Rối loạn tiền đình có di truyền không? - Báo VnExpress

Trả lời:

Rối loạn tiền đình là những rối loạn có liên quan đến thăng bằng, xuất phát từ dây thần kinh số 8 và các đường nối kết của nó. Nếu bộ phận này bị tổn thương, thông tin dẫn truyền sai lệch và gây ra các triệu chứng như mất thăng bằng, hoa mắt, chóng mặt, ù tai...

Bệnh có hai loại chính gồm rối loạn tiền đình trung ương và rối loạn tiền đình ngoại biên. Rối loạn tiền đình trung ương là tình trạng tổn thương hệ thống tiền đình của hệ thần kinh trung ương như tổn thương nhân tiền đình, tổn thương đường liên kết của các nhân dây tiền đình ở thân não, tiểu não. Nguyên nhân thường gặp là đau nửa đầu, u não, nhiễm trùng não, xuất huyết não, nhồi máu não, chấn thương, thần kinh bị tổn thương do căng thẳng áp lực kéo dài, rối loạn tuần hoàn máu, sử dụng rượu bia, chất kích thích... Triệu chứng thường là đi đứng khó khăn, choáng váng khi thay đổi tư thế, chóng mặt, nôn ói...

Rối loạn tiền đình ngoại biên thường do thạch nhĩ (sỏi tai) lạc chỗ, viêm dây thần kinh tiền đình, bệnh Ménière, viêm mê nhĩ, rò ngoại dịch, u dây thần kinh 8, dị vật ống tai ngoài, viêm tai giữa cấp, rối loạn chuyển hóa (suy giáp, tiểu đường...). Các yếu tố nguy cơ khác như lối sống thiếu khoa học, căng thẳng kéo dài, sử dụng nhiều rượu bia và chất kích thích.

Với rối loạn tiền đình ngoại biên, chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV) do sỏi tai lạc chỗ hoặc viêm dây thần kinh tiền đình (viêm ở tai trong), thường tự mắc, không liên quan đến tiền sử gia đình. Tính di truyền chưa được chứng minh rõ ràng ở nhiều nghiên cứu. Riêng bệnh Ménière có 10-12% trường hợp có yếu tố gia đình, đặc trưng bởi cơn chóng mặt tái phát tự phát, giảm thính lực thần kinh cảm giác, ù tai và cảm giác đầy tai. Với rối loạn tiền đình trung ương, một số bệnh lý về não có liên quan đến gene, tuy nhiên cơ chế di truyền học vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng.

Dù không phải là bệnh di truyền trực tiếp từ cha mẹ sang con theo cách thông thường nhưng người có yếu tố tiền sử gia đình có thể có nguy cơ cao hơn do các yếu tố môi trường, lối sống chung hoặc một số bệnh lý di truyền khác.

Nếu gia đình đã có người mắc bệnh rối loạn tiền đình, bạn cũng không nên quá lo lắng, cần theo dõi triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, mất thăng bằng, ù tai. Khi có biểu hiện bất thường, kéo dài, bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Thần kinh khám.

Bác sĩ có thể chỉ định kiểm tra chức năng tiền đình bằng hệ thống đo chức năng tiền đình công nghệ ảnh động nhãn đồ ứng dụng trí tuệ nhân tạo để chẩn đoán chính xác, điều trị phù hợp. Chẩn đoán và điều trị sớm giúp giảm nguy cơ biến chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống. Bạn nên duy trì lối sống lành mạnh như ngủ đủ, giảm stress, tập thể dục đều đặn, hạn chế rượu bia và chất kích thích, ăn uống cân đối, kiểm soát bệnh nền (tiểu đường, huyết áp) để tránh triệu chứng nghiêm trọng hơn.

ThS.BS.CKI Trương Tấn Phát
Trưởng Đơn vị Tai Mũi Họng
Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7