Thi đánh giá năng lực: Lý do thí sinh thi lại đợt 2 cao kỷ lục

Kỳ thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TP.HCM năm nay ghi nhận có tới 67.623 thí sinh đã dự thi đợt 1 tiếp tục đăng ký thi lại đợt 2, chiếm 71,3% tổng số thí sinh đăng ký dự thi ở đợt 2.

Theo thống kê, năm nay số lượng thí sinh đăng ký thi lại cao gấp 2,4 lần so với 2024 là 28.013 người và con số này cũng cao kỷ lục trong lịch sử tổ chức thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TP.HCM. Tỷ lệ đăng ký thi lại ở các năm trước lần lượt là 71,7% (2024), 64,7% (2023), 65,1% (2022) và khoảng 50% (2019).

Riêng năm 2022 và 2021, ĐH Quốc gia TP.HCM không thể tổ chức đợt 2 vì Covid-19, còn năm 2018 - năm đầu tiên tổ chức thi đánh giá năng lực - đơn vị này chỉ tổ chức một đợt vì số lượng thí sinh tham gia hạn chế.

Nguyên nhân tăng đột biến

Trao đổi với Thanh Niên hôm 1.6 ở điểm thi Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM, Nguyễn Lạc Thường Miên, học sinh Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (TP.HCM), cho biết chỉ riêng trong lớp em, có tới 80-90% bạn tham gia cả hai đợt thi đánh giá năng lực, trừ một số trường hợp "chắc suất" trúng tuyển vào ĐH mới không tiếp tục đăng ký.

"Theo thống kê năm ngoái, phổ điểm thi đợt 2 cao hơn đợt 1 nên em nghĩ đây là nguyên nhân năm nay nhiều bạn, trong đó có cả em, muốn thử sức lại trong đợt 2 để nâng điểm", nữ sinh chia sẻ. "Lần thi này, do đã quen với cách làm đề rồi nên bản thân em cũng thấy 'dễ thở' hơn đợt 1".

Một nguyên nhân khác là năm nay thí sinh lớp 12 lần đầu tiên thi tốt nghiệp THPT theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (chương trình mới). "Tụi em cũng chưa biết bài thi sẽ khó dễ ra sao nên thà thi lại đợt 2 để có thêm phương án xét tuyển ĐH", Đoàn Đỗ Quang Minh, học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (TP.HCM), nêu quan điểm và cho biết em đang tìm hiểu cách quy đổi điểm bài thi này về thang chung.

"Em cảm thấy Bộ GD-ĐT đã tính toán kỹ cách quy đổi điểm về thang chung nên em tin mọi phương thức tuyển sinh đều tương đối công bằng", Minh nói thêm.

Chung ý kiến, Tất Thái Thanh Tâm, học sinh Trường THPT Lương Thế Vinh (TP.HCM), cho hay nhiều bạn "sợ thi tốt nghiệp THPT chương trình mới" nên đã tìm tới các đợt thi đánh giá năng lực để giảm áp lực. Còn Ngô Quốc Hưng, học sinh Trường THPT Nguyễn Công Trứ (TP.HCM), bộc bạch: "Em cũng có chút lo không biết điểm thi đánh giá năng lực của mình có cạnh tranh bằng điểm thi tốt nghiệp THPT không".

Nguyễn Thiện Nhân, học sinh Trường THPT Nguyễn Thị Diệu (TP.HCM), thì thông tin rằng ngành em dự định ứng tuyển tuy không xét kết quả thi đánh giá năng lực, song em vẫn đăng ký thi tận hai lần để "lấy kinh nghiệm" làm quen với dạng đề mới theo chương trình mới.

Nở rộ khóa ôn thi cũng là một yếu tố

Tổ chức luyện thi đánh giá năng lực từ khi kỳ thi này bắt đầu được tổ chức cho đến nay, thạc sĩ Bùi Văn Công, giáo viên tại TP.HCM, cũng bất ngờ với số lượng thí sinh thi tiếp đợt 2 sau khi đã dự thi đợt 1 trong năm 2025. "Số lượng tăng đột biến", thầy Công nói, cho biết thêm thời điểm hiện tại nhiều thí sinh thảo luận nhiều hơn về câu chuyện ngành nghề phù hợp với sở thích, mức điểm của mình.

Theo nam giáo viên, có 3 yếu tố khiến số lượng thí sinh thi lại tăng mạnh vào năm nay, trong đó có việc các bạn thấy đợt 2 năm 2024 có phổ điểm "lệch phải hơn" và chính các bạn cũng nhiều e ngại trước kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp diễn ra, như các thí sinh đã nêu ở trên. "Đây là những yếu tố có liên quan đến tâm lý, nhất là khi ở đợt 1 nhiều bạn đăng ký để 'thi cho biết', nhận kết quả rồi mới nghiêm túc ôn tập", thầy Công nhận định.

Một nguyên nhân khác, theo thầy Công, là sự nở rộ của các dịch vụ, trung tâm luyện thi đánh giá năng lực, cả ở hình thức trực tuyến lẫn trực tiếp. Đây là "đội ngũ" giúp lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh của kỳ thi đánh giá năng lực và cả những lợi thế của nó so với kỳ thi tốt nghiệp THPT, từ đó góp phần tăng số lượng thí sinh. "Quảng cáo cho khóa học cũng chính là quảng cáo cho kỳ thi", thầy Công nói.

Cũng theo nam giáo viên, độ khó của đề thi đánh giá năng lực đợt 2 tuy chỉ ngang ngửa đợt 1, song do thí sinh đã cọ xát từ đợt 1 và ôn tập để cải thiện nên nhiều em sẽ làm bài trơn tru và đánh giá đề đợt 2 "dễ thở" hơn đợt 1. Đó cũng là cơ sở thầy Công dự đoán phổ điểm thi đợt 2 sẽ có xu hướng "lệch phải" nếu so với đợt 1 (tức tổng số thí sinh đạt điểm cao sẽ đông hơn), tương tự năm 2024.

Theo tin từ ĐH Quốc gia TP.HCM, kỳ thi đánh giá năng lực đợt 2 có 92.272 thí sinh dự thi, tập trung ở 11 tỉnh, thành xuyên suốt từ miền Trung tới Tây Nam bộ. Tiến sĩ Nguyễn Quốc Chính, Giám đốc Trung tâm khảo thí và đánh giá chất lượng đào tạo (ĐH Quốc gia TP.HCM), cho biết năm 2025 có 155.556 thí sinh dự thi và kết quả thi đợt 2 dự kiến được công bố vào ngày 16.6, một tuần trước kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Năm 2025, có 111 trường ĐH và CĐ đăng ký sử dụng kết quả kỳ thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TP.HCM để xét tuyển. Trước đó, vào năm 2024, kỳ thi giúp ĐH Quốc gia TP.HCM tuyển được hơn 9.200 tân sinh viên và chiếm hơn 38% tổng chỉ tiêu tuyển sinh toàn hệ thống. Điểm tối đa của bài thi đánh giá năng lực là 1.200, với điểm từng câu hỏi có trọng số khác nhau tùy thuộc vào độ khó của câu hỏi.