Thất Sơn huyền bí: Chùa Bồng Lai và huyền thoại ông Đạo Lập

Chùa Bồng Lai nằm bên bờ kinh Vĩnh Tế, thuộc P.Vĩnh Tế, tỉnh An Giang. Chùa còn có tên gọi khác là Bà Bài và chùa Ông Đạo Lập. Tương truyền Đạo Lập rất giỏi về y thuật, giúp nhiều người dân thoát cơn bệnh hiểm nghèo.

Nguồn gốc chùa Bồng Lai

Cư sĩ Nhật Huỳnh là cháu cố ông Huỳnh Văn Thiện, đệ tử đầu tiên của Đạo Lập, thuật lại: "Thời kháng Pháp, ông sơ tôi là Huỳnh Văn Đức, quê ở Tân Trụ (tỉnh Long An cũ) tổ chức phục rượu giết lính Tây. Ông bị giặc Pháp truy nã nên bỏ trốn lên vùng Thất Sơn cất chòi ở tạm. Một đêm nọ, ông đặt bàn hương án cầu nguyện vùng Thất Sơn linh thiêng giúp cho ông gặp người tài ba hợp tác để chống Pháp. Sau đó, có người đến bảo mưu đồ chống Pháp của ông sẽ không thành vì khí số nước Nam chưa tới thời phục quốc. Người ấy khuyên ông tu hành, nhẫn nhịn đợi thời cơ. Sợ ông tôi không tin, người ấy bèn thi triển vài đường võ thuật và một số phép thuật tàng hình".

Người ấy tự xưng là Phạm Thái Chung, từ núi Tà Lơn xuống. Ít lâu sau, ông Chung nói với ông Đức nơi này không thể ở yên được. Vì vậy 2 người cùng đi đến xóm Bà Bài, chọn chỗ phát hoang bên bờ kinh Vĩnh Tế, cất cái am đặt tên là Bồng Lai, rồi giao ông Đức giữ am, còn ông Chung vân du các vùng trị bệnh, xuống tận Hà Tiên.

Gặp năm bệnh dịch tả hoành hành, ông Chung dùng cây lá thuốc nam trị nhiều người khỏi bệnh. Dân chúng tìm đến am Bồng Lai ngày càng đông. Kinh Vĩnh Tế ghe xuồng tấp nập, nhiều người muốn ông cất lại cái am thành ngôi chùa rộng rãi hơn. Được người dân địa phương góp công, góp của, ngôi chùa hoàn thành vào ngày rằm tháng giêng năm Bính Tý (1876), đặt tên là Bồng Lai Cổ tự. Cái tên Đạo Lập cũng bắt đầu từ đó.

Vì là đệ tử của Đức Phật thầy Tây An nên nghi thức thờ phượng ở chùa Bồng Lai theo quy củ của đạo Bửu Sơn Kỳ Hương. Ngôi tam bảo chỉ thờ một tấm trần điều ở giữa. Đồng thời Đạo Lập cũng chủ trương không đào tạo tăng sĩ, không chú trọng âm thinh sắc tướng, không mặc cà sa, áo tràng…

Giai đoạn chiến tranh ác liệt, dân Bà Bài tản cư gần hết, chùa Bồng Lai bị bỏ hoang. Năm 1966, chùa sập vì bị trúng bom. Cháu cố của ông Đức là ông Huỳnh Chân Tu làm đơn thưa lên Tỉnh trưởng Châu Đốc và được bồi thường 5 m³ gỗ. Ba năm sau, chùa được cất lại, nhưng không cất chỗ cũ, mà dời về Núi Sam, cạnh lăng Thoại Ngọc Hầu. Đến năm 1989, dân Bà Bài làm đơn xin cất lại chùa Bồng Lai trên nền cũ.

Những huyền thoại diệu kỳ

Sách Thất Sơn mầu nhiệm của Dật Sĩ và Nguyễn Văn Hầu (xuất bản năm 1955) chép rằng, trong lúc vân du, Đạo Lập thường dẫn theo đệ tử Huỳnh Văn Thiện. Mỗi lần lên núi, ông tìm chỗ cho đệ tử tạm ở rồi tự mình tìm nơi u tịch ngồi thiền hoặc luyện phép.

