Ra đi ở tuổi 35 và căn bệnh 'quật ngã' nhiều người trẻ

Tăng huyết áp vốn thường gặp ở người trên 50 tuổi nhưng nay có xu hướng trẻ hóa, với 10-15% bệnh nhân dưới 30 tuổi. Ảnh: Đinh Hà.

Anh H., một nhân viên văn phòng tại Hà Nội, luôn nghĩ mình còn trẻ, đủ khỏe để bỏ qua vài con số bất thường trong kết quả khám sức khỏe. Hai năm trước, trong một lần khám định kỳ, bác sĩ phát hiện anh bị tăng huyết áp với chỉ số trung bình 150/100 - 160/130 mmHg.

Không đau đầu, không chóng mặt, bệnh diễn ra lặng lẽ đến mức người đàn ông 35 tuổi tin rằng chẳng có gì nghiêm trọng.

Bác sĩ đã dặn dùng thuốc hạ áp mỗi ngày để kiểm soát nguy cơ biến chứng, nhưng vì "chưa thấy mệt mỏi gì", anh bỏ qua đơn thuốc.

Khi cơ thể im lặng nhưng nguy hiểm rình rập

Cho đến một buổi sáng tưởng chừng bình thường, khi đang ngồi trước màn hình máy tính, anh H. bất ngờ gục xuống bàn, mất ý thức. Người xung quanh hoảng hốt đưa người đàn ông này đi cấp cứu trong tình trạng tím tái, suy hô hấp. Ngay khi nhập Trung tâm Đột Quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân được xử trí cấp cứu tích cực và đã qua cơn nguy kịch ban đầu.

Tuy nhiên, kết quả chụp phim khiến cả gia đình anh chết lặng: chảy máu diện rộng ở thân não. Đây là vị trí hiểm yếu, hầu hết trường hợp đều tiên lượng tử vong. Chỉ hơn 12 giờ sau khi nhập viện, trái tim anh ngừng đập.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, ThS.BSNT Đinh Trung Hiếu, Trung tâm Đột quỵ, cho biết câu chuyện của anh H. không phải cá biệt.

Nhiều người trẻ phát hiện tăng huyết áp từ sớm nhưng chủ quan vì không thấy triệu chứng, dẫn tới điều trị gián đoạn hoặc bỏ hẳn thuốc. Hậu quả là bệnh âm thầm phá hủy mạch máu, dẫn tới những biến cố nghiêm trọng như đột quỵ hoặc đột tử.

Ở mức bình thường, chỉ số huyết áp dao động từ 90/60 mmHg đến 129/84 mmHg, lý tưởng nhất là dưới 120/80 mmHg. Tuy nhiên, khi vượt ngưỡng 140/90 mmHg, nguy cơ đột quỵ tăng gấp đôi so với huyết áp bình thường.

Bác sĩ Đinh Trung Hiếu thăm khám cho bệnh nhân đột quỵ trẻ. Ảnh: Đinh Hà.

GS.TS.BS Huỳnh Văn Minh, Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam, cho biết hiện cả nước có khoảng 12 triệu người bị tăng huyết áp, tức cứ 5 người trưởng thành thì một người mắc. Song còn nhiều trường hợp chưa được phát hiện hoặc chưa kiểm soát bệnh.

PGS.TS Nguyễn Hoài Nam, Chủ tịch Hội Tĩnh mạch học TP.HCM, cũng nhận định tăng huyết áp là bệnh không lây nhiễm đang gia tăng, là nguyên nhân tử vong hàng đầu. Bệnh vốn thường gặp ở người trên 50 tuổi nhưng nay có xu hướng trẻ hóa, với 10-15% bệnh nhân dưới 30 tuổi.

Theo bác sĩ Đinh Trung Hiếu, ở Việt Nam, 70% trường hợp đột quỵ có liên quan tăng huyết áp. Khi xảy ra cơn đột quỵ, huyết áp thường tăng vọt so với mức vốn đã cao, khiến nguy cơ biến chứng càng nghiêm trọng. Với đột tử, dù khó xác định mối liên hệ trực tiếp, các nghiên cứu cho thấy tăng huyết áp làm tăng các biến cố tim mạch, từ đó nâng nguy cơ tử vong đột ngột.

Tăng huyết áp được chia thành hai nhóm:

Nếu tìm ra nguyên nhân, điều trị triệt để là ưu tiên hàng đầu. Với trường hợp nguyên phát, mục tiêu chính là kiểm soát chỉ số huyết áp bằng thuốc và điều chỉnh lối sống.

Từ bỏ thói quen xấu

Tăng huyết áp được xem là "kẻ giết người thầm lặng" bởi không triệu chứng điển hình. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 1,5 tỷ người toàn cầu bị tăng huyết áp. Số bệnh nhân tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển thuộc châu Á, châu Phi.

Theo bác sĩ Hiếu, các khuyến cáo quốc tế đều đặt việc thay đổi lối sống ở vị trí ưu tiên trong điều trị tăng huyết áp. Người bệnh nên từ bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, giảm lượng muối trong khẩu phần, tăng cường rau xanh, đồng thời duy trì cân nặng hợp lý.

Tăng huyết áp được xem là "kẻ giết người thầm lặng" bởi không triệu chứng điển hình. Ảnh: Đinh Hà.

Việc tập luyện thể dục đều đặn với hình thức phù hợp sức khỏe, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng cũng đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát huyết áp. Đặc biệt, những người trẻ vốn bận rộn, dễ bỏ qua các dấu hiệu bất thường, cần chủ động đo huyết áp định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ.

"Việc dùng thuốc điều trị phụ thuộc vào phân tầng nguy cơ của từng bệnh nhân. Với những người ở nhóm nguy cơ thấp, bác sĩ có thể theo dõi và hướng dẫn thay đổi lối sống trước khi kê đơn. Ngược lại, những trường hợp có nguy cơ cao, đi kèm các bệnh nền như tim mạch, tiểu đường hoặc rối loạn mỡ máu, cần được điều trị sớm và kiểm soát huyết áp chặt chẽ để phòng tránh biến chứng", bác sĩ Hiếu nhấn mạnh.

Lối sống hiện đại với áp lực công việc, thiếu ngủ, ít vận động, lạm dụng thiết bị điện tử… tuy không trực tiếp gây tăng huyết áp nhưng lại khiến bệnh tiến triển nhanh hơn và khó kiểm soát. Những yếu tố này tác động gián tiếp, gây mất cân bằng huyết áp và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ.

"Đặc biệt ở người trẻ, sự chủ quan càng nguy hiểm hơn. Chúng ta không nên đợi đến khi cơ thể lên tiếng bằng những biến cố nghiêm trọng", bác sĩ Đinh Trung Hiếu khuyến cáo.