Tác giả 'Cù lao tràm' Nguyễn Mạnh Tuấn nói về chuyện 'sẽ gác bút...'

Nổi tiếng với những tác phẩm kinh điển: Những khoảng cách còn lại (1980), Đứng trước biển (1982), Cù lao tràm (1985)..., nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn vừa cho ra mắt độc giả hai cuốn sách "nặng ký" trước khi có ý định "gác bút".

Sáng 25.11 tại TP.HCM, Hội Nhà văn TP.HCM đã tổ chức buổi ra mắt sách, giới thiệu hai tác phẩm mới của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn: Kẻ khôn hơn vua (NXB Hồng Đức) và Chua ngọt đời văn (NXB Đà Nẵng). Đây là dịp độc giả nghe những chia sẻ "tận đáy lòng" của ông về chuyện đời, chuyện nghề văn và buồn vui thường nhật trong cuộc sống.

Nhà nghiên cứu Hồ Khánh Vân (Khoa Văn học và ngôn ngữ học Trường ĐH KHXH & NV TP.HCM) mang đến buổi giao lưu hai cơ duyên được tiếp cận với nhà văn. "Khi tôi đang là học trò cấp 3 thì nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn nổi tiếng lắm. Ngày đó, đi đâu cũng nghe xôn xao tên tuổi ông với Những khoảng cách còn lại và Đứng trước biển. Bấy giờ, tôi tò mò lắm. Tại sao và có gì mà hai tác phẩm lại đình đám tới như vậy? Điều đó thôi thúc tôi phải tìm đến ông. Rồi khi đọc hết mọi thứ, tôi càng hiểu ra rất nhiều, nhất là những dằn vặt, trăn trở của ông trong đời sống hậu chiến. Cơ duyên thứ hai, tôi được nhà văn Trịnh Bích Ngân và nhà phê bình Bùi Thanh Truyền dẫn đi ăn bún riêu, và chính vị chua ngọt của bát bún riêu hôm ấy đã theo tôi suốt khi đọc Chua ngọt đời văn của nhà văn tài hoa Nguyễn Mạnh Tuấn mà tôi vô cùng thích".

Theo nhà nghiên cứu Hồ Khánh Vân: "Hai chữ 'đời văn' trong cuốn sách có thể hiểu là cuộc đời văn chương, nhưng cũng có thể hiểu là đời và văn. Bởi với nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn, một người sống hết mình vì văn chương với tất cả những niềm khao khát, bút lực của mình, thì ông đã có một đời lao động vô cùng cật lực và nhiều ham mê".

Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn thích được nghe phản biện hơn là khen

Đến chúc mừng với tác giả, nhà văn Lại Văn Long bày tỏ lòng ngưỡng mộ ông từ thời còn là sinh viên: "41 năm rồi tôi vẫn nhớ những chi tiết ám ảnh trong Đứng trước biển - tôi được đọc thời sinh viên, chẳng hạn một ông cán bộ nuôi cả bầy heo inh ỏi trong căn nhà phố sâu hun hút, tối tăm như đường hầm phải bật điện 24/24. Hồi đó tôi cứ tưởng tượng ra đó là những con heo 'yêu quái', và ăn thịt những sinh vật nuôi nhốt thiếu ánh mặt trời đó có thể bị điên loạn... Rồi tới đoạn Nguyễn Mạnh Tuấn tả về một cô gái ăn chơi, thích bận quần jeans: "Cái mông cong vút, nảy nảy như mông ngựa cái!", khiến tôi ấn tượng ông luôn đến giờ. 

Khen mới vừa xong, nhà văn Lại Văn Long bắt đầu "quay xe", vạch "sạn" cuốn sách Kẻ khôn hơn vua vài chi tiết khiến nhiều người nghe bên dưới cảm thấy... chột dạ cho sự "an nguy" của nhà văn, như: "Chuyện Tô Hiến Thành là tác giả Bộ luật Đại Việt là không đúng, thời Lý chỉ có bộ Hình thư, ban hành năm 1042 dưới triều vua Lý Thái Tông. Hay Tô Hiến Thành lại hét lên một câu... đi trước thời đại nhiều thế kỷ là: "Các người là quân từ đâu vào, sao dám vi phạm lệnh 'ngừng bắn'? Theo chúng tôi chữ 'ngừng bắn' dùng cho chiến tranh bằng súng đạn thì hợp hơn...".

"Có lẽ vì tuổi tác của nhà văn đã cao nên ông có chút nhầm lẫn chăng?", nhà văn Lại Văn Long đặt nghi vấn.

Về phần mình, nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn cho biết ban đầu ông dự định không làm lễ ra mắt sách, vì ngại chỉ đón nhận những lời khen dành cho tác phẩm. Tuy nhiên, qua những phân tích của nhà văn Lại Văn Long, ông lại thích bởi có những phát hiện thú vị để mình chỉnh sửa. "Tôi rất thích được nghe phản biện hơn là khen. Với tôi, nghề văn cũng là một nghề lao động như những con người bình thường và luôn ý thức về mình. Giờ tôi già rồi mà vẫn còn viết lách được, tôi thấy con đường đã chọn là đúng. Viết văn, nếu chọn đúng sẽ đi được đường dài, còn để thành công hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố lắm", nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn chia sẻ.

Chuyện hai cuốn sách ra mắt cùng lúc, ông cho rằng mình đã... may mắn vì xin giấy phép có cuốn xin trước, cuốn xin sau, ai ngờ có giấy phép in luôn cùng một lần. Vui quá, ông còn "bật mí" thêm: "Thực ra cuốn Kẻ khôn hơn vua bản thảo tới 3.000 trang nhưng tôi mới 'nhá' ra 1.000 trang để biên tập lại còn 700 trang chào hàng trước. Cơ chế thị trường mà. Đáng lý ra phải giữ bí mật để có thể in thêm tập nữa, dự định ra mắt vào cuối năm nay nhưng giờ xúc động quá tôi tiết lộ luôn, để có ai đọc cuốn đầu thích thì chuẩn bị mua thêm. Có lẽ sau những tác phẩm này, tôi cũng dự định sẽ rửa tay gác bút luôn...". 

Trả lời thắc mắc của MC - nhà thơ Lê Thiếu Nhơn: "Nghe nói tiểu thuyết Kẻ khôn hơn vua trước đây là kịch bản phim đã được ông viết lại nên có nhiều đoạn nếu người trong nghề tinh ý sẽ nhận ra ngay, như có đoạn: 'Buổi chiều. Hoàng cung', ông nghĩ sao về điều này?", nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn lấy ngay phim Mưa đỏ đang nóng để giải thích. Ông nói: "Kịch bản phim Mưa đỏ trước khi quay thành phim rất nổi tiếng cũng là một tác phẩm văn học của nhà văn Chu Lai. Cuốn sách mới của tôi cũng vậy. Đối với dân làm văn chương và biên kịch chuyên nghiệp thì chuyện này quá dễ, trong khi tôi đã từng làm điều này rất thành công với Đứng trước biển từ kịch bản phim - thành tiểu thuyết, Những khoảng cách còn lại từ tiểu thuyết chuyển sang kịch bản phim". Và nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn đúc kết: "Khi chuyên nghiệp được như thế, nhà văn dễ tồn tại hơn...".