Sẽ hỗ trợ tài chính khuyến khích người sử dụng ô tô chuyển đổi phương tiện

(Dân trí) - Bộ Tài chính đề xuất chính sách về thuế, phí, hỗ trợ tài chính để khuyến khích người sử dụng ô tô hiện nay thay thế, chuyển đổi sang phương tiện thân thiện hơn đối với môi trường.

Nội dung đó được Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu ra trong dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô tham gia giao thông đường bộ, đang được Bộ Tư pháp thẩm định.

Ô nhiễm môi trường không khí tại Việt Nam nói chung và một số đô thị lớn nói riêng có xu hướng gia tăng, chủ yếu tập trung vào ô nhiễm bụi, đặc biệt bụi mịn PM2.5, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Tình hình diễn biến ô nhiễm không khí trên toàn quốc theo quy luật về mặt thời gian (“mùa” ô nhiễm không khí mang tính thời điểm trong ngày) và có chiều hướng gia tăng cả về không gian và thời gian tại các thành phố, đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM.

Đặc biệt, ở Hà Nội trong 3 tháng cuối năm 2024 và tháng 1 năm nay có nhiều ngày, trong một số thời điểm, ghi nhận chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở mức rất xấu, gây ảnh hưởng đến chất lượng môi trường, trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

“Có thể nhận định vấn đề ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TPHCM nói riêng và các đô thị khác trong toàn quốc chủ yếu tập trung vào ô nhiễm bụi, đặc biệt là bụi mịn PM2.5. Một trong những nguyên nhân chính phát sinh bụi, khí thải gây tác động, ô nhiễm môi trường không khí được chỉ ra là do số lượng lớn các phương tiện cơ giới tham gia giao thông", bộ này nhận định.

Trong đó có nhiều phương tiện cũ không đảm bảo tiêu chuẩn khí thải, niên hạn lưu thông, tình trạng tắc đường và mật độ phương tiện giao thông lớn.

Tính đến cuối năm 2023, toàn quốc có trên 6,3 triệu ô tô đăng ký, trên 74,3 triệu xe mô tô. Trong đó, Hà Nội có trên 9,2 triệu phương tiện các loại đang hoạt động trên địa bàn (chưa bao gồm phương tiện của các cơ quan Trung ương).

Để kiểm soát, giảm thiểu tác động nguồn thải này đối với chất lượng môi trường không khí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường dẫn chứng từ năm 2005 đến nay Thủ tướng Chính phủ đã ban hành lộ trình áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Cụ thể gồm, Quyết định số 249/2005 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; Quyết định 49/2011 của Thủ tướng quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô, xe mô tô 2 bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới; Quyết định 16/2019 của Thủ tướng quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô tham gia giao thông và ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu; Quyết định 19/2024 quy định lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp.

Việc xây dựng lộ trình áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải đối với ô tô tham gia giao thông nhằm mục tiêu kiểm soát, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí do khí thải gây ra, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải thiện chất lượng môi trường sống.

Cơ quan soạn thảo lý giải, lộ trình này tạo cơ sở pháp lý để từng bước loại bỏ phương tiện tham gia giao thông không đảm bảo quy chuẩn khí thải, thúc đẩy việc chuyển đổi sang phương tiện sạch, thân thiện với môi trường.

Việc áp dụng lộ trình đó cũng nhằm thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải khí nhà kính, ứng phó với biến đổi khí hậu và hỗ trợ phát triển giao thông đô thị bền vững, hiện đại.

Đáng chú ý, tại dự thảo trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng các địa phương căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu bảo vệ môi trường tại địa phương, trong trường hợp cần thiết có thể quy định lộ trình áp dụng mức khí thải theo hướng nghiêm ngặt hơn mức đề xuất nêu trên, đảm bảo tuân thủ quy định của Luật Bảo vệ môi trường và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.