Quốc gia châu Á nào là nhà cung cấp uranium hàng đầu thế giới, chiếm 43%?

Quy mô thị trường toàn cầu của uranium dự kiến đạt 13,59 tỷ đô la Mỹ vào 2032. Sự tăng trưởng này đến từ nhu cầu về năng lượng hạt nhân nhằm giảm phát thải carbon.

Uranium là "trái tim" của nhà máy điện hạt nhân, cung cấp năng lượng cần thiết thông qua phản ứng phân hạch. Nó là một phần quan trọng trong chiến lược chuyển đổi năng lượng toàn cầu, giúp các quốc gia đạt được mục tiêu giảm phát thải ròng (net-zero). 

Năng lượng hạt nhân khổng lồ từ uranium có thể bổ sung cho các nguồn năng lượng tái tạo như gió và mặt trời, vốn phụ thuộc vào thời tiết và không phải lúc nào cũng ổn định.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết, năng lượng hạt nhân đã giúp tránh phát thải khoảng 1,5 tỷ tấn CO₂ mỗi năm trên toàn cầu, góp phần giảm tác động của biến đổi khí hậu.

Theo báo cáo thực hiện tháng 4/2025 của DataM Intelligence 4Market Research (Ấn Độ), quy mô thị trường uranium toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng từ giá trị 9,30 tỷ đô la Mỹ vào năm 2024 lên 13,59 tỷ đô la Mỹ vào năm 2032. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi nhu cầu về năng lượng hạt nhân ngày càng tăng và tập trung vào việc giảm phát thải carbon.

Uranium quan trọng hơn dầu mỏ?

“Đối với nhân loại, uranium có thể còn quan trọng hơn cả dầu mỏ. vì sao? Dầu mỏ không phải chủ yếu được sử dụng để tạo ra năng lượng. Phần lớn dầu mỏ được tinh chế thành nhiên liệu. Nếu dầu mỏ cạn kiệt, khí đốt có thể thay thế. Nhưng uranium là nguồn năng lượng trực tiếp, đó là lý do tại sao tương lai của nhân loại phụ thuộc vào nó”, một chuyên gia năng lượng đưa ra nhận định trên Astana Times (Kazakhstan).

Uranium đóng vai trò gián tiếp trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu thông qua việc sử dụng nó trong năng lượng hạt nhân. Nó sản xuất điện với lượng phát thải carbon dioxide (CO₂) rất thấp so với các nguồn năng lượng hóa thạch như than đá hay khí đốt.

Kazakhstan: Nhà cung cấp uranium hàng đầu thế giới

Astana Times cho biết, Kazakhstan là nhà cung cấp uranium lớn bậc nhất thế giới, chiếm 43% thị trường toàn cầu. Trong những năm gần đây, quốc gia này đã tăng xuất khẩu uranium sang Nga và Trung Quốc trong khi giảm xuất khẩu sang Mỹ và Châu Âu.

Năm 2022, sản lượng uranium của quốc gia vùng Trung Á này vượt quá tổng sản lượng của Canada, Namibia, Úc và Uzbekistan. Năm 2024, sản lượng tăng thêm 10%, từ 21.112 tấn năm 2023 lên 23.270 tấn. Tuy nhiên, xuất khẩu đã giảm 8% vào năm 2024, tổng cộng là 16.600 tấn.

Trữ lượng uranium toàn cầu có thể cạn kiệt vào năm 2080?

Theo một báo cáo mới từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), trữ lượng uranium đã xác định của thế giới có thể cạn kiệt vào năm 2080 nếu nhu cầu về năng lượng hạt nhân không chậm lại so với tốc độ hiện tại. 

Sách đỏ của IAEA, được xuất bản vào tháng 5/2025, dự đoán rằng tất cả trữ lượng uranium đã biết có thể cạn kiệt trong vòng 6 thập kỷ. Dự báo này trùng với sự gia tăng mới về mối quan tâm đến năng lượng hạt nhân, gợi lại cuộc khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970.

Trích dẫn Financial Times, báo cáo lưu ý rằng kể từ năm 2020, đầu tư toàn cầu vào năng lượng hạt nhân đã tăng 50% hàng năm. Công suất hạt nhân dự kiến sẽ tăng 130% vào năm 2050. Với tốc độ này, trữ lượng uranium hiện có có thể cạn kiệt vào năm 2080.

Trữ lượng uranium của thế giới ở đâu?

Theo IAEA, có 8 triệu tấn tài nguyên uranium đã xác định vào năm 2023. Úc nắm giữ phần lớn nhất với 1,7 triệu tấn, tiếp theo là Kazakhstan với 900.000 tấn và Canada với 600.000 tấn. Uranium của Canada cũng được coi là chất lượng cao. Nga sở hữu khoảng 500.000 tấn, trong khi Namibia và Uzbekistan mỗi nước nắm giữ khoảng 200.000 tấn.

Những con số này chỉ thể hiện lượng urani có thể khai thác được bằng công nghệ, chứ không phải tổng tiềm năng địa chất.

Mỹ hiện là nước tiêu thụ uranium lớn nhất, chiếm 60% lượng nhập khẩu uranium làm giàu toàn cầu. Trung Quốc, Nga và Pháp theo sát phía sau. Riêng Pháp, nước này tạo ra khoảng 80% điện năng từ năng lượng hạt nhân.