Sứ mệnh STEM của Petrovietnam

Trong lịch sử phát triển hiện đại Việt Nam, ít doanh nghiệp nhà nước nào mang trên vai cùng lúc hai trách nhiệm như Petrovietnam: bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và thực hiện các chương trình an sinh xã hội quy mô hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Năm nay, khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã đi bước đầu tiên: đưa STEM vào trọng tâm các chương trình xã hội để đào tạo nguồn nhân lực khoa học công nghệ cho đất nước.

Từ nghị quyết đến hành động

Cuối tuần trước, tại Hà Nội, trong Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập, Petrovietnam khởi động Chương trình STEM Innovation Petrovietnam dưới sự chứng kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính. Chương trình hướng tới 100 phòng thực hành STEM ứng dụng công nghệ số trong 100 ngày, với kinh phí 500 tỷ đồng, lấy từ nguồn an sinh xã hội thường niên của Tập đoàn. Đến hết năm 2025, mỗi tỉnh/thành phố sẽ có ít nhất 3 phòng STEM điển hình, kết nối liên thông trong nước và bước đầu hợp tác với hệ thống giáo dục Singapore.

Nếu Nghị quyết 71 yêu cầu nâng tỷ lệ người học STEM lên ít nhất 35% tổng quy mô đào tạo, thì Petrovietnam đang trực tiếp xây dựng hạ tầng để đạt mục tiêu đó. Phòng STEM không chỉ là nơi học sinh tiếp cận robot, lập trình, trí tuệ nhân tạo, mà còn là không gian thực hành giúp biến chính sách thành trải nghiệm cụ thể, tạo động lực học tập ngay từ bậc phổ thông.

Tại lễ phát động, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá: đây là “mô hình khai thác tài nguyên con trong kỷ nguyên số”. Trong bối cảnh năng lượng truyền thống dần nhường chỗ cho năng lượng mới, nguồn nhân lực chất lượng cao chính là yếu tố quyết định. Việc đầu tư vào STEM không chỉ mang ý nghĩa an sinh, mà còn chuẩn bị đội ngũ cho các dự án dầu khí, năng lượng tái tạo, hydro… trong tương lai.

STEM Innovation – mở rộng quy mô, nâng chuẩn kết nối

Theo chuyên gia Minh Long Sơn, STEM Innovation Petrovietnam là sáng kiến giáo dục STEM lớn nhất từ trước tới nay ở Việt Nam, có thể tạo ra một hệ sinh thái từ 100 trường học, lan tỏa tới 3.000 trường, khoảng 3 triệu học sinh được học STEM theo chuẩn quốc tế. Quan trọng hơn, chương trình kết nối trực tiếp với các nền tảng giáo dục hàng đầu thế giới như ISEF (cuộc thi khoa học kỹ thuật lớn nhất thế giới), Arduino, robot VEX, FAB LAB (chuẩn MIT), hay FIRST (giải robot quốc tế).

Ông nhận định: “Nếu được tổ chức tốt, học sinh Việt Nam ở 100 trường thí điểm sẽ có lợi thế hơn hẳn nhiều nước vì vừa được kết nối với nhau, vừa kết nối với đại học và quốc tế. Khi tri thức và kinh nghiệm từ mỗi trường lan sang hàng chục trường khác, các tỉnh có thể hình thành mũi nhọn STEM, đồng thời nâng cao năng lực về AI, robot, IoT cho một phần lớn học sinh trung học”.

Trường THCS Cầu Giấy (Hà Nội) là một ví dụ. Phòng STEM Innovation 57 do Tổng Bí thư Tô Lâm tặng đã đi vào vận hành, tất cả 44 lớp đều có đội tuyển robot VEX, năm đội đang chuẩn bị thi giải vô địch quốc gia 2026. Nhà trường cũng đang xây dựng kế hoạch hỗ trợ các trường khác, trong đó có cả vùng cao Cao Bằng.

Khi doanh nghiệp bắt tay vào giáo dục

Nghị quyết 71 đặt ra ba nhóm giải pháp: hỗ trợ người học (học bổng, tín dụng), đầu tư cho cơ sở đào tạo (trường đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số), nâng chất lượng đội ngũ (thu hút nhân tài, bố trí biên chế). Petrovietnam bổ sung thêm một hướng đi: doanh nghiệp trực tiếp tham gia xây dựng hạ tầng giáo dục.

Khoản đầu tư 500 tỷ đồng cho 100 phòng STEM cho thấy an sinh xã hội không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ vật chất trước mắt, mà còn tập trung vào việc tạo ra năng lực lâu dài cho thế hệ trẻ. Trong bối cảnh ngân sách hạn chế, vai trò của các tập đoàn kinh tế lớn như Petrovietnam sẽ quyết định mức độ thực chất của chính sách.

Khi một doanh nghiệp nhà nước đưa STEM vào trọng tâm của các chương trình xã hội, đó là sự thay đổi tư duy rõ rệt: coi giáo dục và tri thức là nền tảng cho phát triển. Nếu chương trình được tổ chức bài bản, Việt Nam có cơ hội hình thành một mạng lưới giáo dục STEM quy mô lớn, gắn với chuẩn quốc tế và trực tiếp phục vụ các ngành công nghiệp chiến lược.

Petrovietnam đã từng tiên phong tài trợ cho Ngày hội STEM quốc gia năm 2015, khi STEM còn mới mẻ ở Việt Nam. Sau mười năm, tập đoàn tiếp tục bước đi mạnh mẽ hơn, lần này với quy mô toàn quốc và sự ủng hộ từ lãnh đạo cao nhất. Đây không chỉ là một hoạt động an sinh, mà là đóng góp thiết thực cho mục tiêu quốc gia: phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên kinh tế số và năng lượng xanh.