TP.HCM trở lạnh, bác sĩ cảnh báo bệnh hô hấp ồ ạt tăng

TP.HCM bước vào giai đoạn thời tiết trở lạnh, trong khi sinh hoạt đông đúc và việc lơ là tiêm chủng là những yếu tố thúc đẩy các bệnh hô hấp, truyền nhiễm lan rộng.

Nhóm bạn trẻ uống cà phê sáng gần Nhà thờ Đức Bà trong tiết trời se lạnh. Ảnh: Duy Hiệu.

Sáng 28/11, TP.HCM trở lạnh, nhiệt độ giảm còn 19 độ C theo các ứng dụng thời tiết. Không khí se se khiến nhiều người thích thú, nhưng giới chuyên môn lưu ý đây cũng là thời điểm các bệnh hô hấp dễ bùng lên.

Bộ Y tế cho biết từ đầu năm, cả nước đã ghi nhận hơn 132.000 ca cúm mùa với 3 trường hợp không qua khỏi. Trong bối cảnh nhiệt độ và độ ẩm thay đổi thất thường, cùng hàng loạt hoạt động đông người vào cuối năm, nguy cơ lây lan cúm mùa, các bệnh viêm đường hô hấp tăng cao, đặc biệt đe dọa nhóm trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Bệnh hô hấp trở nặng

Bệnh viện Nhân dân Gia Định TP.HCM vừa tiếp nhận một bệnh nhân 82 tuổi, ngụ TP.HCM, có tiền sử hen phế quản nhưng ngưng điều trị trong thời gian dài. Bệnh khởi phát với triệu chứng sốt một ngày, ho khan và tiêu chảy. Kết quả khám lâm sàng và CT ngực ghi nhận hình ảnh kính mờ rải rác hai phế trường, xác định viêm phổi. Xét nghiệm nhanh cho thấy bệnh nhân dương tính với cúm.

Ngay khi nhập viện, người bệnh được hỗ trợ thở oxy qua cannula với lưu lượng 3 lít/phút, đồng thời điều trị phối hợp kháng sinh và thuốc kháng virus. Hiện tình trạng lâm sàng vẫn chưa ổn định hoàn toàn.

Khai thác dịch tễ không cho thấy người nhà mắc cúm, tuy nhiên việc bỏ điều trị hen phế quản trong thời gian dài được đánh giá là yếu tố nguy cơ quan trọng khiến bệnh diễn tiến nặng.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, TS.BS Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết thời gian gần đây, đặc biệt vào cuối năm, các bệnh lý hô hấp đều tăng. Không chỉ tại bệnh viện này mà hầu hết cơ sở y tế khác cũng ghi nhận số ca nhiễm siêu vi đường hô hấp tăng, trong đó có cúm.

Bác sĩ Hương thăm khám cho một bệnh nhân điều trị bệnh hô hấp. Ảnh: Nguyễn Thuận.

Mỗi ngày bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định rất đông. Trong phạm vi khoa của bác sĩ Hương, trước đây hiếm khi bệnh nhân nằm hành lang, nhưng thời gian này phải kê thêm hơn 20 băng ca, có lúc lên đến gần 30 băng ca.

Trung bình mỗi ngày khoa tiếp nhận 15-20 ca nhập viện, tăng nhiều so với các tháng trước. Ngoài ra, số lượng bệnh nhân khám ngoại trú cũng tăng rõ rệt.

"Khi thăm khám, chúng tôi thường hỏi trong gia đình có ai bị triệu chứng tương tự không. Nhiều trường hợp cả gia đình đều mắc, thậm chí có nhà 10 người thì cả 10 người có triệu chứng. Một số lớp học cũng ghi nhận tình trạng tương tự. Điều này cho thấy cúm đang lan nhanh trong cộng đồng", bác sĩ Hương chia sẻ.

Một bệnh nhi phải nhập viện vì bệnh cúm. Ảnh: Đinh Hà.

Bệnh hô hấp dễ lây lan, hai nhóm nguy cơ cao nhất

Về chủng cúm H3N2, TS.BS Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết có xu hướng gây bệnh nặng hơn ở người lớn tuổi và người có bệnh nền. Tuy tốc độ lây lan nhanh, nhưng tại Việt Nam chưa ghi nhận độc lực tăng.

Do giao thương quốc tế lớn và việc chủng này đã xuất hiện biến thể ở một số quốc gia châu Á, khả năng lan truyền trong nước là rất cao. Trong bối cảnh dân số già hóa và tỷ lệ người lớn tuổi mắc bệnh nền cao, nhóm này dễ xuất hiện các ca nặng hơn.

