Tác phẩm gây tranh cãi vì dùng AI được phát hành ở Việt Nam

Trước đó, Tháp đồng cảm Tokyo từng gây xôn xao khi đoạt giải thưởng Akutagawa và tác giả Rie Qudan thừa nhận sử dụng khoảng 5% nội dung từ trí tuệ nhân tạo (AI) là ChatGPT trong quá trình sáng tác.

Trí tuệ nhân tạo (AI) là một chủ thể được đề cập trong câu chuyện, do đó việc Rie Qudan trích dẫn nguyên văn các câu thoại của ChatGPT nhằm mục đích "minh họa" cho tương tác của con người và AI trong kỷ nguyên số - vốn là chủ đề nóng hổi hiện nay. Thế nên, một thành viên  ủy ban trao giải Akutagawa đã khẳng định trường hợp của Rie Qudan hoàn toàn hợp lệ.  

Tháng 10/2025, Tháp đồng cảm Tokyo của Rie Qudan chính thức ra mắt bạn đọc Việt Nam.

Tháp đồng cảm Tokyo lấy bối cảnh truyện diễn ra tại một Nhật Bản giả tưởng, nơi tư tưởng “khoan dung” với tội phạm đã trở thành một giá trị xã hội chủ đạo. Trong bối cảnh đó, một dự án lớn mang tên “Sympathy Tower Tokyo” được khởi công – một nhà tù cao tầng ngay giữa thủ đô, với mục đích giam giữ tội phạm trong điều kiện “nhân đạo” và “thấu cảm”. Công trình được kỳ vọng trở thành biểu tượng kiến trúc mới của Tokyo, giống như một “tháp Babel” hiện đại phản ánh lý tưởng xã hội.

Người được giao thiết kế dự án là Makina Sara – một kiến trúc sư nổi tiếng, đồng thời mang trong mình ký ức ám ảnh về một kẻ tội phạm mà cô không bao giờ có thể tha thứ. Đối với Sara, ý tưởng về một nhà tù được xây dựng trên tinh thần nhân đạo hoàn toàn mâu thuẫn với trải nghiệm và niềm tin cá nhân. Giằng xé giữa lý tưởng nghề nghiệp và sự phản kháng sâu thẳm trong tâm trí, cô vừa phải duy trì công việc, vừa tìm kiếm lối thoát cho sự mâu thuẫn nội tâm.

Song song với quá trình thiết kế, Sara cũng trò chuyện với một chatbot AI – nguồn cảm hứng và là nơi cô trút những suy nghĩ sâu kín. Những cuộc đối thoại này không chỉ hé mở mối liên hệ giữa kiến trúc và ngôn ngữ, mà còn phản ánh cách con người định nghĩa và bóp méo khái niệm “công lý” qua lời nói.

Rie Qudan là một nữ nhà văn người Nhật Bản. Năm 2021, cô ra mắt văn đàn với tác phẩm Âm nhạc tồi và đoạt giải văn học Bungakukai lần thứ 126 dành cho tác giả mới. Tác phẩm Schoolgirl phát hành cùng năm đó được đề cử giải thưởng Akutagawa lần thứ 166 và giải thưởng Mishima Yukio lần thứ 35. Tháng 3.2023, cũng với tác phẩm này, cô đoạt giải Nghệ thuật tuyển chọn dành cho nghệ sĩ mới lần thứ 73. Tháng 1.2024, tác phẩm Tháp đồng cảm Tokyo đem lại cho cô giải thưởng Akutagawa danh giá.