Tài sản mã hóa được 'luật hóa', Bitcoin sắp vào diện quản lý

Theo chuyên gia RMIT, Luật Công nghiệp công nghệ số đầu tiên của Việt Nam sẽ giúp hợp pháp hóa tài sản mã hóa, tăng thu thuế và hạn chế “tháo chạy vốn”.

Việt Nam chính thức có định nghĩa về tài sản ảo và tài sản mã hóa thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số mới ra đời. Ảnh: Reuters.

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Một trong những nội dung quan trọng của Luật là quy định tài sản mã hóa là loại tài sản số sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số khác để xác thực trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao.

Theo Luật mới, cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm quản lý tài sản mã hóa nhằm bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Các cơ quan quản lý sẽ có trách nhiệm thanh tra, xử lý hành vi vi phạm pháp luật và quy định điều kiện kinh doanh đối với cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa…

Thoát khỏi vùng xám pháp lý

Đánh giá về các quy định mới này của Luật, Tiến sĩ Jeff Nijsse, chuyên gia về tài sản mã hóa hiện là giảng viên cấp cao tại Đại học RMIT Việt Nam cho rằng dấu mốc này đã chấm dứt tình trạng nhiều năm mơ hồ về mặt pháp lý với tài sản mã hóa.

Ước tính, khoảng 17 triệu người Việt Nam hiện nắm giữ tài sản mã hóa sẽ được công nhận và bảo vệ chính thức theo quy định pháp luật.

Cụ thể, vị tiến sĩ phân tích Luật Công nghiệp công nghệ số đã lần đầu tiên đưa ra định nghĩa pháp lý cho “tài sản số”, phân loại thành hai nhóm chính gồm “tài sản ảo” và đáng chú ý là “tài sản mã hóa”.

Trong đó, “tài sản mã hóa” là hạng mục bao trùm cho tiền mã hóa, với chức năng tài chính rõ ràng và hoạt động trên chuỗi khối (blockchain) riêng. Những tài sản này được định nghĩa là sử dụng công nghệ mã hóa để xác thực trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ và chuyển giao.

Như vậy, các loại tiền mã hóa phổ biến như Bitcoin (BTC) và Ethereum (ETH) hoàn toàn phù hợp với định nghĩa “tài sản mã hóa” vì chúng được coi là có chức năng tài chính và sử dụng công nghệ mã hóa.

Đáng chú ý, Luật mới không coi các loại stablecoin được neo theo tiền pháp định và tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC) là tài sản mã hóa. Những loại tiền này sẽ vẫn tuân theo các luật dân sự và tài chính hiện hành.

Trong khi đó, “tài sản ảo” có thể được hiểu là bao gồm các tài sản kỹ thuật số như điểm thưởng hoặc vật phẩm ảo trong game, vốn không thực sự có chức năng tài chính.

Sự tách biệt và phân loại trên rất quan trọng để tạo ra quy định có mục tiêu và hiệu quả đồng thời giúp hàng triệu nhà đầu tư tại Việt Nam tin tưởng rằng những tài sản này không còn phải nằm trong vùng xám về mặt pháp lý.

Tiến sĩ Jeff Nijsse, chuyên gia về tài sản mã hóa hiện là giảng viến cấp cao Đại học RMIT Việt Nam. Ảnh: NVCC.

Cánh cửa cho các doanh nhân tài sản mã hóa

Đối với các công ty khởi nghiệp và nhà phát triển trong lĩnh vực tài sản mã hóa, TS. Jeff Nijsse đánh giá tác động từ việc ban hành Luật là tức thì.

Giảng viên Đại học RMIT cho rằng Luật cung cấp khuôn khổ rõ ràng để xây dựng và vận hành các doanh nghiệp tài sản mã hóa tại Việt Nam, nhằm đảo ngược xu hướng các công ty khởi nghiệp đăng ký kinh doanh tại các quốc gia khác như Singapore để tìm kiếm sự rõ ràng về mặt pháp lý. Điều này mở ra một thị trường khổng lồ trong nước vốn chưa tồn tại chính thức trước đây.

Bằng cách tạo ra hành lang pháp lý cho môi trường hoạt động, Luật mới bảo vệ các nhà phát triển trong nước và cho phép các nhà đầu tư tự tin hơn, đồng thời tạo điều kiện cho các sàn giao dịch hiện tại có hướng đi rõ ràng để mở rộng tại thị trường Việt Nam.

“Chúng ta có thể mong đợi sẽ có nhiều sàn giao dịch quốc tế chuẩn bị cho hoạt động kinh doanh tại Việt Nam từ năm 2026 khi Luật có hiệu lực”, ông nhấn mạnh.

Ở cấp quốc gia, TS. Jeff Nijsse cho rằng Luật mới tạo điều kiện chính thức hóa thị trường blockchain trị giá 105 tỷ USD tại Việt Nam. Bằng cách ban hành quy định cho lĩnh vực này, Việt Nam có thể theo dõi hoạt động, tạo ra nguồn thu thuế đáng kể và hạn chế tình trạng “tháo chạy vốn” hiện xảy ra thông qua các sàn giao dịch nước ngoài. "Với Luật Công nghiệp công nghệ số, Việt Nam đang định vị là một đối thủ cạnh tranh nghiêm túc với Singapore và Thái Lan trong cuộc đua trở thành trung tâm tài sản mã hóa hàng đầu của khu vực. Bên cạnh dân số trẻ am hiểu công nghệ và cộng đồng nhà phát triển năng động, Việt Nam hiện đã có nền tảng pháp lý để hỗ trợ cho tham vọng của mình", TS. Jeff Nijsse nhấn mạnh. Trong môi trường kinh tế hiện nay, đầu tư trở thành khái niệm phổ biến. Để độc giả có thể tiếp cận những xu hướng đầu tư mới nhất, Tri Thức - Znews xây dựng chủ đề Đầu tư qua sách - nơi ghi lại những cuốn sách, câu chuyện, xu hướng đầu tư đã và đang diễn ra trong nước và thế giới. Không chỉ tập trung vào các lĩnh vực đầu tư phổ biến như bất động sản, chứng khoán, trái phiếu, ngoại hối, tiền ảo... Đầu tư qua sách còn bao gồm các kiến thức về quản lý gia sản, tài chính cá nhân.