Sau cơn mưa lớn, "báu vật" núi rừng lộ diện, người dân truyền tai là "phượng hoàng đất" cực kỳ quý hiếm

Đây là loài nằm trong nhóm mục nguy cấp, quý hiếm cần được bảo tồn.

Ngày 14/10, Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật thuộc Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng cho biết đơn vị vừa tiếp nhận và chăm sóc một cá thể chim Hồng Hoàng quý hiếm, trước khi thả về môi trường tự nhiên.

Trước đó, do ảnh hưởng của đợt mưa lớn kéo dài, một con Hồng Hoàng đã bay lạc vào khu vườn của ông Võ Xuân Quốc tại thôn Long Sơn, xã Trường Sơn, tỉnh Quảng Trị. Nhận thấy đây là loài chim quý hiếm được bảo vệ, ông Quốc đã chủ động thông báo cho chính quyền địa phương.

Sau khi tiếp nhận thông tin, Hạt Kiểm lâm Trường Sơn phối hợp với UBND và Công an xã Trường Sơn tiến hành bàn giao cá thể chim này cho Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật thuộc Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng để chăm sóc, cứu hộ.

Theo Trung tâm, cá thể Hồng Hoàng nặng khoảng 2 kg, được bàn giao trong tình trạng suy nhược cơ thể. Ngay sau khi tiếp nhận, các cán bộ thú y đã kiểm tra sức khỏe, thực hiện cách ly theo dõi và xây dựng phác đồ điều trị chuyên biệt, nhằm giúp chim sớm phục hồi thể trạng trước khi được thả về rừng.

Hồng Hoàng (tên khoa học Buceros bicornis) là một trong những loài chim lớn và hiếm nhất tại Việt Nam, thường sinh sống trong các khu rừng nguyên sinh. Loài này được xếp vào Phụ lục I của Công ước CITES, thuộc Nhóm IB theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ, đồng thời nằm trong Danh lục đỏ Việt Nam với mức Nguy cấp (EN) và Danh lục đỏ IUCN với mức Sắp nguy cấp (VU).

Hiện, số lượng Hồng Hoàng trong tự nhiên đang suy giảm nghiêm trọng do mất môi trường sống, săn bắt và buôn bán trái phép. Việc người dân chủ động giao nộp cá thể quý hiếm này được đánh giá là hành động tích cực, góp phần quan trọng vào công tác bảo tồn đa dạng sinh học của khu vực Trường Sơn – Phong Nha - Kẻ Bàng.

Trước đó, vào ngày 3/10, ông Đinh Đức Dũng, trú tại xã Tân Kỳ (Nghệ An) cũng phát hiện một con chim lạ có hình dáng đặc biệt bay lạc vào vườn nhà. Nhận thấy đây có thể là loài chim quý hiếm cần được bảo vệ, ông Dũng đã chủ động thông báo cho cơ quan chức năng để kịp thời tiếp nhận và xử lý theo quy định.

Cá thể chim có sải cánh rộng, mỏ lớn màu vàng đặc trưng, trọng lượng khoảng hơn 2 kg. Sau khi tiến hành kiểm tra, lực lượng kiểm lâm xác định đây là chim Hồng Hoàng. Tới ngày 7/10, Công an xã Tân Kỳ (tỉnh Nghệ An) đã phối hợp cùng Hạt Kiểm lâm Tân Kỳ và UBND xã đã tiến hành thả một cá thể chim Hồng Hoàng quý hiếm về môi trường tự nhiên, sau khi kiểm tra tình trạng sức khỏe và đảm bảo đủ điều kiện sinh tồn của chim.

Chim Hồng hoàng, hay còn được gọi là phượng hoàng đất, là một trong những loài chim nổi bật nhất của rừng nhiệt đới, được biết đến với bộ lông sặc sỡ và chiếc mỏ sừng màu vàng cam rực rỡ. Loài chim này sinh sống chủ yếu ở các vùng rừng rậm và núi thấp có khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới, phân bố tại Đông Nam Á, Ấn Độ và khu vực phía Nam Trung Quốc.

Các nhà khoa học từ lâu vẫn đặt câu hỏi về chức năng thực sự của chiếc mỏ lớn, cong và có màu sắc bắt mắt của Hồng hoàng. Giả thuyết được chấp nhận nhiều nhất cho rằng chiếc mỏ là “vũ khí sắc đẹp” trong mùa sinh sản, giúp chim trống thu hút bạn tình và khẳng định vị thế trong đàn.

Không chỉ mang vẻ đẹp độc đáo, Hồng hoàng còn có ý nghĩa văn hóa và tâm linh sâu sắc ở nhiều cộng đồng bản địa. Một số bộ lạc coi đây là loài chim thiêng, biểu tượng của sự cao quý và sức mạnh, thường được chọn làm linh vật.

Tuy nhiên, chính vẻ đẹp đặc biệt ấy lại trở thành nguyên nhân khiến loài chim này bị săn bắt quá mức. Từ lâu, mỏ sừng và lông của Hồng hoàng đã được dùng để chế tác trang sức, vật phẩm trang trí hoặc đồ mỹ nghệ cao cấp, dẫn đến suy giảm nghiêm trọng số lượng cá thể trong tự nhiên.

Hiện nay, Hồng hoàng nằm trong danh mục các loài động vật hoang dã nguy cấp, cần được bảo vệ nghiêm ngặt, nhằm ngăn chặn nguy cơ tuyệt chủng trong tương lai.

Ngay cả khi không bị săn bắt hay buôn bán trái phép, chim Hồng hoàng vẫn đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do tốc độ sinh sản chậm và sự thiếu hụt nghiêm trọng môi trường làm tổ. Loài chim này thường chỉ sinh sản một lần mỗi năm, mỗi lứa chỉ có một đến hai trứng, khiến khả năng phục hồi quần thể rất hạn chế.