Tư nhân làm đường sắt không được chuyển nhượng cho nước ngoài

Ngày 27/6, với hơn 89% đại biểu Quốc hội tán thành, Luật Đường sắt (sửa đổi) đã được thông qua với nhiều quy định mới liên quan đến đầu tư đường sắt bằng vốn ngoài Nhà nước.

Luật Đường sắt (sửa đổi) cho phép đầu tư dự án đường sắt bằng vốn ngoài Nhà nước. Ảnh: Quỳnh Danh.

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết để thể chế hóa kịp thời chủ trương đường lối quan trọng của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân tại Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, dự thảo Luật đã có quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước.

Trong đó, để khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án đường sắt theo phương thức đối tác công - tư (PPP) hoặc đầu tư trực tiếp, dự thảo đã quy định các dự án này được Nhà nước bảo đảm kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư, và phần kinh phí này không tính vào tỷ lệ vốn nhà nước tham gia vào dự án khi thực hiện theo phương thức PPP.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, dự thảo Luật cũng đã được chỉnh lý theo hướng bổ sung các điều kiện ràng buộc, kiểm soát chuyển nhượng dự án đầu tư nhằm bảo đảm quản lý chặt chẽ, tránh thất thoát tài sản, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, để bảo đảm chặt chẽ không áp dụng phổ quát cho tất cả dự án, dự thảo Luật đã chỉ rõ quy định này chỉ áp dụng đối với dự án đường sắt quan trọng quốc gia, dự án đường sắt do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật. Ảnh: Quochoi.vn.

Dự thảo Luật cũng có quy định cho phép UBND cấp tỉnh được quyết định việc tách dự án bồi thường, hỗ trợ tái định cư thành dự án độc lập và được chỉ định thầu đối với công tác này.

Theo quy định của Luật Đường sắt (sửa đổi) về đầu tư dự án đường sắt bằng vốn ngoài Nhà nước, dự án được đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP) được Nhà nước bảo đảm toàn bộ kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư từ ngân sách Nhà nước đối với đất dành cho đường sắt; việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được tách thành dự án đầu tư công độc lập.

Với dự án thực hiện theo phương thức PPP, phần kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ không tính vào tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia vào dự án.

Trong trường hợp dự án đường sắt thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư, nếu chỉ có một nhà đầu tư đề xuất, cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư; nhà đầu tư không được chuyển nhượng dự án, chuyển nhượng doanh nghiệp dự án, vốn, tài sản hình thành trong và sau đầu tư cho tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc tổ chức có vốn nước ngoài.

Đồng thời, Luật cũng quy định nhà đầu tư chuyển giao không bồi hoàn toàn bộ tài sản hình thành từ dự án cho Nhà nước sau khi hết thời hạn hoạt động của dự án; Bộ Xây dựng giao cơ quan chuyên môn trực thuộc thực hiện chức năng của cơ quan chuyên môn về xây dựng theo quy định của Luật Xây dựng đối với đường sắt quốc gia; UBND tỉnh giao cơ quan chuyên môn trực thuộc thực hiện chức năng của cơ quan chuyên môn về xây dựng theo quy định của Luật Xây dựng đối với đường sắt địa phương.

UBND tỉnh được quyết định việc chỉ định nhà đầu tư dự án đường sắt quốc gia do cơ quan có thẩm quyền lựa chọn theo quy định của pháp luật để thực hiện đầu tư dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD thuộc phạm vi dự án.

Trường hợp dự án thực hiện theo phương thức PPP, sau khi được phê duyệt, người có thẩm quyền phê duyệt dự án được lựa chọn áp dụng một trong các hình thức đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu hoặc hình thức phù hợp khác theo quy định của pháp luật để lựa chọn nhà đầu tư; nhà đầu tư được chỉ định phải đủ năng lực và chứng minh năng lực về khả năng thu xếp vốn chủ sở hữu, huy động vốn vay, nguồn vốn hợp pháp khác, chứng minh có đủ kinh nghiệm hoặc có thỏa thuận hợp tác với đối tác có kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự.

Trước khi quyết định áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư, cơ quan có thẩm quyền phải lấy ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đối với yêu cầu về bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia, bảo vệ bí mật nhà nước.