Quy đổi xét tuyển đại học: Cần chung tay gỡ rối

Kỳ tuyển sinh đại học năm 2025 được kỳ vọng sẽ công bằng hơn khi lần đầu tiên phương pháp bách phân vị được áp dụng để chuẩn hóa điểm số giữa các tổ hợp môn và các bài thi đánh giá năng lực.

Tuy nhiên thực tế triển khai đang cho thấy điều ngược lại: thí sinh và phụ huynh hoang mang, lo lắng trước việc "mỗi trường một kiểu" trong quy đổi điểm xét tuyển.

Vì đâu nên nỗi?

Nguyên nhân chính của hiện tượng này là do thiếu một cơ chế từ Bộ GD-ĐT và việc các trường áp dụng nhiều phương pháp quy đổi khác nhau, từ nội suy tuyến tính đến dùng dữ liệu cũ hoặc thậm chí là các công thức tự xây dựng nhưng không công bố công khai.

Ngoài ra thực tế các dữ liệu đầu vào (điểm thi THPT, học bạ, điểm đánh giá năng lực) có bản chất đo lường và phân phối điểm khác biệt rất lớn dẫn đến sự sai lệch và khó khăn khi đưa về một thang chung.

Trong khi đó, Bộ GD-ĐT chỉ mới công bố bảng bách phân vị cho một số tổ hợp môn phổ biến, còn hàng chục tổ hợp môn khác vẫn chưa có dữ liệu quy đổi. Việc thiếu một cơ chế quy đổi rõ ràng từ bộ khiến các trường tự loay hoay xây dựng phương pháp quy đổi riêng lẻ làm gia tăng sự rối loạn, gây khó khăn lớn cho thí sinh trong việc so sánh, lựa chọn và điều chỉnh nguyện vọng.

Cần trách nhiệm, nỗ lực chung

Không thể tiếp tục tình trạng mỗi trường tự xoay xở theo cách riêng dẫn đến những bất công và thiệt thòi lớn cho người học. Lúc này cần nhận thức rõ rằng trách nhiệm gỡ rối không thể chỉ thuộc về các trường, cũng như không thể chỉ trông chờ vào riêng Bộ GD-ĐT. Đây là trách nhiệm chung, đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước và các cơ sở giáo dục đại học.

Về phía Bộ GD-ĐT, trách nhiệm quan trọng nhất lúc này là ban hành một cơ chế chung hướng dẫn việc quy đổi điểm xét tuyển. Trong đó bộ cần yêu cầu rõ ràng rằng các trường khi chuyển đổi điểm từ phương thức này sang phương thức khác phải sử dụng những nguyên tắc thống kê khoa học dễ hiểu, chẳng hạn như: cách so sánh xếp hạng điểm số (thứ hạng theo bách phân vị), điểm số trung bình và độ dao động điểm số phải tương đương giữa các phương thức thi.

Bộ cũng cần quy định rõ mức chênh lệch điểm được phép tối đa giữa các trường, đảm bảo số lượng điểm dùng để tính toán đủ lớn, dữ liệu quy đổi phải được công khai minh bạch để ai cũng có thể kiểm tra được và có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm tránh sự bất công hay sai sót trong quá trình quy đổi.

Về phía các trường đại học, bên cạnh việc tự xây dựng bảng quy đổi theo đặc thù ngành nghề, cũng cần cam kết minh bạch toàn bộ quy trình, dữ liệu, công thức quy đổi để thí sinh dễ dàng tra cứu và đối chiếu. Các trường phải chịu trách nhiệm giải trình trước xã hội về cách thức quy đổi điểm, tránh tạo cảm giác bất minh hoặc gây hiểu lầm, bất công cho thí sinh.

Quan trọng hơn, giữa Bộ GD-ĐT và các trường cần thiết lập một cơ chế phối hợp chặt chẽ, trao đổi dữ liệu thường xuyên và có hệ thống giám sát độc lập để đảm bảo việc thực hiện quy đổi điểm diễn ra công bằng và đúng quy chuẩn chung.