Tuyển sinh lớp 10: Vì sao điểm quá thấp vẫn trúng tuyển?

Thời gian này, nhiều tỉnh, thành công bố điểm chuẩn vào lớp 10 công lập năm học 2025-2026. Ở một số địa phương, nhiều trường THPT thông báo điểm chuẩn rất thấp, thậm chí có trường tổng 3 môn chỉ từ 2,5 điểm. Từ đây dư luận đặt ra câu hỏi ở những trường này có nên tổ chức thi tuyển vào lớp 10 hay không?

Chẳng hạn điểm chuẩn vào lớp 10 năm học 2025-2026 tại Trường THPT Nam Đàn 2 (Nghệ An) từ 2,5 điểm. Tương tự, nhiều trường THPT tại tỉnh Đắk Lắk (cũ) có mức điểm đầu vào thấp bất thường, trong đó thấp nhất chỉ 2,5 điểm như Trường THPT Hai Bà Trưng (thị xã Buôn Hồ cũ).

Các nguyên nhân

Dù điểm chuẩn rất thấp, thậm chí tổng 3 môn chỉ được 2,5 điểm nhưng thí sinh vẫn trúng tuyển vào lớp 10 công lập. Nguyên nhân từ đâu?

Theo nhiều giáo viên, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đang áp dụng thống nhất trên toàn quốc theo hướng dạy học phát huy phẩm chất năng lực học sinh; trong mỗi tiết học, trong từng bài học cần đảm bảo mục tiêu yêu về kiến thức, kỹ năng, năng lực… cần đạt. Song kết quả thi tuyển sinh vào lớp 10 ở một số địa phương phần nào cho thấy việc dạy và học chưa đạt được mục tiêu yêu cầu chương trình mới đặt ra.

Như vậy việc dạy của thầy cô cũng cần phải xem lại về phương pháp và việc học của trò cần phải thay đổi để đáp ứng mục tiêu Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Nói như một lãnh đạo của Sở GD-ĐT Đắk Lắk (cũ), một số trường có điểm chuẩn thấp vì đều có số lượng học sinh từ các thôn, buôn đồng bào dân tộc thiểu số chiếm số đông. Cho nên, chất lượng giáo dục ở những trường này sẽ được chú trọng. 

Ngoài ra, việc điểm thấp nhưng vẫn trúng tuyển cũng do thiếu chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10, hay nói cách khác là "cung vượt cầu". Khi số lượng thí sinh đăng ký vào trường thấp hơn chỉ tiêu tuyển sinh dẫn đến tình trạng một số trường lấy cho đủ chỉ tiêu mà không cần đến yếu tố chất lượng đầu vào.

Có nên tổ chức thi tuyển vào lớp 10 ở tất cả các trường?

Từ thực tế điểm quá thấp mà thí sinh vẫn trúng tuyển, câu hỏi đặt ra là có cần phải tổ chức một kỳ thi tuyển vào lớp 10 nhiều tốn kém, mất thời gian, thêm áp lực ở những trường nhu cầu vào lớp 10 không cao?

Nên chăng các địa phương tùy vào tình hình thực tế, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên mà thực hiện xét tuyển hay thi tuyển hoặc kết hợp thi tuyển với xét tuyển. Việc xét tuyển bảo đảm được sự đánh giá cả quá trình học tập của học sinh (ít nhất là 4 năm THCS) không gây áp lực. Tất nhiên việc xét tuyển cũng không thể là phương thức hoàn hảo nhưng so với thi tuyển để "đánh rớt" một vài học sinh thì có nhiều điểm tích cực hơn như: giảm áp lực thi cử, giảm việc học thêm, tiết kiệm khoản kinh phí lớn…

Nếu trong điều kiện cơ sở vật chất, trường lớp đội ngũ thầy cô giáo… chưa cho phép trường tuyển hết học sinh tốt nghiệp THCS vào lớp 10 công lập để tiếp tục học ở cấp THPT thì khi ấy mới tổ chức thi tuyển vào lớp 10.

Thực tế xét tuyển thì không thể so sánh được với chất lượng thi tuyển đầu vào. Tuy nhiên với việc thi tuyển vào lớp 10 mà điểm chuẩn rất thấp như nói trên ở một số trường thì chất lượng cũng không hơn gì tuyển sinh bằng phương thức xét tuyển.

Đánh giá việc học tập của học sinh là đánh cả một quá trình, đánh giá kết thúc ở đầu ra mới là quan trọng.