Tin tức thế giới 21-5: Mỹ làm hệ thống phòng không Vòm Vàng 175 tỉ USD; Lo Israel đánh Iran

Ông Trump duyệt thiết kế hệ thống phòng không Vòm Vàng cho Mỹ; Israel có thể sắp đánh cơ sở hạt nhân Iran; Israel đồng ý để UAE đưa hàng viện trợ vào Gaza; EU công bố vòng trừng phạt Nga mới... là những tin tức thế giới đáng chú ý sáng 21-5.

Giáo hoàng Leo XIV sẵn sàng làm trung gian đàm phán Nga - Ukraine

Theo Hãng tin Reuters, ngày 20-5 (giờ địa phương), Thủ tướng Ý Giorgia Meloni thông báo Giáo hoàng Leo XIV đã xác nhận với bà rằng ông sẵn sàng đứng ra tổ chức vòng đàm phán tiếp theo giữa Nga và Ukraine tại Vatican nhằm kết thúc cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm.

Bà Meloni viết trên X: "Sau khi nhận được sự xác nhận từ Đức Thánh Cha về việc sẵn sàng tổ chức vòng đàm phán tiếp theo giữa các bên tại Vatican, tôi đã bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Giáo hoàng Leo XIV vì sự dấn thân không ngừng nghỉ cho hòa bình".

Thông tin Vatican sẵn sàng đứng ra làm trung gian đàm phán hòa bình được Tổng thống Mỹ Donald Trump đề cập lần đầu ngay sau cuộc điện đàm hôm 19-5 giữa ông và người đồng cấp Nga Vladimir Putin.

Tuy nhiên khi ấy Vatican chưa xác nhận bất kỳ đề xuất nào như vậy.

Cũng trong ngày 20-5, bà Meloni cho biết đã trao đổi với những lãnh đạo châu Âu khác và với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky về những động thái trong thời gian tới.

"Các bên đã nhất trí duy trì sự phối hợp chặt chẽ giữa các đối tác nhằm tiến tới một vòng đàm phán mới với mục tiêu đạt được lệnh ngừng bắn và một thỏa thuận hòa bình tại Ukraine", thủ tướng Ý khẳng định.

EU công bố vòng trừng phạt Nga mới

Ngày 20-5, Liên minh châu Âu (EU) công bố vòng trừng phạt mới nhắm vào Nga. Vòng trừng phạt của EU được công bố ngay sau vòng trừng phạt của Anh và không chờ đợi Washington cùng tham gia như mọi khi.

London và Brussels cho biết các biện pháp mới của họ sẽ nhắm trực tiếp vào "hạm đội bóng tối" gồm các tàu chở dầu và các công ty tài chính của Matxcơva. Đây là những thực thể đã giúp Nga né tránh tác động của các vòng trừng phạt trước đó của phương Tây.

Ông Zelensky phản hồi về vòng trừng phạt này trên Telegram: "Tôi biết ơn tất cả những bên đã khiến các lệnh trừng phạt trở nên thiết thực hơn đối với bên gây chiến". 

Tổng thống Ukraine không quên "nhắc nhở" rằng "sẽ rất tốt" nếu Mỹ cũng tung đòn trừng phạt mới. Ông nhấn mạnh: "Việc nước Mỹ tiếp tục phát huy vai trò trong tiến trình đưa hòa bình đến gần hơn có ý nghĩa quan trọng".

Đáp lại lời kêu gọi trên, ông Trump cho biết đang cân nhắc các hành động cần thực hiện, nhưng không đưa ra chi tiết cụ thể.

"Chúng tôi đang xem xét rất nhiều thứ, nhưng cứ chờ xem", ông nói.

Bên cạnh đó, ông Trump cũng khẳng định ông không lo ngại trước các báo cáo về việc Nga tăng cường hiện diện quân sự dọc biên giới với Phần Lan - một trong hai thành viên mới gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sau khi chiến sự Ukraine bùng nổ.

"Không, tôi hoàn toàn không lo lắng về điều đó. Họ sẽ rất an toàn", ông Trump khẳng định, ám chỉ Phần Lan và Na Uy.

Ông Trump duyệt thiết kế hệ thống phòng không ngoài vũ trụ Vòm Vàng

Ngày 20-5, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo ông đã duyệt thiết kế hệ thống lá chắn phòng thủ tên lửa "Vòm Vàng" (Golden Dome) trị giá 175 tỉ USD.

Ông cũng đã bổ nhiệm đại tướng Michael Guetlein thuộc Lực lượng Không gian Mỹ lãnh đạo dự án quốc phòng đầy tham vọng này.

"Vòm Vàng sẽ bảo vệ quê hương chúng ta. (Cố tổng thống) Ronald Reagan đã muốn xây một hệ thống như thế từ nhiều năm trước, nhưng thời ấy công nghệ chưa cho phép", tổng thống Mỹ tuyên bố trước báo chí tại Nhà Trắng. Đặc biệt, ông còn chia sẻ Canada đã bày tỏ mong muốn tham gia dự án táo bạo này.

Dự án Vòm Vàng được ông Trump đề cập lần đầu hồi tháng 1, lấy cảm hứng từ hệ thống phòng không Vòm Sắt (Iron Dome) trứ danh của Israel.

