Vết bớt trên da trẻ sơ sinh: Cảnh báo nguy cơ ung thư, cần can thiệp sớm

TPO - Một đốm sẫm màu xuất hiện trên da trẻ từ khi mới chào đời, thoạt nhìn tưởng chỉ là vết bớt thông thường. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo đây có thể là biểu hiện của nơ vi hắc tố bẩm sinh (Congenital Melanocytic Nevus - CMN), một bất thường da liễu tiềm ẩn nguy cơ ung thư da nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời.

Theo các bác sĩ Khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mĩ (Bệnh viện Bạch Mai), nơ vi hắc tố bẩm sinh là hiện tượng xuất hiện ở khoảng 0,2-1% trẻ sơ sinh. Trong đó, phần lớn các nơ vi kích thước nhỏ và trung bình không ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Tuy nhiên, những nơ vi lớn (đường kính >20 cm) hoặc khổng lồ (trên 40 cm hoặc chiếm từ 2% diện tích cơ thể trở lên) cần được theo dõi sát vì nguy cơ biến đổi thành u hắc tố, dạng ung thư da ác tính cao.

Cảnh báo từ cấu trúc di truyền

CMN hình thành do đột biến gen NRAS hoặc BRAF trong thời kì phôi thai, khiến các tế bào sắc tố dưới da (melanocyte) phát triển bất thường. Tổn thương có thể phẳng hoặc nổi gồ, mang màu nâu nhạt, nâu đậm hoặc đen, thậm chí có lông và phân bố ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, từ mặt, cổ, tay chân cho đến toàn bộ thân mình.

Khác với bớt thông thường, CMN có xu hướng phát triển cùng với cơ thể trẻ, gây biến dạng cấu trúc vùng tổn thương, ảnh hưởng đến chức năng vận động, gây loét, bội nhiễm, đồng thời tác động nặng nề đến tâm lí và sự tự tin của trẻ nhỏ.

PGS. TS Phạm Thị Việt Dung chuẩn bị phẫu thuật cho 1 ca nơ vi hắc tố bấm sinh cánh tay.

Điển hình là trường hợp một bé gái 5 tuổi mang khối nơ vi sắc tố khổng lồ bao trọn cánh tay phải và khuỷu tay, diện tích lên tới 26 cm. Vùng tổn thương có màu đen sẫm, da dày, nhiều lông, kèm theo hàng chục nơ vi vệ tinh rải rác ở chân. Các bác sĩ đã phải tiến hành 3 lần phẫu thuật, sử dụng kĩ thuật giãn da vùng sườn lưng để tạo vạt da che phủ tổn thương, giúp bảo tồn chức năng và hình thể của cánh tay, đồng thời giảm thiểu sẹo và đảm bảo thẩm mĩ.

Một trường hợp khác là bé gái 7 tuổi mang nơ vi khổng lồ vùng lưng kích thước 36x45 cm, lan từ bụng phải đến thắt lưng trái. Ca bệnh được xử lí bằng 7 lần phẫu thuật cắt bỏ từng phần, mỗi lần cách nhau khoảng 7 tháng. Nhờ tận dụng độ đàn hồi da của trẻ, các bác sĩ đã đóng kín tổn thương mà không cần ghép da. Đến năm 11 tuổi, toàn bộ nơ vi được loại bỏ hoàn toàn, không ghi nhận biến chứng nào.

PGS.TS Phạm Thị Việt Dung, Trưởng khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mĩ cho biết thời điểm lí tưởng để can thiệp là trước 3-6 tuổi. “Điều trị sớm giúp trẻ đến trường với diện mạo lành lặn, tránh mặc cảm. Với nơ vi lớn, cần nhiều lần phẫu thuật, việc khởi động điều trị từ sớm là rất quan trọng. Tuy nhiên, gây mê an toàn cho trẻ nhỏ cũng là vấn đề cần cân nhắc. Thông thường, chúng tôi ít can thiệp trước 18 tháng tuổi, trừ khi có dấu hiệu cảnh báo nguy cơ”, TS Dung nói.

Theo các chuyên gia, mỗi trường hợp CMN là một bài toán riêng biệt, đòi hỏi bác sĩ phải đưa ra chiến lược cá thể hóa: phẫu thuật một lần hay nhiều lần, ưu tiên hướng sẹo nào, dùng kĩ thuật giãn da, tạo vạt hay ghép da… Mục tiêu không chỉ là loại bỏ tổn thương, mà còn đảm bảo hài hòa thẩm mĩ, bảo tồn chức năng và giúp trẻ tự tin hòa nhập.

“Thành công của một ca mổ không đơn thuần là vết sẹo đẹp, mà là diện mạo, sự tự tin và cả tương lai của đứa trẻ”, PGS.TS Việt Dung chia sẻ.

Nhờ tiến bộ trong kĩ thuật giãn da, mô học và tay nghề bác sĩ, nhiều ca CMN phức tạp tại Bệnh viện Bạch Mai đã được xử lí thành công với tỉ lệ biến chứng thấp, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm lí của trẻ.

PGS.TS Phạm Thị Việt Dung nhấn mạnh: “Việc chẩn đoán sớm, tư vấn kĩ cho phụ huynh và lựa chọn trung tâm điều trị uy tín là chìa khóa giúp trẻ vượt qua rào cản của CMN, bước vào đời với sự tự tin trọn vẹn”.