Nỗi buồn bữa ăn Việt phải có hạt nêm đầy chất điều vị

Chúng ta có thể thấy các loại bột ngọt (mì chính) hay chất điều vị đang "thao túng" bữa ăn của chúng ta như thế nào. Có gia đình nào trong chúng ta đang không dùng chất điều vị để lèo lái một bữa ăn ngon?

Chuyện này làm tôi nhớ đến quán phở gần nhà. Chủ quán hầm nồi nước xương từ đêm trước nhưng vẫn cho thứ gọi là "bột canh" vào. Những câu chuyện này chạm đúng một thói quen ăn uống phổ biến của nhiều người Việt hiện nay là sự lệ thuộc vào chất điều vị.

Cũng giống như đề cập ở trên, nhiều người cho rằng thêm hạt nêm hay bột ngọt là để món ăn đậm đà hơn, bởi chất ngọt của món thịt, cá hay rau đang nấu là không "đủ". Một số người khác lại xem đó như thói quen đã gắn chặt trong nấu nướng. Nhưng điều đáng nói là, chính sự tiện lợi và dễ dãi ấy đã khiến chúng ta mất dần khả năng nhận ra vị ngon tự nhiên của thực phẩm - giá trị tuyệt vời của đồ tươi sống.

Cần phải thẳng thắn nhìn nhận rằng chất điều vị không có lỗi, nhưng việc lạm dụng nó đã làm "hỏng lưỡi" nhiều người. Mì chính (bột ngọt) là "một món quà quý" thời kỳ bao cấp, khi đời sống còn thiếu thốn rau thịt. Chỉ một thìa bột ngọt vào tô canh rau, ăn sẽ thấy ngon miệng, vị "lạ" hơn.

Ngày nay, thực phẩm phong phú hơn, thế nhưng nhiều gia đình vẫn giữ thói quen rắc đầy bột nêm vào mọi món ăn. Kết quả là, thay vì cảm nhận độ ngọt thanh của rau củ, độ béo ngậy của thịt cá, chúng ta chỉ còn nhớ cái vị ngọt khé còn vương lại trong cổ họng sau khi ăn, có khi kéo dài cả một ngày, và nhiều người còn bảo là mình say bột ngọt.

Hẳn ai trong chúng ta cũng đồng ý rằng một con gà mái tơ luộc, chỉ cần chấm muối tiêu chanh là đã đạt tới đỉnh cao của vị nguyên bản trong món ăn truyền thống của người Việt. Vậy mà không ít người vẫn nhất quyết bỏ thêm bột ngọt vào chén muối tiêu chanh, hoặc thả hạt nêm vào nồi nước luộc gà.

Rồi sau khi ăn xong, cái dư vị nhân tạo ấy còn bám lại trong miệng cả ngày, làm lu mờ đi cái ngon tự nhiên của thực phẩm tươi sống.

Cái hệ quả nguy hiểm hơn là sự đảo lộn tiêu chuẩn ẩm thực. Người ta không còn coi trọng tiêu chí thức ăn phải tươi, sạch nữa, mà dễ dàng chấp nhận những món đã tẩm ướp, thậm chí là che đậy đi sự ôi thiu, miễn là có chất điều vị. Khi vị giác bị đánh lừa, sức khỏe và thói quen ăn uống lành mạnh cũng bị đánh đổi.

Nhiều loại hạt nêm, nước tương, dầu hào hay tương ớt nhập khẩu thường không hề chứa chất điều vị trong thành phần. Trong khi đó, sản phẩm sản xuất trong nước lại tràn ngập chúng, thậm chí thành phần chính cũng bị lấn át bởi phụ gia. Điều này phản ánh rõ ràng thị trường đang chiều chuộng thói quen "nghiện vị" của người tiêu dùng Việt.

Ẩm thực Việt Nam vốn nổi tiếng bởi sự tinh tế, bởi những món ăn tôn trọng nguyên liệu. Nhưng nếu chúng ta cứ mãi lệ thuộc vào chất điều vị, thì chẳng khác nào tự làm phai nhạt di sản ẩm thực của chính mình.

Một nồi nước dùng phở 'sạch nước cản' chỉ bao gồm xương hầm với các loại lá thơm, thảo quả. Nhiều đầu bếp tinh tế thường dùng khô mực, sá sùng, củ cải... để làm món ăn của mình thêm vị ngọt đậm đà nhưng vẫn tự nhiên, thanh mát, không lấn át mùi hương của nguyên liệu chính. Điều này cũng giống ẩm thực phương Tây, chỉ dùng muối tiêu, hành, tỏi, ớt, chanh, các loại lá thơm... để tôn thêm hương vị món ăn chính.

Đã đến lúc mỗi người cần tập cho mình và gia đình thói quen nấu ăn sạch vị, để con cái còn biết phân biệt đâu là vị ngọt tự nhiên của cà rốt, đâu là mùi thơm của lá chanh, đâu là độ béo ngậy của nước hầm xương vị nguyên bản là như thế nào.

Quan trọng hơn, khi chúng ta quan tâm đến hương vị nguyên bản của món ăn, thì cũng chính chúng ta đang rèn thói quen tôn trọng cơ thể mình, biết mình đang ăn cái gì, có ngon, có sạch, có tốt cho sức khỏe của mình hay không,

QL