UAV giờ đây uy lực hơn nhờ tấn công bầy đàn bằng AI

Kể từ khi xuất hiện cho đến nay, máy bay không người lái (UAV) chuyển mình qua nhiều giai đoạn phát triển công nghệ khác nhau, và gần nhất là bầy UAV do trí tuệ nhân tạo (AI) điều khiển.

Các bầy UAV điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo đang mở chương mới trên chiến trường, với các công ty tung ra những phần mềm hiện đại cho phép hàng loạt vũ khí không người lái phối hợp tấn công cùng lúc, từ đó áp đảo và phá vỡ hệ thống phòng thủ của đối phương.

Đàn UAV/drone điều khiển bằng AI

Trong giai đoạn kế tiếp của chiến tranh UAV, từng bầy UAV sử dụng AI để phối hợp hành động với nhau để tấn công các mục tiêu của đối phương. Tờ Financial Times ngày 14.9 dẫn lời ông Lorenz Meier, Tổng giám đốc công ty Auterion khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ quốc phòng (Mỹ - Đức), nhận định sự ra đời của công nghệ bầy UAV là "thời khắc vô cùng lớn lao".

Công nghệ do Auterion trình làng là ứng dụng tên Nemyx, biến từng UAV riêng lẻ thành một đội hình phối hợp thống nhất. Chỉ cần một động tác cập nhật ứng dụng đơn giản, bất kỳ UAV có thể tương thích với hệ thống đều nhanh chóng "nhập" bầy.

Phần mềm mới vẫn chưa được sử dụng trên chiến trường, nhưng Auterion đến cuối năm nay sẽ chuyển giao tổng cộng 33.000 bộ "kit tấn công" sử dụng AI cho Ukraine theo một phần hợp đồng với Lầu Năm Góc. Số kit có thể được nâng cấp bằng phần mềm Nemyx để triển khai theo hình thức bầy đàn.

"[Các quân đội] đều biết rằng công nghệ trên sẽ gây ra tình trạng bão hòa cho các hệ thống phòng thủ của họ", theo ông Meier, thêm rằng ai nấy đều đang bàn tán về chiến thuật bầy UAV, và đều lo ngại về thực tế sắp xảy ra.

Bầy UAV cho phép một binh sĩ có thể điều khiển cùng lúc nhiều UAV khác nhau, cho phép hoạch định các chiến lược tấn công theo hướng tự động để tìm cách đánh lửa và áp đảo hệ thống phòng thủ của đối phương.

"Về tổng thể, ý tưởng bầy UAV là bạn khuếch đại sức mạnh của toàn bộ đội hình và chỉ dựa trên một người điều khiển", ông Gundbert Scherf, đồng sáng lập công ty quốc phòng Helsing (Đức). Theo Reuters, Helsing vừa công bố công nghệ bầy UAV điều khiển bằng AI, hợp tác phát triển cùng hãng phần mềm Systematic cũng của Đức.

Sự phát triển của công nghệ UAV

Những cuộc thử nghiệm quy mô lớn đầu tiên với bầy drone bắt đầu từ năm 2016 với các tiêm kích F-18 Hornet thả các UAV cỡ nhỏ trong lúc bay. Đến năm sau, Trung Quốc nối gót với những màn trình diễn bầy UAV quy mô lớn.

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, một loạt các công ty Ukraine đã phát triển và ứng dụng công nghệ bầy UAV trong thực chiến. Trong số đó, nổi bật nhất là Swarmer, hãng có trụ sở tại thủ đô Kyiv, cho biết công nghệ của họ đã được sử dụng trong 82.000 nhiệm vụ tác chiến.

Reuters dẫn lời ông Serhii Kupriienko, Tổng giám đốc và nhà đồng sáng lập Swarmer, so sánh một bầy UAV thông minh như thể một "sinh vật sống", với các UAV liên lạc nhau, tự quyết định về hành trình bay và thực hiện nhiệm vụ được giao.

Trong một chiến dịch thử nghiệm trên chiến trường năm ngoái, quân đội Ukraine đã sử dụng phần mềm của Swarmer để giúp một bầy UAV tiếp cận mục tiêu Nga và tự quyết thời điểm tấn công.

"Nguyên tắc vận hành chính là tự động hóa và tự chủ", ông Kupriienko cho biết. Công nghệ bầy UAV "có thể phản ứng theo thời gian thực khi nhận được mệnh lệnh mới và các ưu tiên mới, cũng như xử lý nhanh chóng khi thay đổi tình huống và dựa trên thông tin chiến trường liên tục được nạp vào hệ thống", theo ông.

Trên thực tế, các quân đội đã vận dụng những chiến thuật bầy đàn để tạo ra hiệu quả thực sự. Ví dụ, Nga học được cách tấn công theo nhóm bằng UAV Shahed tầm xa cho các mục tiêu ở Ukraine, đẩy hệ thống phòng không đối phương vào tình trạng bị quá tải và từ đó tăng đáng kể tỷ lệ tấn công trúng các mục tiêu.

Tuy nhiên, phần mềm mới nhất có thể tăng mạnh uy lực gieo rắc chết chóc cho các cuộc tấn công bằng UAV.

Trước đây, các đợt tấn công chủ yếu là các UAV hoạt động như trạm tiếp sóng tín hiệu, cho phép nối dài tầm tấn công của một UAV cỡ lớn. Hiện bầy UAV được trang bị năng lực tự học và tự tối ưu chiến thuật nhờ AI.

UAV thành vũ khí

Trong một diễn biến khác, trang Task and Purpose đưa tin Lữ đoàn 75 Rangers của Lục quân Mỹ đang thử nghiệm FPV một chiều (UAV được trang bị camera truyền hình ảnh trực tiếp cho người điều khiển) mang theo chất nổ để thử tiêu diệt xe tăng.

FPV bị biến thành vũ khí là chiến thuật được triển khai trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, với các FPV mang theo chất nổ, triển khai tầm ngắn để tiêu diệt mục tiêu một cách hiệu quả.

Các cuộc thử nghiệm trên cho thấy quân đội Mỹ đang tăng tốc độ sản xuất UAV cỡ nhỏ, và đích thân Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã được chứng kiến uy lực của FPV mang theo chất nổ tại căn cứ Fort Benning (bang Georgia) vào đầu tháng 9.

FPV mang chất nổ đều là loại UAV giá rẻ, dễ thay thế, trong khi đủ sức phá hủy những chiếc xe tăng trị giá từ 5 – 6 triệu USD.

Dựa trên kết quả thu được, và nếu thật sự khả quan, Lục quân Mỹ trong tương lai có thể cân nhắc sử dụng UAV thay thế pháo kích trong trường hợp cạn kiệt đạn pháo trên chiến trường.