Thái Lan tìm cách phát triển năng lượng sạch

Tỷ lệ năng lượng sạch thấp đẩy Thái Lan vào tình thế khó cạnh tranh với các quốc gia láng giềng như Việt Nam, Malaysia, Indonesia trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài trong tương lai.

Thái Lan đang thí điểm mô hình "Saraburi Sandbox" - thành phố carbon thấp đầu tiên theo cơ chế hợp tác công tư (PPP), tập trung vào năng lượng sạch và kinh tế tuần hoàn. Ảnh: SCG.

Tại Họp báo Hội nghị chuyên đề ESG Symposium 2025 mới đây, TS Areeporn Aswinsupongpun, Nghiên cứu viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan (TDRI), cho biết hệ thống năng lượng của Thái Lan đang đứng trước nhiều yêu cầu, như mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính theo dự thảo NDC 3.0, thích ứng với Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu, và cải thiện Chỉ số Chuyển dịch Năng lượng (Energy Transition Index) để nâng cao năng lực cạnh tranh trong khu vực.

Cần thiết lập hệ thống năng lượng tự do toàn diện

Theo dữ liệu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2024, Chỉ số Chuyển dịch Năng lượng (Energy Transition Index) của Thái Lan năm 2024 là 55,8 điểm, thấp hơn mức trung bình toàn cầu là 56,5 điểm và thấp hơn các nước láng giềng trong khu vực Đông Nam Á.

TS Areeporn Aswinsupongpun đánh giá tỷ lệ năng lượng sạch thấp, quá phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên nhập khẩu, khiến giá điện tại Thái Lan ở mức cao, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp.

Mặc dù có nguồn vốn trong nước để hỗ trợ đầu tư tư nhân, Thái Lan lại thiếu phát triển công nghệ về năng lượng sạch, cũng như thiếu kỹ năng "xanh" trong lực lượng lao động.

TS Areeporn Aswinsupongpun (áo trắng) trình bày về bối cảnh ngành năng lượng Thái Lan tại họp báo. Ảnh: BTC.

Hiện, dự thảo Kế hoạch Phát triển công suất điện (PDP) của Thái Lan chưa đáp ứng được yêu cầu thúc đẩy năng lượng sạch, thậm chí đặt mục tiêu chậm hơn so với mục tiêu của các tập đoàn đa quốc gia, theo TS Areeporn Aswinsupongpun.

Bà cho rằng sự không rõ ràng và chậm trễ trong chính sách gia tăng điện sạch có thể khiến Thái Lan mất khả năng thu hút đầu tư nước ngoài về tay các nước láng giềng, cũng như khó tham gia vào các ngành công nghiệp mới nổi đầy tiềm năng trong tương lai.

Vì vậy, TRDI đề xuất chiến lược tiếp cận "rõ ràng - liền mạch - thực tế", tập trung vào việc mở rộng thị trường mua bán điện trực tiếp (Direct PPA) minh bạch để thu hút đầu tư năng lượng tái tạo, cũng như tái cấu trúc biểu giá điện và hệ thống điện để phù hợp với các công nghệ tiên tiến như hệ thống lưu trữ năng lượng và hydro.

"Đồng thời, tăng cường hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, khu vực tư nhân và nhân dân nhằm hình thành hạ tầng xanh ổn định, bền vững. Điều này bao gồm việc phát triển lực lượng lao động có kỹ năng xanh. TDRI sẵn sàng hỗ trợ nghiên cứu và chính sách ở mọi giai đoạn của quá trình chuyển đổi này", TS Areeporn Aswinsupongpun nói.

Đây cũng là một trong ba nội dung trọng tâm được các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách phân tích tại Hội nghị chuyên đề ESG Symposium 2025 với chủ đề "Bứt phá xanh giữa thách thức toàn cầu - Tăng tốc xanh, cùng nhau trụ vững", nhằm thúc đẩy tiến trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp mang tính "cạnh tranh, dễ tiếp cận và khả thi".

Ông Thammasak Sethaudom, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn SCG chia sẻ về các kết quả đạt được từ Hội nghị chuyên đề ESG Symposium 2025. Ảnh: BTC.

