Tesla bị kiện trong vụ cháy xe điện khiến 1 cô gái thiệt mạng: Triết lý thiết kế tối giản để tăng tính thẩm mỹ của Elon Musk bị chỉ trích

Tất cả mọi việc bắt đầu từ thiết kế cửa xe của Tesla.

Tờ New York Times cho hay vụ kiện gần đây của gia đình Tsukahara kiện Tesla, sau cái chết thương tâm của cô con gái Krysta 19 tuổi trong vụ tai nạn Cybertruck, đã không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn là một hồi chuông cảnh báo lớn về các tiêu chuẩn an toàn trong ngành công nghiệp xe điện (EV).

Lời buộc tội cốt lõi rằng thiết kế cửa điện tử của Cybertruck đã biến một vụ va chạm có thể sống sót thành một cái chết đau đớn vì mắc kẹt trong biển lửa đặt ra những câu hỏi sâu sắc về sự ưu tiên giữa thẩm mỹ công nghệ cao và sự sống còn cơ bản.

Liệu công nghệ cửa điện tử mà Tesla đi đầu có phải là một cải tiến thực sự hay chỉ là một rủi ro an toàn bị che lấp dưới lớp vỏ “hiện đại”?

Câu chuyện cái cửa

Theo đơn kiện vừa được gia đình Tsukahara đệ trình, Krysta đã không chết ngay trong va chạm, cô vẫn tỉnh táo và kêu cứu. Vết thương của cô được cho là nhẹ, đủ để sống sót nếu thoát ra khỏi xe. Thế nhưng khi ngọn lửa từ pin lithium bùng lên, cô không thể mở cửa để chạy thoát.

Cơ chế mở thủ công tồn tại, nhưng lại được giấu sâu dưới một tấm cao su ở hốc cửa, một chi tiết gần như không thể tìm thấy trong tình trạng hoảng loạn và khói lửa bao trùm. Gia đình nạn nhân gọi đó là một lỗi thiết kế chết người mà Tesla đã biết từ lâu nhưng phớt lờ.

Tesla là hãng đầu tiên đưa ra khái niệm cửa điện tử chỉ mở bằng nút bấm, nhấn mạnh tính thẩm mỹ và khí động học, đồng thời khẳng định đây là bước tiến công nghệ.

Tuy nhiên sự tiện lợi này lại gắn liền với một điểm yếu chí mạng: cơ chế phụ thuộc hoàn toàn vào pin 12 volt. Trong một vụ tai nạn, khi nguồn điện này bị cắt, cơ chế mở cửa điện tử sẽ bị vô hiệu hóa, hành khách buộc phải dựa vào chốt mở thủ công khó tiếp cận.

Để thoát ra khỏi ghế sau Cybertruck trong tình huống này, hành khách phải tìm thấy một sợi cáp ẩn sâu dưới lớp lót túi đựng đồ của cửa. Thiết kế phức tạp và khó tiếp cận này được cho là lý do khiến Krysta không thể tự giải thoát mình.

Điều khiến vụ kiện này trở nên nghiêm trọng hơn là nó xảy ra trong bối cảnh Tesla đang chịu sự giám sát gay gắt của chính phủ và đã có tiền lệ đau lòng trong quá khứ.

Vấn đề cửa của Tesla không phải là mới. Cơ quan Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia Hoa Kỳ (NHTSA) đã mở một cuộc điều tra chính thức vào tháng 9 về các khiếu nại liên quan đến cửa Model Y không mở được, thậm chí có trường hợp trẻ em bị mắc kẹt, buộc người ngoài phải đập kính để giải cứu.

Vụ kiện của gia đình Tsukahara khẳng định Tesla đã nhận thức được rủi ro mắc kẹt của hệ thống cửa điện tử suốt hơn một thập kỷ, nhưng đã phớt lờ các cảnh báo.