Tuy nhiên thay vì được đặt dưới mặt đất như Vòm Sắt, Vòm Vàng sẽ được đặt... ngoài vũ trụ. 

Hệ thống này bao gồm mạng lưới vệ tinh trinh sát thực hiện nhiệm vụ phát hiện, theo dõi, thậm chí cả đánh chặn tên lửa bay về phía Mỹ. Vòm Vàng có thể triển khai hàng trăm vệ tinh phục vụ việc phát hiện và theo dõi tên lửa.

Ông Trump khẳng định Vòm Vàng sẽ được hoàn thành vào cuối nhiệm kỳ của ông, tức tháng 1 năm 2029. Tuy nhiên xét theo mức độ phức tạp của công nghệ và các vấn đề chính trị liên quan, các chuyên gia trong ngành đều tỏ ra nghi ngờ về khung thời gian này cũng như tổng chi phí thực tế.

Cách đây vài ngày, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) công bố ước tính Vòm Vàng có thể tiêu tốn đến 831 tỉ USD trong vòng 20 năm.

Giới phân tích nhận định một trong những mục đích chính của Vòm Vàng là răn đe và phòng hờ khả năng đánh úp của Nga và Trung Quốc, những nước sở hữu công nghệ tên lửa ngày một tiên tiến.

Tại cuộc hội đàm hồi đầu tháng 5, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đều đã phản đối dự án trên của Mỹ. Hai nhà lãnh đạo lo ngại việc triển khai Vòm Vàng sẽ thúc đẩy cuộc chạy đua vũ trang ngoài không gian, điều bị cộng đồng quốc tế phản đối trong nhiều năm qua.

Israel đang chuẩn bị đánh cơ sở hạt nhân Iran?

Ngày 20-5, Đài CNN dẫn lời một số quan chức Mỹ khẳng định nước này có thông tin tình báo cho thấy Israel đang chuẩn bị tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran.

Theo các quan chức này, hiện chưa rõ giới lãnh đạo Israel đã đưa ra quyết định cuối cùng hay chưa.

Thông tin trên được đưa ra ngay sau khi Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei vừa bác bỏ yêu cầu của Mỹ về việc ngừng làm giàu uranium, gọi đó là "thái quá và vô lý". Ông Khamenei đồng thời cảnh báo rằng các cuộc đàm phán khó có khả năng đạt kết quả.

Iran và Mỹ đã tiến hành bốn vòng đàm phán nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Tehran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên triển vọng đàm phán thành công vẫn còn mù mịt khi hai bên đều không chịu nhượng bộ.

Hai nước sẽ bước vào vòng đàm phán thứ năm trong vài ngày tới. Reuters dẫn lời một số quan chức cấp cao Iran khẳng định các nhà lãnh đạo Tehran chưa có "kế hoạch dự phòng rõ ràng" cho trường hợp xấu nhất.

Một quan chức cấp cao Iran chia sẻ: "Kế hoạch B là tiếp tục chiến lược cũ trước khi vòng đàm phán mới bắt đầu. Iran sẽ tránh làm leo thang căng thẳng, nhưng sẵn sàng tự vệ. Kế hoạch B có thể bao gồm củng cố quan hệ với các đồng minh như Nga và Trung Quốc".

Israel đồng ý để UAE đưa hàng viện trợ vào Gaza

Ngày 20-5, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) thông báo đã đạt thỏa thuận với Israel về việc chuyển hàng viện trợ nhân đạo khẩn cấp từ quốc gia vùng Vịnh này tới Dải Gaza.

Thỏa thuận trên đạt được trong một cuộc điện đàm giữa Ngoại trưởng UAE Sheikh Abdullah bin Zayed và người đồng cấp Israel Gideon Saar.

Theo Hãng thông tấn quốc gia WAM của UAE, đợt viện trợ ban đầu sẽ đáp ứng nhu cầu lương thực cho khoảng 15.000 dân thường tại Gaza. Gói viện trợ cũng bao gồm các vật dụng thiết yếu cho các tiệm bánh và các mặt hàng quan trọng dành cho trẻ sơ sinh.

Bên cạnh đó, vài giờ trước thông báo của WAM, một người phát ngôn của Văn phòng Nhân đạo Liên Hợp Quốc tại Geneva cũng cho biết Israel đã cấp phép cho khoảng 100 xe tải chở hàng viện trợ được vào Gaza.

Thông tin này được xem như "mưa mùa hè" cho người dân ở Gaza, vốn đang ngày càng bị cuốn sâu vào nguy cơ nạn đói sau khi Israel một lần nữa tiến hành phong tỏa và không cho hàng hóa viện trợ vào đây. 

Đây cũng là những nhượng bộ đầu tiên của Tel Aviv về vấn đề này trước sức ép của cộng đồng quốc tế.

Ngày 20-5, Đại diện cấp cao về đối ngoại và chính sách an ninh Liên minh châu Âu (EU), bà Kaja Kallas, đã cảnh báo EU sẽ xem xét lại thỏa thuận thương mại với Israel do "tình hình thảm khốc" tại Gaza.