Ứng dụng AI trong dự báo thời tiết giúp tăng đáng kể hiệu quả cảnh báo

Phiên họp bất thường của Đại hội Khí tượng thế giới vừa thông qua loạt biện pháp mới nhằm tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào hệ thống dự báo thời tiết và cảnh báo sớm toàn cầu.

Mục tiêu khi thông qua các biện pháp này là giúp mọi quốc gia, đặc biệt những nước dễ tổn thương, tiếp cận và hưởng lợi từ tiềm năng của công nghệ này.

Theo trang web của Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) ngày 24-10, đại hội kêu gọi hợp tác giữa chính phủ, khu vực tư nhân và giới học thuật trong việc ứng dụng AI và học máy để cải thiện dự báo các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng hay mưa lớn.

Các biện pháp được thông qua nằm trong khuôn khổ sáng kiến "Cảnh báo sớm cho tất cả" mà WMO đặt mục tiêu hoàn thành vào năm 2027, hướng tới bao phủ toàn cầu các hệ thống cảnh báo sớm.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhấn mạnh cảnh báo sớm giúp nông dân bảo vệ mùa màng và vật nuôi, hỗ trợ người dân sơ tán an toàn và giảm thiểu thiệt hại. 

Ông cho biết tỉ lệ tử vong do thiên tai ở các quốc gia có hệ thống cảnh báo sớm hiệu quả thấp hơn sáu lần so với những nước không có hệ thống này.

Tổng thư ký WMO Celeste Saulo kêu gọi các chính phủ "biến tầm nhìn thành hành động, sự công nhận thành đầu tư" để AI thật sự mang lại tác động thực tế.

Đại hội cũng thông qua các tiêu chuẩn kỹ thuật cho việc tích hợp AI và khoa học dữ liệu vào hệ thống quan trắc, dự báo của WMO; đồng thời khẳng định nguyên tắc dữ liệu mở, đạo đức ứng dụng AI và hỗ trợ nâng cao năng lực cho các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là nước kém phát triển và đảo quốc nhỏ.

Một dự án thí điểm giữa Na Uy và Malawi được giới thiệu tại đại hội cho thấy AI có thể nâng cao độ chính xác của dự báo ngay cả ở quốc gia thiếu thốn nguồn lực. Tuy nhiên, WMO nhấn mạnh AI chỉ là công cụ bổ trợ, không thay thế cho phương pháp và hạ tầng dự báo truyền thống.

Phiên họp, diễn ra từ ngày 20-10 nhân dịp kỷ niệm 75 năm thành lập WMO, cũng thông qua Kế hoạch hành động thanh niên đầu tiên, đơn giản hóa thủ tục bầu cử, bổ nhiệm Tổng thư ký, phê duyệt ngân sách 138,7 triệu USD cho giai đoạn 2026-2027 và thúc đẩy chương trình giám sát khí nhà kính toàn cầu.