Trong số đệ tử của Đạo Lập có ông Trương Hồ Ngạc có tính hiếu kỳ. Một lần lên núi ông Ngạc lén rình xem thầy làm gì nơi thanh vắng và thấy Đạo Lập làm một chiếc tàu nhỏ thả trên mặt nước rồi niệm chú, khiến chiếc tàu ấy chạy tới chạy lui theo ý muốn. Biết được cách và học thuộc những câu thần chú của thầy, ông Ngạc bắt chước làm theo và thành công, nhưng sau đó ông ngã lăn ra chết.

Ông Huỳnh Văn Thiện chứng kiến cảnh ấy, một mình ngồi bên xác ông Ngạc chờ thầy về. Ngay sáng hôm sau, ông Đạo Lập về, một tay xách gói, một tay xách chiếc đệm bàng. Không chờ ông Thiện trình bày, Đạo Lập nói ngay: "Thì ta đã lo sẵn đồ vật đem về chôn nó đây". Những câu chuyện như vậy được truyền ra, tiếng tăm ông Đạo Lập càng lớn.

Cũng trong Thất Sơn mầu nhiệm, tác giả kể nữ sĩ Mộng Tuyết thuật lại chuyện ông cố của bà từng đi buôn qua Xiêm. Lần đó, ông vừa đóng xong chiếc thuyền buôn đặt tên là Minh Thuận và chuẩn bị xuất cảng hồ tiêu, sáp ong, hải sâm, đồi mồi thì ông Đạo Lập ghé nhà chơi. Sẵn dịp, ông cố của bà xin ông Đạo Lập cho một điềm may mắn, bình an nhân chuyến khai trương đó.

Đạo Lập đưa cho 3 lá bùa và dặn: Lá thứ 1 khi ra khỏi cửa biển Hà Tiên thì đốt. Lá thứ 2 để lúc nào có con cá to định làm hại thì đốt. Còn lá thứ 3 dành để đốt khi vào cửa sông Bắc Nam. Khi thuyền ra giữa khơi, thình lình trước mũi thuyền có con cá to nhảy lên khỏi mặt nước, vị thuyền trưởng đem lá bùa thứ 2 đốt, thả tàn xuống biển rồi tiếp tục đi.

Nhưng vào một buổi chiều, trước mũi thuyền bỗng xuất hiện vật gì lớn như hòn đảo. Khi tới gần mới biết đó là cái kỳ của một con kình ngư khổng lồ đang đùng đùng lướt sóng chặn đầu thuyền. Cả thuyền hoảng sợ. Bấy giờ, thuyền trưởng mới sực nhớ lá bùa thứ 2 đã đốt lầm rồi. Trong lúc lúng túng, ông đốt tiếp lá bùa thứ 3 nhưng vô hiệu. Thuyền trưởng lệnh cho thuyền đảo chệch sang một bên tránh vật dữ, nhưng sóng bủa trùng trùng, nước tràn ngập sàn thuyền. Phút nguy ngập đã tới, tuy nhiên sau đó con cá quạt đuôi một cái, thuyền quay tròn mấy vòng rồi nó bỏ đi.

Khi về đến Mũi Nai, thuyền trưởng lên bờ đã thấy ông Đạo Lập đứng chờ dưới bóng dừa cười nói: "Chà, buổi chiều hôm đó ngoài Thổ Châu, "ở nhà" trên chót vót cột buồm chớ đâu. Nếu "ở nhà" không giữ cho thuyền vững lại và đuổi con quái ngư đi, nó sẽ đội cho lật thuyền, các người đều vào bụng nó rồi".

Một lần, Đạo Lập tới Hà Tiên thăm người quen thì thực dân dò ra được và vây bắt ông. Trong lúc đang ngồi uống trà với chủ nhà, chợt nghe có tiếng động, ông liền đứng lên cắp nón, cầm gậy, xô cửa một cái "tầu khậu" (nhà ngoài dùng chứa vật dụng) bước vào rồi kêu chủ nhà khóa lại. Khi bọn lính Tây lục soát khắp nhà nhưng không thấy ông Đạo Lập, họ yêu cầu mở cửa tầu khậu cho xem, nhưng ông Đạo Lập đã đi đâu mất.

Ngày 30.9 năm Tân Mão (1891), ông tịch tại chùa Bồng Lai, nhục thể được đưa về Đa Phước. Gia đình theo lời dặn, ngôi mộ khỏa bằng, không lập mộ chí, nên qua cuộc bể dâu giờ không tìm được. (còn tiếp)