Theo ông Thammasak Sethaudom, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn SCG, việc sớm thiết lập khuôn khổ chiến lược này là yếu tố then chốt để Thái Lan duy trì vị thế cạnh tranh quốc tế, đồng thời kiến tạo nền tảng phát triển bền vững.

Trong đó, định hướng xây dựng hệ thống năng lượng tự do toàn diện để tăng tốc chuyển đổi năng lượng tập trung vào việc tự do hóa thị trường điện theo tiêu chuẩn TPA Code và thúc đẩy cơ chế mua bán điện trực tiếp. Song song đó, tiến hành tái cấu trúc hệ thống để sẵn sàng tiếp nhận công nghệ mới.

Mục tiêu là mở rộng sử dụng năng lượng sạch với chi phí hợp lý và nâng cao tính linh hoạt của hệ thống điện nhằm thích ứng hiệu quả trước biến động toàn cầu.

Tăng cường hợp tác hướng đến phát triển bền vững

Tại hội nghị, hơn 300 đại biểu từ chính phủ, khối tư nhân, các tổ chức xã hội cùng các chuyên gia tại Thái Lan và quốc tế đã cùng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và giải pháp thúc đẩy tiến trình chuyển đổi bền vững trong bối cảnh nhiều thách thức đan xen như xung đột địa chính trị, khủng hoảng khí hậu và biến động kinh tế toàn cầu.

Đáng chú ý, một trọng tâm được đề cập là nâng cao năng lực của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) nhằm hướng đến phát triển bền vững và cạnh tranh, đưa SMEs trở thành động lực trọng yếu trong phát triển kinh tế bền vững của Thái Lan.

Theo TS Noppong Theeraworn, Chủ tịch Liên đoàn SME Thái Lan, khối MSMEs (doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa) là lực lượng trụ cột chiếm hơn 99,5% trong giới doanh nhân của Thái Lan và tạo việc làm cho hơn 13 triệu người.

Tuy nhiên, chính nhóm này đang phải đối mặt với các thách thức lớn như khả năng tiếp cận vốn, cơ hội kết nối thị trường mới, quy định pháp lý phức tạp và thiếu hụt kỹ năng cho tương lai.

TS Noppong Theeraworn, Chủ tịch Liên đoàn SME Thái Lan đưa ra các kiến nghị để nâng cao năng lực và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ nước này. Ảnh: BTC.

Vì vậy, ông đề xuất phương pháp tiếp cận bao gồm các biện pháp ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, trong đó khẩn trương thúc đẩy việc bổ sung vốn lưu động cho các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ, tập trung vào việc tạo ra các kênh tài chính mới không bị ràng buộc bởi hệ thống ngân hàng với tiêu chí xét duyệt tín dụng quá nghiêm ngặt, chẳng hạn các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ với lãi suất thấp 3-4%/năm.

Bên cạnh đó là mô hình dịch vụ tích hợp tại một điểm (One Stop Service) giúp SMEs dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, kiến thức và công nghệ, cùng với nâng cấp kỹ năng và đổi mới về chuyển đổi số, AI và chuyển đổi xanh, thúc đẩy cải cách quy định theo hướng thuận lợi cho doanh nghiệp MSMEs để bảo đảm tăng trưởng ổn định và khả năng cạnh tranh lâu dài.

Song song, việc chuẩn bị ứng phó với khủng hoảng khí hậu là thách thức cấp bách mà Thái Lan phải nghiêm túc theo đuổi, bởi các tác động của biến đổi khí hậu như hạn hán, lũ lụt và biến động tài nguyên đang ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế, chất lượng sống và an ninh quốc gia. Vì vậy, hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu thông qua đổi mới sáng tạo và hợp tác.

"SCG sẵn sàng phối hợp cùng các đối tác ở mọi khối - Nhà nước, tư nhân và xã hội dân sự, để hiện thực hoá các kiến nghị từ ESG Symposium 2025 thông qua chuyển giao kiến thức và đầu tư phát triển, qua dự án thí điểm PPP Saraburi Sandbox (thành phố carbon thấp - PV), nhằm kiến tạo một tương lai an toàn, bền vững, sẵn sàng đối mặt với mọi thay đổi sẽ gia tăng trong những năm tới", ông Thammasak kết luận.