Tiết lộ lý do Mỹ không ném bom phá boongke vào một cơ sở hạt nhân Iran

Quân đội Mỹ đã không sử dụng bom phá boongke tại một trong những địa điểm hạt nhân lớn nhất của Iran vào cuối tuần trước vì nhiều nguyên do.

Cơ sở hạt nhân Isfahan quá sâu

Theo CNN ngày 28.6 dẫn các nguồn thạo tin, máy bay ném bom B2 của Mỹ đã thả hơn một chục quả bom phá boongke xuống các cơ sở hạt nhân Fordow và Natanz của Iran. Nhưng, đối với cơ sở Isfahan, Mỹ chỉ bị tấn công bằng tên lửa Tomahawk phóng từ tàu ngầm.

Giải thích lý do tại sao quân đội Mỹ không sử dụng bom Massive Ordnance Penetrator tấn công địa điểm Isfahan ở miền trung Iran, tướng Dan Caine - Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ cho hay địa điểm hạt nhân Isfahan quá sâu nên những quả bom này có thể sẽ không hiệu quả.

Thượng nghị sĩ Mỹ Chris Murphy hôm 26.6 nói với CNN rằng: "Một số năng lực của Iran nằm sâu dưới lòng đất đến mức chúng ta không bao giờ có thể tiếp cận được. Vì vậy, họ có khả năng di chuyển nhiều thứ đã được lưu trữ vào những khu vực mà khả năng ném bom của Mỹ không thể tiếp cận được".

Bên cạnh đó, Iran được cho là di chuyển uranium giữa các đường hầm tại Isfahan. Ông Jeffrey Lewis, chuyên gia vũ khí và giáo sư tại Viện Nghiên cứu quốc tế Middlebury (Mỹ), nói với CNN rằng hình ảnh vệ tinh thương mại cho thấy Iran đã tiếp cận các đường hầm ở Isfahan.

"Có một số lượng vừa phải các phương tiện có mặt tại Isfahan ngày 26.6 và ít nhất một trong những lối vào đường hầm đã được dọn sạch chướng ngại vật vào giữa sáng 27.6. Nếu kho dự trữ (uranium làm giàu cao) của Iran vẫn còn trong đường hầm khi Iran niêm phong các lối vào, thì có thể bây giờ nó đã ở nơi khác", ông Lewis nhận định.

Theo ông Lewis, hình ảnh vệ tinh bổ sung được Planet Labs chụp vào ngày 27.6 cho thấy lối vào đường hầm đã mở vào thời điểm đó.

Đánh giá sơ bộ của Cơ quan Tình báo quốc phòng Mỹ (DIA) lưu ý rằng các cấu trúc trên mặt đất của các địa điểm hạt nhân đã bị hư hại từ trung bình đến nghiêm trọng. Những thiệt hại đó có thể khiến Iran khó tiếp cận bất kỳ kho trữ uranium làm giàu nào còn nằm dưới lòng đất, theo CNN.

Song, báo cáo của DIA cũng cho rằng Iran có thể đã di chuyển một số uranium đã làm giàu ra khỏi các địa điểm trước khi chúng bị tấn công. Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27.6 khẳng định rằng không có gì được di chuyển khỏi 3 địa điểm hạt nhân của Iran trước chiến dịch quân sự của Mỹ.

Thượng nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ Chris Murphy nói với CNN: "Những cuộc tấn công này đã gây ra rất nhiều thiệt hại cho 3 cơ sở đó. Nhưng Iran vẫn có kiến thức để xây dựng lại một chương trình hạt nhân. Và nếu họ vẫn còn vật liệu làm giàu, máy ly tâm, và nếu họ vẫn còn khả năng di chuyển rất nhanh những máy ly tâm đó vào cái mà chúng ta gọi là thác nước, chúng ta đã không thể làm chậm chương trình đó lại trong nhiều năm. Chúng ta chỉ làm chậm nó trong nhiều tháng".

Mục tiêu không phải loại bỏ uranium

Các quan chức Mỹ đều tin rằng các cấu trúc ngầm của Isfahan chứa gần 60% kho dự trữ uranium làm giàu của Iran - thứ mà Tehran sẽ cần để sản xuất vũ khí hạt nhân.

Gần đây, một cuộc họp bí mật đã được tổ chức cho các quan chức Mỹ dưới sự chủ trì bởi tướng Dan Caine, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Giám đốc Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) John Ratcliffe.

Tại đây, ông Ratcliffe cho biết cộng đồng tình báo Mỹ đánh giá rằng phần lớn vật liệu hạt nhân làm giàu của Iran được chôn tại Isfahan và Fordow, theo CNN.

Ngay sau ngày Mỹ tập kích Iran hôm 22.6, một đánh giá ban đầu do DIA cho biết cuộc tấn công không phá hủy các thành phần cốt lõi của chương trình hạt nhân của Tehran, bao gồm cả uranium đã làm giàu.

Trong các cuộc thảo luận bí mật, các quan chức đảng Cộng hòa cũng thừa nhận rằng các cuộc tấn công quân sự của Mỹ có thể không loại bỏ được tất cả các vật liệu hạt nhân của Iran. Song họ đều nhấn mạnh, việc loại bỏ các vật liệu hạt nhân của Iran không phải mục tiêu trong chiến dịch của Mỹ.

"Có uranium làm giàu trong các cơ sở di chuyển xung quanh, nhưng đó không phải là mục đích hay nhiệm vụ", Dân biểu thuộc đảng Cộng hòa Michael McCaul nói với CNN.

"Theo tôi hiểu thì hầu hết uranium vẫn còn ở đó. Vì vậy, chúng ta cần một bản kê khai đầy đủ. Đó là lý do tại sao Iran phải trực tiếp đến bàn đàm phán với chúng ta, để (Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế) có thể kê khai từng ounce uranium làm giàu có ở đó. Tôi không nghĩ là nó sẽ được chuyển ra khỏi Iran, tôi nghĩ là nó sẽ được chuyển đến các cơ sở", theo ông Michael McCaul.

"Mục đích của nhiệm vụ là loại bỏ một số khía cạnh cụ thể của chương trình hạt nhân của họ. Những khía cạnh đó đã bị loại bỏ. Việc loại bỏ vật liệu hạt nhân không phải là một phần của nhiệm vụ", Dân biểu thuộc đảng Cộng hòa Greg Murphy nói với CNN.

Tương tự, Thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa Lindsey Graham cho hay: "Tôi không biết 900 pound (408,23 kg) uranium làm giàu cao tồn tại ở đâu. Nhưng nó không phải là một phần của các mục tiêu ở đó".