Sẽ cấm các cơ quan yêu cầu công dân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng nay cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.

Trình bày tóm tắt tờ trình, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, Luật Lý lịch tư pháp được ban hành năm 2009, đến nay đã hơn 15 năm thực hiện. Qua nhiều năm, nhiều nội dung không còn phù hợp đặc biệt là sự phát triển kinh tế - xã hội và việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy hành chính. 

Thứ trưởng cho biết dự thảo luật sửa đổi theo hướng mở rộng phạm vi quản lý lý lịch tư pháp và quyền yêu cầu cấp lý lịch tư pháp, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp để phù hợp với chủ trương chung, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước.

Trước đây cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được phân tán, không tập trung từ Trung ương và địa phương, thì nay sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung duy nhất. 

Thứ trưởng cho biết, dự thảo luật cũng bổ sung một số trường thông tin lý lịch tư pháp để phù hợp với quy định của các luật có liên quan. Bổ sung quy định về việc sử dụng phiếu lý lịch tư pháp nhằm khắc phục tình trạng lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp số 2. Ông nhận định hiện nay, nhiều thủ tục hành chính và cơ quan yêu cầu người dân cung cấp lý lịch tư pháp một cách rất lạm dụng.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, để khắc phục tình trạng lạm dụng đối với yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1 và phiếu lý lịch tư pháp số 2, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật quy định mang tính nguyên tắc về các trường hợp được yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp.

Đồng thời, tiếp tục cân nhắc, chỉnh lý quy định về mục đích quản lý lý lịch tư pháp của dự thảo luật cho phù hợp với tình hình thực tiễn và chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng cho rằng, việc tiếp tục duy trì quy định về cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 cho cá nhân để họ biết được nội dung về lý lịch tư pháp của mình là cần thiết.

Tuy nhiên, để hạn chế việc lạm dụng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật quy định nghiêm cấm các cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu cá nhân phải cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 khi thực hiện các thủ tục hành chính thông thường hoặc trong các quan hệ dân sự, lao động...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhất trí vẫn duy trì phiếu lý lịch tư pháp số 1 và số 2, đồng thời đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định có tính nguyên tắc về các trường hợp được yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, cần quy định nghiêm cấm các cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu cá nhân, công dân phải cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 không thực sự cần thiết, tránh lạm dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị rà soát tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 vì đây là một hạn chế trong thực tiễn 15 năm thực hiện luật.

Dự thảo luật đã sửa đổi theo hướng quy định các cơ quan tổ chức chỉ có quyền yêu cầu cấp thông tin lý lịch tư pháp, không được yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp. Nếu cơ quan tổ chức không thực hiện quyền yêu cầu cấp thông tin mà lại chuyển hóa thành yêu cầu cá nhân đương sự phải nộp phiếu lý lịch tư pháp để bổ sung hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính, tình trạng lạm dụng phiếu này vẫn có thể xảy ra.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị bổ sung quy định rõ ràng hơn về việc các cơ quan, tổ chức không yêu cầu cá nhân phải nộp phiếu lý lịch tư pháp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Nếu vẫn quy định các cơ quan, tổ chức và cá nhân phải nộp phiếu lý lịch tư pháp, đương nhiên các cơ quan sẽ yêu cầu phải có, tình trạng lạm dụng cũng sẽ vẫn diễn ra.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng góp ý việc sử dụng phiếu lý lịch tư pháp số 2 phải cân nhắc hết sức thận trọng, tránh lạm dụng và có thể ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, đặc biệt là những người có án tích đã được xóa án tích.

Theo ông, khi cơ quan có thẩm quyền đã xóa án tích cho công dân, cần có cơ chế nào đó để tự động xóa án tích trên hệ thống điện tử.