350) khi cần thiết.

Có đường cao tốc vẫn cần sân bay

Hiện cả nước đang khai thác 22 sân bay gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay quốc nội. Theo quy hoạch, đến năm 2023 cả nước hình thành 15 sân bay quốc tế và 16 sân bay quốc nội; tầm nhìn đến năm 2050, cả nước hình thành 34 sân bay, bao gồm 15 sân bay quốc tế và 19 sân bay quốc nội.

Ngoài ra còn có 11 vị trí cũng được nghiên cứu, đánh giá khả năng quy hoạch hình thành các sân bay đối với một số sân bay phục vụ quốc phòng, vị trí quan trọng về khẩn nguy, cứu trợ hoặc khả năng phát triển du lịch. Các vị trí này sẽ báo cáo Thủ tướng bổ sung vào quy hoạch khi đủ điều kiện.

Sở dĩ quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt với số lượng sân bay nói trên là dựa trên quá trình nghiên cứu thực tế và dự báo của các cơ quan chuyên môn cho thấy dự kiến đến năm 2030 tổng sản lượng khách dự kiến thông qua các sân bay của Việt Nam khoảng 275,9 triệu hành khách và hàng hóa khoảng 4,1 triệu tấn.

Định hướng giai đoạn đến năm 2050 tổng sản lượng hành khách qua các sân bay khoảng 490,7 triệu hành khách và hàng hóa đạt khoảng 16 triệu tấn.

Lý giải thêm, TS Nguyễn Bách Tùng, chuyên gia quy hoạch - thiết kế sân bay, cho rằng Việt Nam là đất nước có địa hình trải dài, nhiều vùng sâu, vùng xa, vùng có vị trí chiến lược quốc phòng, an ninh.

Đến nay Việt Nam đang khai thác 22 sân bay với tỉ lệ sân bay theo diện tích còn thưa so với nhiều nước trên thế giới và khu vực, chưa đảm bảo khoảng cách tiếp cận hợp lý với người dân. Đặc biệt vùng Tây Nguyên và vùng núi phía Bắc vẫn còn ít sân bay nên cần phải nghiên cứu đầu tư các sân bay ở khu vực này.

Một lý do nữa chúng ta vẫn phải quy hoạch và xây dựng mạng lưới sân bay phù hợp nhằm đảm bảo mục tiêu quốc phòng, an ninh, cứu hộ, cứu nạn trong tình huống thiên tai.

"Do vậy, những sân bay ở vùng sâu, vùng xa vẫn phải quy hoạch, xây dựng và phần lớn sân bay khai thác dân sự, phát triển kinh tế nhưng có thể kết hợp hoạt động quốc phòng, an ninh khi cần thiết", ông Tùng lý giải.

Một lý do nữa là trong tương lai, máy bay cá nhân và taxi bay sẽ phát triển nhiều nên cần có nhiều sân bay để khai thác. Lúc đó nếu có quá ít sân bay thì việc khai thác các loại hình bay mới này tại các sân bay đông đúc sẽ làm giảm hiệu quả khai thác hàng không thường lệ.

"Đường bộ, đường sắt và hàng không có nhu cầu phục vụ khác nhau. Hàng không có vai trò phục vụ việc di chuyển xa trong thời gian rất ngắn, đồng thời vận chuyển những hàng hóa quan trọng, có giá trị cao cần chuyên chở nhanh.

Hàng không phát triển sẽ bổ trợ việc phối kết hợp vận tải đa phương thức của năm loại hình vận tải" - ông Tùng nói và giải thích thêm các sân bay lớn kết nối tốt với đường sắt, đường bộ đều phát huy được ưu thế của các loại hình vận tải hành khách lẫn hàng hóa.

Trước đó, khi lý giải về tương quan của đường bộ, đường sắt tốc độ cao và hàng không, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cũng cho hay việc phát triển các loại hình vận tải không tạo xung đột hay cái này triệt tiêu cái kia mà sẽ hỗ trợ nhau. Hiện thị phần vận tải hành khách trong nước đang có sự chênh lệch lớn giữa đường bộ, đường sắt và đường hàng không.