Vàng vượt euro thành tài sản dự trữ số 2 toàn cầu

Trước bất ổn toàn cầu và nỗi lo nợ công Mỹ, các ngân hàng trung ương đã gom hơn 1.000 tấn vàng mỗi năm khiến kim quý trở thành tài sản dự trữ số 2 thế giới, thay thế đồng euro.

Vàng hiện chiếm 20% dự trữ toàn cầu trong năm 2024, vượt đồng euro và chỉ đứng sau USD. Ảnh: Reuters.

Trong báo cáo công bố ngày 11/6, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cho biết vàng đã chính thức vượt qua đồng euro để trở thành tài sản dự trữ lớn thứ 2 toàn cầu trong năm 2024, chỉ sau đồng USD. Nguyên nhân đến từ lượng mua vào kỷ lục của các ngân hàng trung ương và đà tăng phi mã của giá vàng, theo Financial Times.

Theo dữ liệu của ECB, vàng đã chiếm 20% tổng dự trữ ngoại hối chính thức trên toàn cầu vào năm ngoái, so với mức 16% của đồng euro. Đồng USD vẫn giữ vị trí thống trị với tỷ trọng 46%.

“Các ngân hàng trung ương tiếp tục tích lũy vàng với tốc độ chưa từng có”, ECB nhấn mạnh, đồng thời cho biết tổng lượng vàng mua vào trong năm 2024 đã vượt ngưỡng 1.000 tấn - tương đương khoảng 20% sản lượng vàng toàn cầu hàng năm và gấp đôi mức trung bình của thập niên 2010.

Lượng vàng mà các ngân hàng trung ương nắm giữ hiện nay đang tiến sát đỉnh lịch sử thời kỳ hậu Thế chiến II, khi thế giới còn áp dụng hệ thống tỷ giá cố định Bretton Woods. Khi đó, các đồng tiền gắn với USD, và đồng bạc xanh có thể quy đổi sang vàng với tỷ giá cố định cho đến năm 1971. Tồn kho vàng chính thức trên toàn cầu từng đạt đỉnh hơn 38.000 tấn vào giữa thập niên 1960. Đến năm 2024, con số này đã quay lại mốc 36.000 tấn.

Báo cáo trích dẫn thông tin từ Hội đồng Vàng thế giới cho biết những quốc gia mua vàng nhiều nhất năm qua gồm Ấn Độ, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Ba Lan - các nước đều có xu hướng gia tăng nắm giữ vàng trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và nỗi lo về các biện pháp trừng phạt tài chính.

Giá vàng đã tăng hơn 30% trong năm 2024, một phần quan trọng giúp nâng tỷ trọng của vàng trong kho dự trữ toàn cầu. Từ đầu năm 2025 đến nay, giá vàng tiếp tục tăng thêm 27%, chạm mốc lịch sử 3.500 USD/ounce. “Kho dự trữ vàng khổng lồ này, cộng với giá cao, đã đưa vàng vươn lên thành tài sản dự trữ lớn thứ hai thế giới xét theo giá thị trường trong năm 2024, chỉ sau đồng USD”, ECB nhấn mạnh. Mặc dù vàng không sinh lãi và chi phí lưu trữ cao, trong mắt giới đầu tư toàn cầu, kim loại quý này vẫn được xem là tài sản an toàn tuyệt đối với tính thanh khoản cao, không phụ thuộc vào tổ chức phát hành và miễn nhiễm trước rủi ro trừng phạt. Xu hướng "phi đô la hóa" (de-dollarisation) cũng là động lực khiến các nước đẩy mạnh gom vàng. Sau cuộc xung đột Nga - Ukraine, khi Mỹ phong tỏa tiếp cận tài chính của Nga, nhiều quốc gia, đặc biệt ở các thị trường mới nổi bắt đầu đa dạng hóa dự trữ, giảm phụ thuộc vào USD. ECB cho biết trong 5 đợt tăng tỷ trọng vàng mạnh nhất từ năm 1999 đến nay, các quốc gia liên quan đều từng đối mặt với trừng phạt trong cùng năm hoặc năm trước đó. Những nước có quan hệ địa chính trị gần gũi với Trung Quốc và Nga cũng gia tăng tích trữ vàng mạnh mẽ hơn trong 3 năm gần đây. Khảo sát với 57 ngân hàng trung ương nắm giữ vàng năm qua cũng cho thấy các yếu tố thúc đẩy bao gồm lo ngại trừng phạt, kỳ vọng thay đổi hệ thống tiền tệ toàn cầu và mong muốn tách dần khỏi đồng USD. Một điểm đáng chú ý khác là mối liên hệ lịch sử giữa giá vàng và lãi suất thực đã bị phá vỡ từ đầu năm 2022. Trước kia, khi lợi suất thực tăng, giá vàng thường giảm. Nhưng hiện nay, nhà đầu tư tìm đến vàng không chỉ để chống lạm phát mà còn để phòng rủi ro chính trị. ECB nhận định rằng nếu xu hướng gia tăng dự trữ vàng tiếp diễn, điều này có thể thúc đẩy nguồn cung vàng toàn cầu tiếp tục tăng, tương tự các giai đoạn giá cao trong lịch sử. Trong môi trường kinh tế hiện nay, đầu tư trở thành khái niệm phổ biến. Để độc giả có thể tiếp cận những xu hướng đầu tư mới nhất, Tri Thức - Znews xây dựng chủ đề Đầu tư qua sách - nơi ghi lại những cuốn sách, câu chuyện, xu hướng đầu tư đã và đang diễn ra trong nước và thế giới. Không chỉ tập trung vào các lĩnh vực đầu tư phổ biến như bất động sản, chứng khoán, trái phiếu, ngoại hối, tiền ảo... Đầu tư qua sách còn bao gồm các kiến thức về quản lý gia sản, tài chính cá nhân.