Tỉ phú Phạm Nhật Vượng đề xuất làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Công ty VinSpeed của tỉ phú Phạm Nhật Vượng đề xuất làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam bằng nguồn vốn tự có và nguồn vốn doanh nghiệp huy động.

Tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed Phạm Nhật Vượng vừa ký văn bản kiến nghị Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà về đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Công ty VinSpeed của tỉ phú Phạm Nhật Vượng đề xuất hình thức đầu tư dự án

Công ty VinSpeed là doanh nghiệp do các tổ chức và cá nhân Việt Nam, trong đó có Tập đoàn Vingroup và cá nhân chủ tịch hội đồng quản trị Tập đoàn Vingroup thành lập.

Doanh nghiệp được thành lập với mục tiêu đầu tư xây dựng kinh doanh (vận hành, khai thác) các công trình đường sắt cao tốc, sản xuất các phương tiện giao thông vận tải đường sắt (đầu máy, toa xe) và hệ thống tín hiệu, điều khiển đường sắt nhằm góp phần vào việc phát triển kết cấu hạ tầng giao thông của đất nước.

Trên cơ sở đó, Công ty VinSpeed đã triển khai nghiên cứu hồ sơ dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư. Dự án có tổng vốn đầu tư sơ bộ (bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng) là 1.713.548 tỉ đồng, tương đương khoảng 67,34 tỉ USD.

Dự án đầu tư theo hình thức đầu tư công và nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí trong các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn và nguồn vốn hợp pháp khác. 

Trong đó 80% vốn từ nguồn ngân sách của nhà nước, 20% từ nguồn vay ODA hoặc từ các nguồn khác. 

Dự kiến dự án được khởi công vào tháng 12-2026, và cơ bản hoàn thành vào năm 2035.

Với mong muốn được tham gia vào việc đầu tư và sớm hoàn thành dự án, đồng thời giảm bớt một phần gánh nặng cho ngân sách nhà nước và trên tinh thần của nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Công ty VinSpeed đề xuất được tham gia đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Về hình thức đầu tư, Công ty VinSpeed làm nhà đầu tư thực hiện dự án theo hình thức đầu tư trực tiếp theo quy định của Luật Đầu tư thay cho việc đầu tư theo hình thức đầu tư công hoặc đầu tư theo phương thức đối tác công tư PPP. Nguồn vốn đầu tư sẽ từ nguồn vốn tự có của VinSpeed và nguồn vốn doanh nghiệp huy động.

Trong đó VinSpeed sẽ tự chịu trách nhiệm thu xếp 20% tổng vốn đầu tư của dự án (không bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng), tương đương khoảng 12,27 tỉ USD bằng nguồn vốn tự có và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác

Đồng thời Công ty VinSpeed đề xuất nhà nước cho vay số vốn tương ứng với 80% tổng vốn đầu tư của dự án (không bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng), tương đương khoảng 49,08 tỉ USD, không tính lãi suất với thời hạn vay 35 năm. 

Doanh nghiệp cam kết sẽ hoàn trả các khoản vốn vay này cho nhà nước đúng thời hạn 35 năm, kể từ ngày giải ngân từng khoản vay tương ứng.

Về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ do nhà nước thực hiện theo các dự án riêng để bàn giao mặt bằng sạch cho Công ty VinSpeed triển khai đầu tư; chi phí này không tính vào chi phí đầu tư của dự án.

Doanh nghiệp cam kết sẽ nỗ lực tối đa để hoàn thành việc đầu tư xây dựng và đưa dự án vào khai thác vận hành sau 5 năm kể từ ngày được nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. 

VinSpeed đề xuất một số cơ chế, chính sách khi làm dự án

Trong văn bản này, Công ty VinSpeed đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù bên cạnh các cơ chế chính sách đặc thù cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Cụ thể là cho phép Công ty VinSpeed đề xuất và UBND các tỉnh được chỉ định Công ty VinSpeed làm nhà đầu tư một số dự án khu đô thị, dự án bất động sản tại các khu đất thuộc vùng phụ cận ga đường sắt của dự án. 

Chính sách này nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thể triển khai đầu tư, khai thác các dự án này để tạo nguồn vốn bổ sung cho việc thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đồng thời tạo cơ sở cho việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Đối với khoản vốn vay từ nhà nước tương ứng với 80% tổng vốn đầu tư, VinSpeed sẽ thực hiện hoàn trả bằng nguồn khai thác, kinh doanh dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, các nguồn thu hợp pháp khác. 

Tuy nhiên Công ty VinSpeed đề xuất cho phép được sử dụng số tiền này trong thời gian chưa đến hạn hoàn trả để bổ sung vốn hoạt động và đầu tư vào các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 

Bên cạnh đó dự án được hưởng các chính sách ưu đãi đặc biệt. Cụ thể như được hưởng miễn thuế toàn bộ máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải đường sắt tạo tài sản cố định và các hàng hóa, linh phụ kiện, vật tư, phụ tùng nhập khẩu phục vụ đầu tư xây dựng, bảo trì, bảo dưỡng, thay thế...

Thời gian hoạt động của dự án là 99 năm, do dự án này có mức đầu tư rất lớn và thời gian hoàn vốn chậm. Dự án được xem xét đề xuất mức giá vé tối thiểu bằng 60-75% giá trần vé máy bay, tùy từng hạng vé tại từng thời điểm. 

Dự án được hưởng các ưu đãi khác ở mức cao nhất như đối với dự án được đặc biệt ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật hiện hành.

Từ các nội dung nêu trên, Công ty VinSpeed kiến nghị Thủ tướng xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền chấp thuận được làm chủ đầu tư dự án. Doanh nghiệp mong muốn nhận được sự ủng hộ và phê duyệt sớm của các cấp có thẩm quyền để có thể khởi công dự án trong tháng 12-2025.

VinSpeed cam kết sẽ khẩn trương triển khai các công việc cần thiết để thực hiện và sớm hoàn thành việc đầu tư xây dựng, đưa dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vào khai thác sử dụng theo đúng cam kết một cách hiệu quả nhất.