Tốn 300 triệu học trường quốc tế vẫn không giỏi tiếng Anh

Nghe đến "trường quốc tế", nhiều người có thể hình dung ra môi trường học hiện đại, giáo trình chuẩn quốc tế, giáo viên nước ngoài, và đặc biệt là khả năng tiếng Anh của học sinh phải vượt trội hơn hẳn so với các bạn học ở trường công hay trường tư Việt Nam.

Tuy nhiên, thực tế lại không hẳn như vậy. Khi so sánh khả năng sử dụng tiếng Anh của cháu với con tôi, đang học tại một trường tư thục Việt Nam nhưng theo chương trình Cambridge bổ sung, thì tôi bất ngờ nhận ra: cháu tôi lại gặp nhiều khó khăn hơn trong việc sử dụng tiếng Anh giao tiếp, đọc hiểu và đặc biệt là viết luận. Cháu hay bị mất điểm ở các bài luận tiếng Anh do lỗi diễn đạt và ngữ pháp cơ bản.

Trong khi đó, con tôi, học trong chương trình Việt Nam tăng cường tiếng Anh, học ít môn bằng tiếng Anh hơn lại có vẻ viết tốt và trôi chảy hơn. Chị tôi không hiểu vì sao.

Chị kể, mỗi năm học phí đóng gần 300 triệu đồng, vậy mà cháu cứ gặp khó khăn mãi với kỹ năng ngôn ngữ. Trong khi đó, con của bạn bè chị, học trường Việt Nam có chương trình tăng cường tiếng Anh, học thêm IELTS từ sớm, lại dùng tiếng Anh khá linh hoạt, làm bài thi tốt hơn hẳn.

Điều đầu tiên cần làm rõ: trường quốc tế không dạy tiếng Anh, mà dạy các môn học bằng tiếng Anh. Đây là sự khác biệt lớn nhất giữa trường quốc tế và các trường Việt Nam có dạy tiếng Anh tăng cường.

Tức là, ở trường quốc tế, tiếng Anh không phải là "một môn học" như ở trường khác. Học sinh không học ngữ pháp một cách có hệ thống như chia thì, cấu trúc câu, luyện kỹ năng viết luận. Thay vào đó, các em học Toán, Khoa học, Lịch sử... tất cả đều bằng tiếng Anh và được kỳ vọng là sẽ hiểu nội dung bài học, đồng thời phát triển kỹ năng tư duy phản biện và học thuật.

Điều này đòi hỏi học sinh không chỉ biết tiếng Anh, mà phải thực sự thành thạo tiếng Anh như một ngôn ngữ học thuật. Khó khăn là ở chỗ đó. Trong khi đó, học sinh Việt Nam học tiếng Anh theo lộ trình khá rõ ràng: học ngữ pháp, học từ vựng theo chủ đề, luyện viết luận theo cấu trúc, luyện thi IELTS.

Các con học tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai, và mục tiêu là làm chủ các kỹ năng để đạt điểm cao trong các kỳ thi chứng chỉ quốc tế. Nếu ví việc học tiếng Anh như xây một ngôi nhà, thì học sinh trường quốc tế bắt đầu bằng việc... sống trong nhà đó dù chưa hoàn toàn hiểu cấu trúc.

Người ta hay nói rằng cho con học trường quốc tế là để "tắm" trong môi trường tiếng Anh. Điều này đúng, nhưng chỉ đúng với điều kiện là các con có đủ nền tảng ngôn ngữ để hấp thụ thứ ngôn ngữ đó.

Thực tế là nhiều học sinh Việt Nam vào trường quốc tế từ nhỏ, nhưng ở nhà vẫn nói tiếng Việt, xem YouTube bằng tiếng Việt, chơi game bằng tiếng Việt. Vậy nên, dù hàng ngày lên lớp nghe thầy cô giảng bằng tiếng Anh, các con vẫn không có môi trường thực sự "ngập" trong tiếng Anh như trẻ em bản xứ.

Kết quả là, sau nhiều năm học trường quốc tế, nhiều học sinh vẫn gặp khó khăn khi phải viết một bài luận học thuật đòi hỏi cấu trúc rõ ràng, từ vựng chính xác, hay đọc hiểu một bài viết dài với câu cú phức tạp.

Rất nhiều phụ huynh như chị họ tôi nghĩ rằng cứ cho con học trường quốc tế, đóng học phí cao, là con sẽ giỏi tiếng Anh. Nhưng điều này chỉ đúng nếu phụ huynh hiểu rõ mục tiêu của chương trình học và có cách hỗ trợ phù hợp. Con chị tôi không giỏi tiếng Anh đơn giản vì chương trình học ở trường quốc tế không nhắm tới việc dạy "ngôn ngữ" như một mục tiêu chính.

Nếu cháu không có nền tảng tiếng Anh vững vàng từ đầu, không được hỗ trợ thêm ở nhà hoặc qua các lớp học phụ trợ, thì việc học các môn bằng tiếng Anh sẽ trở nên quá sức, và kéo theo sự hụt hơi về cả ngôn ngữ lẫn kiến thức.

Thứ nhất, cần xác định rõ: học trường quốc tế là học chương trình học quốc tế, không phải là học tiếng Anh. Nếu mục tiêu của phụ huynh là giúp con giỏi tiếng Anh, có thể đạt điểm cao IELTS hay TOEFL, thì con đường học truyền thống kết hợp với lộ trình luyện thi sẽ hiệu quả và tiết kiệm hơn nhiều.

Thứ hai, nếu đã cho con học trường quốc tế, phụ huynh vẫn cần đồng hành sát sao, đặc biệt là ở giai đoạn tiểu học và đầu cấp hai. Có thể con bạn vẫn cần được học thêm ngữ pháp, kỹ năng viết và luyện đọc hiểu những thứ mà nhà trường quốc tế sẽ không tập trung dạy.

Thứ ba, đừng vội tin rằng "học quốc tế là con giỏi tiếng Anh hơn". Điều này chỉ đúng khi con có môi trường ngôn ngữ thực sự chất lượng, nền tảng vững vàng và được hỗ trợ đúng cách.

Tôi tin rằng rất nhiều phụ huynh đang trong tình cảnh tương tự, băn khoăn, lo lắng, thậm chí thất vọng khi thấy con học trường quốc tế mà vẫn loay hoay với tiếng Anh. Đã đến lúc chúng ta cần nhìn nhận thực tế này một cách tỉnh táo, để lựa chọn cho con môi trường học phù hợp nhất với năng lực và mục tiêu của gia đình.

Nguyễn Hải