Trên thực tế, vụ kiện của gia đình Tsukahara chỉ làm nổi bật một vấn đề vốn âm ỉ từ lâu, trong bối cảnh dòng xe này cũng đang lao đao vì doanh số thấp và liên tiếp tám lần triệu hồi.

Trước đó, Tesla từng đối diện nhiều vụ kiện tương tự liên quan đến cửa điện tử ở các mẫu Model S và Model Y. Năm ngoái, hãng đã phải dàn xếp vụ việc một CEO ở Indiana chết cháy trong chiếc Tesla khi không thể thoát ra sau va chạm.

Việc kiện cáo của gia đình Tsukahara là hồi chuông thứ hai sau một phán quyết gần đây tại Florida, trong đó một bồi thẩm đoàn đã yêu cầu Tesla bồi thường hơn 240 triệu USD liên quan đến lỗi hệ thống hỗ trợ lái xe Autopilot. Cả hai vụ việc đều tập trung vào cùng một chủ đề: Liệu Tesla có đặt sự đổi mới và thẩm mỹ công nghệ lên trên các biện pháp an toàn cơ bản và đã được thử nghiệm chưa?

Vết nứt

Tesla không phải hãng duy nhất sử dụng cửa điện tử, nhưng nhiều đối thủ đã có cách tiếp cận thận trọng hơn. Lexus thiết kế tay nắm có thể mở thủ công chỉ bằng hai lần kéo, Volkswagen ID.4 thì cho phép mở bằng lực mạnh hơn, còn Ford và Jeep dùng tụ điện dự phòng để đảm bảo cửa vẫn mở được nếu mất nguồn.

Điều này chứng tỏ việc kết hợp thiết kế tiên tiến với khả năng thoát hiểm khẩn cấp không phải là điều bất khả thi về mặt kỹ thuật.

Trong khi đó, Tesla vẫn kiên định với triết lý “tối giản công nghệ”, dù cái giá là những thảm kịch có thể tránh được.

Trước áp lực ngày càng lớn, trưởng bộ phận thiết kế của Tesla, Franz von Holzhausen, tiết lộ công ty đang làm việc trên cơ chế cửa mới, kết hợp thao tác điện tử và thủ công trong cùng một điểm. Tuy nhiên, lời hứa này đến muộn với gia đình Tsukahara và nhiều gia đình khác đã mất người thân.

Vụ kiện lần này không chỉ là một tranh chấp pháp lý. Nó phơi bày sự căng thẳng giữa hình ảnh một Tesla tiên phong trong đổi mới và thực tế những lỗ hổng an toàn căn bản. Với một công ty vốn đã bị chỉ trích về hệ thống lái tự động và hàng loạt vụ cháy pin, sự kiện ở Piedmont càng làm dày thêm hồ sơ rủi ro.

Trong khi Tesla có thể tìm cách đổ lỗi cho tài xế đã lái xe trong tình trạng say rượu và sử dụng ma túy, điểm mấu chốt vẫn nằm ở câu hỏi: tại sao một công ty trị giá hàng nghìn tỷ USD vẫn tung ra thị trường những cỗ máy mà trong tình huống khẩn cấp, con người có thể bị mắc kẹt như trong một chiếc hộp sắt đang bốc cháy?

Câu trả lời sẽ không chỉ ảnh hưởng đến Tesla. Nó còn định hình cách cả ngành công nghiệp ô tô điện cân bằng giữa sự hào nhoáng công nghệ và nghĩa vụ cơ bản nhất: bảo vệ mạng sống con người.

Tóm lại, vụ kiện Cybertruck không chỉ đòi hỏi công lý cho Krysta Tsukahara, mà còn là một thách thức pháp lý và đạo đức đối với Tesla. Nó buộc công ty và cả ngành công nghiệp phải cân nhắc lại định nghĩa về "an toàn" trong kỷ nguyên EV, đặc biệt là khi pin xe điện bốc cháy cần phải có lối thoát hiểm nhanh chóng và hiệu quả hơn bao giờ hết.

*Nguồn: NYT