Triệu chứng cúm gồm hắt hơi, sổ mũi, đau đầu, nhức mỏi cơ, đau họng, khàn tiếng, mệt mỏi nhiều. Nhiều bệnh nhân cho biết trước đây khi cảm thường chỉ nhẹ, vài ngày là khỏi, nhưng đợt này bệnh nặng hơn hẳn, mệt nhiều và khàn tiếng kéo dài.

"Ngay cả khi qua giai đoạn cấp, nhiều người vẫn còn rất mệt. Điều này khác với cảm lạnh thông thường, do cúm gây triệu chứng nặng hơn rõ rệt", bác sĩ Hương chia sẻ.

Người mắc bệnh nền có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm nếu chủ quan với bệnh cúm. Ảnh: Shutterstock.

Khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cũng tiếp nhận không ít trường hợp nhập viện muộn do nhầm lẫn triệu chứng với bệnh thông thường hoặc tự ý điều trị tại nhà.

Điển hình là gia đình bốn người: hai trẻ nhỏ khởi phát bệnh trước với mức độ nặng hơn thường lệ, sau đó đến vợ chồng. Người chồng, vốn khỏe mạnh nhất nhà, tự mua thuốc uống trong ba ngày nhưng tình trạng không cải thiện. Khi vào viện, kết quả chụp X-quang cho thấy anh đã bị viêm phổi.

Bác sĩ Hương nhấn mạnh cúm dễ lây nhưng bệnh nặng xuất hiện chủ yếu ở trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người lớn tuổi và người có bệnh nền. Biến chứng có thể tổn thương nhiều cơ quan gồm đường hô hấp trên (viêm mũi xoang, viêm họng), đường hô hấp dưới (viêm phổi), toàn thân (tổn thương tim, viêm cơ tim), và làm bệnh nền nặng hơn như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, thậm chí khởi phát biến cố tim mạch.

Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất vẫn là tiêm vaccine. Bác sĩ Hương cho hay người dân nên chủ động tiêm để tạo kháng thể, giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm nguy cơ bệnh nặng. Ngoài ra, cần đeo khẩu trang, rửa tay, tránh tiếp xúc với người bệnh. Người chăm sóc cũng nên tiêm ngừa để bảo vệ bản thân và những người yếu thế mà họ chăm sóc.

Bác sĩ Hương cũng lưu ý người dân không tự ý mua Tamiflu sử dụng. Đây là thuốc kê toa, không phải ai mắc cúm cũng cần dùng. Dùng sai liều hoặc sai thời điểm sẽ gây kháng thuốc, ảnh hưởng cả cộng đồng và chính người bệnh. Việc chỉ định phụ thuộc tình trạng bệnh, bệnh nền và đánh giá của bác sĩ, hiệu quả cao nhất trong 48 giờ đầu.

Trong thời tiết lạnh, hệ hô hấp của trẻ nhỏ rất dễ bị tổn thương. Đường thở chưa phát triển hoàn thiện khiến trẻ dễ mắc các bệnh viêm hô hấp trên và dưới như viêm mũi, viêm họng, viêm amidan, viêm tai giữa, viêm phế quản và thậm chí viêm phổi.

TS.BS Lê Thị Hồng Hanh, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết yếu tố thời tiết chỉ là một phần. Thực tế, không ít trẻ trở bệnh nặng hơn do những sai lầm thường gặp trong chăm sóc hàng ngày. Một trong những hiểu lầm phổ biến là cha mẹ kiêng tắm hoặc ngại lau rửa cho trẻ khi trẻ đang sốt hay ho, dẫn đến da tích tụ mồ hôi và vi khuẩn.

Vị chuyên gia cũng nhấn mạnh việc chăm sóc đường thở phải được thực hiện thường xuyên: vệ sinh mũi - họng mỗi ngày, giữ ấm nhưng không ủ quá mức khiến trẻ đổ mồ hôi và dễ nhiễm lạnh ngược. Khi ra ngoài, cha mẹ nên chuẩn bị đầy đủ mũ, khăn, tất và khẩu trang để bảo vệ mũi, miệng và phổi của trẻ trước gió lạnh.

Khi trẻ xuất hiện dấu hiệu bất thường như ho nhiều, khò khè, sốt cao không đáp ứng thuốc hạ sốt, thở nhanh, quấy khóc, bỏ ăn - bỏ bú hoặc nôn, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm để được đánh giá và điều trị kịp thời.