Sống chung với khói thuốc, nhiều phụ nữ trẻ âm thầm mất dần khả năng làm mẹ

(Dân trí) - Khói thuốc chứa hàng nghìn chất độc có thể làm suy giảm chất lượng tế bào sinh sản, từ đó làm giảm khả năng thụ thai và tăng nguy cơ vô sinh/hiếm muộn cho cả nhiều cặp đôi.

Trong phòng khám sản phụ khoa, một người phụ nữ gần 30 tuổi bật khóc khi nghe thông báo mình khó thụ thai, khả năng sinh con giảm sút. 

Nhiều năm liền hút hơn một gói thuốc mỗi ngày, cô chỉ nhận ra hậu quả khi lập gia đình và đi kiểm tra sức khỏe sinh sản. Kết quả cho thấy chỉ số AMH (dự trữ buồng trứng) ở mức rất thấp, đồng nghĩa việc có con tự nhiên sẽ vô cùng khó khăn.

Chỉ số AMH thấp là dấu hiệu cho thấy buồng trứng đã bị suy giảm chức năng nghiêm trọng, khiến việc thụ thai tự nhiên trở nên vô cùng khó khăn. Trường hợp của cô là minh chứng rõ ràng cho việc khói thuốc lá làm tiêu hao nhanh chóng chất lượng và số lượng trứng, trực tiếp hạn chế khả năng sinh sản, ngay cả ở độ tuổi còn rất trẻ.

“Thuốc lá mang lại tác hại sức khỏe lâu dài cho cả người hút thuốc và người hít khói thuốc thụ động. Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản, làm tăng nguy cơ gặp vấn đề vô sinh, hiếm muộn cho cả hai vợ chồng”, TS.BS Nguyễn Hữu Trung, Trưởng khoa Phụ Sản, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - cơ sở 2 chia sẻ với Dân trí. 

Ảnh hưởng tới khả năng thụ thai

Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe như nicotin, monoxit carbon (khí CO), hắc ín, benzen, formaldehyde, ammonia, acetone, arsenic, hydrogen cyanide, các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá, các chất gây ung thư. Các chất này tấn công và làm suy yếu các tế bào sinh sản quan trọng (tinh trùng và trứng).

Đối với nam giới, khói thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm suy giảm sức khỏe sinh sản. Cụ thể, việc tiếp xúc với các gốc oxy hóa từ khói thuốc dẫn đến giảm cả số lượng và chất lượng tinh trùng, đồng thời làm tăng đáng kể tỷ lệ tinh trùng có hình thái bất thường.

Đối với nữ giới, tác động của khói thuốc lên trứng cũng nghiêm trọng không kém. Các chất độc hại gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của trứng và làm giảm dự trữ buồng trứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng mang thai.

Hơn nữa, nicotin trong khói thuốc lá còn tác động xấu lên nội mạc tử cung, dẫn đến thai khó làm tổ. Ngoài ra, điều này cũng cản trở quá trình phôi thai đi vào tử cung, dẫn tới tình trạng phôi thai dễ làm tổ ngoài tử cung. 

“Khi chất lượng tinh trùng và trứng bị ảnh hưởng, cùng với môi trường tử cung không thuận lợi, sẽ làm giảm khả năng thụ thai và tăng nguy cơ gặp vấn đề vô sinh/hiếm muộn cho cả hai vợ chồng”, bác sĩ Trung phân tích.

Tăng nguy cơ dị tật bào thai, sảy thai

Bên cạnh ảnh hưởng tới khả năng thụ thai, bác sĩ Trung cũng nhấn mạnh, khi người mẹ hút thuốc hoặc sống trong môi trường khói thuốc, thai nhi có nguy cơ chậm phát triển.

Nicotin trong thuốc lá là chất gây co mạch mạnh. Khi đi qua nhau thai, nicotin làm co thắt các mạch máu trong tử cung và nhau thai, từ đó giảm lưu lượng máu đến thai nhi. Trong khi đó, khí CO khi vào máu kết hợp với hemoglobin tạo thành carboxyhemoglobin (COHb).

Cả 2 chất này làm giảm khả năng vận chuyển oxy đến thai nhi, ảnh hưởng đến hệ tim mạch, hệ tiêu hóa và hệ thần kinh của trẻ. Thai nhi có thể đối mặt với tình trạng sinh non, chậm phát triển, nhẹ cân, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

Ngoài ra, phôi thai có bất thường nặng có thể không phát triển được ngay trong giai đoạn sớm, dẫn đến tình trạng sảy thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu thai kỳ. 

Điều nguy hiểm không kém khác là khói thuốc cũng làm tăng các bất thường về nhiễm sắc thể, từ đó tăng khả năng dị tật bẩm sinh. 

"Một số dị tật có thể kể đến như dị tật ống thần kinh (não úng thủy, thoát vị tủy sống), dị tật hàm mặt (sứt môi, hở hàm ếch), dị tật xương...", bác sĩ liệt kê. 

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thai nhi tiếp xúc với khói thuốc lá bất kể trực tiếp hay thụ động đều có nguy cơ dị tật bẩm sinh, chết lưu, sinh non. Người mẹ hút thuốc trong thai kỳ có thể làm tăng gấp đôi nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh và dị tật bẩm sinh.

Việc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động khi mang thai cũng làm tăng 23% nguy cơ thai chết lưu và tăng 13% nguy cơ dị tật bẩm sinh.

Lưu ý thêm, bác sĩ Trung nhấn mạnh, việc hút thuốc lá thụ động (thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc) cũng có hại không kém hút thuốc trực tiếp. 

"Cả hai hình thức này đều đưa cùng các loại chất độc vào cơ thể. Các thành phần độc hại này vẫn có khả năng làm suy giảm chất lượng tế bào sinh sản, từ đó làm giảm khả năng thụ thai và tăng nguy cơ vô sinh/hiếm muộn cho cả hai vợ chồng", bác sĩ nhấn mạnh. 

Do đó, với những tác hại nghiêm trọng của khói thuốc với sức khỏe sinh sản của cả hai giới, ngừng hút thuốc là điều tối quan trọng để bảo vệ và nâng cao khả năng sinh sản. Khi có kế hoạch chuẩn bị cho việc mang thai, các cặp đôi cần đi kiểm tra sức khỏe để được tư vấn cụ thể.