Cơn sốt sô cô la Dubai, matcha,... là xu hướng nhất thời trên mạng xã hội, nhưng lại ảnh hưởng đến tính bền vững theo một cách nào đó.
Cơn sốt sô cô la Dubai đang gây ra tình trạng khan hiếm quả hồ trăn, trong khi đó, sự yêu thích matcha của phương Tây lại gây áp lực lên một thị trấn Nhật Bản. Liệu mạng xã hội có phải là "thủ phạm" khiến chúng ta không thể tận hưởng mọi thứ một cách bền vững?
Khoảng thời gian giữa việc "một sản phẩm mới trở thành hiện tượng lan truyền" và "nhu cầu về sản phẩm đó trở nên nan giải" dường như ngày càng ngắn hơn. "Thủ phạm" mới nhất – sô cô la Dubai – dường như đã chuyển đổi chỉ trong vài tuần. Trước đó, tác giả bài viết đã đọc một bài báo về cách thức loại bánh kẹo hợp thời này, bao gồm nhân kem hồ trăn, kataifi giòn (bột phyllo cắt nhỏ) và tahini phủ sô cô la sữa, đã trở thành một câu chuyện thành công toàn cầu. Ngay sau đó, tác giả lại phải nhăn mặt trước thông tin tiếp theo đã được dự đoán trước: "Xu hướng TikTok về sô cô la Dubai gây ra tình trạng thiếu hụt hồ trăn quốc tế".
Trên thực tế, quỹ đạo từ cơn sốt mạng xã hội đến hậu quả trong thế giới thực đã bắt nguồn từ trước đó. Sô cô la Dubai nguyên bản, được sản xuất bởi FIX Dessert Chocolatier và có tên là "Can't Get Knafeh Of It" để gợi nhớ đến món tráng miệng Trung Đông đã truyền cảm hứng cho nó, được ra mắt vào năm 2021.
Bài đăng đầu tiên ca ngợi món ăn cao cấp này, với giá 15 bảng Anh một thanh, xuất hiện vào cuối năm 2023. Sau đó, giống như một quả cầu tuyết ngày càng tăng tốc độ và khối lượng khi nó lăn xuống dốc, mức độ phổ biến của món ăn ngọt ngào này nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát. Ngày càng có nhiều video TikTok tham gia vào xu hướng này, doanh số bán hàng tăng vọt và các phiên bản sao chép xuất hiện từ những thương hiệu như Lindt, với doanh số bán hàng phải được giới hạn ở hai thanh mỗi người tại Waitrose sau nhiều lần cháy hàng.
Chỉ sau một đêm, nó đã từ một thứ mà hầu hết mọi người chưa từng nghe đến trở thành chủ đề của những bài tổng hợp liệt kê các sản phẩm lấy cảm hứng từ sô cô la Dubai tốt nhất trên thị trường kịp thời cho lễ Phục sinh năm 2025. Thậm chí Morrison's cũng đã cho ra mắt một quả trứng Phục sinh kem hồ trăn trong năm nay để tôn vinh xu hướng này.
Giờ đây, chúng ta phải đối mặt với mặt tối không thể tránh khỏi của tất cả những cơn cuồng loạn này. Sự thành công của một thanh sô cô la đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt hồ trăn toàn cầu và giá hạt nhân tăng tương ứng. Được trồng chủ yếu ở Mỹ và Iran, nguồn cung hạt này đã bị thiếu hụt do vụ mùa kém năm ngoái ở Mỹ. Sự nổi tiếng chóng mặt của sô cô la Dubai càng làm trầm trọng thêm vấn đề.
Giles Hacking, từ công ty kinh doanh hạt CG Hacking, nói với Financial Times : "Thế giới hồ trăn về cơ bản đã cạn kiệt vào lúc này". Ông nói thêm rằng giá đã tăng vọt từ 7,95 USD lên 10,30 USD một pound chỉ trong một năm. Ông cũng cho biết: "Nguồn cung không nhiều, vì vậy khi sô cô la Dubai xuất hiện, và [các nhà sản xuất sô cô la] mua hết tất cả các hạt nhân mà họ có được trong tay ... điều đó khiến phần còn lại của thế giới bị thiếu hụt".
Cơn sốt Matcha và bài học về tính bền vững
Đây không phải là ví dụ duy nhất điển hình cho việc "đây là lý do tại sao chúng ta không thể có những thứ tốt đẹp". Một mặt hàng tiêu dùng xa xỉ khác được phổ biến bởi mạng xã hội hiện đang bị cuốn vào cơn lốc cung cầu của chính nó: matcha.
Trước đây, loại trà xanh dạng bột này không được ưa chuộng bên ngoài nghi lễ trà đạo truyền thống của Nhật Bản cho đến vài năm trước. Giờ đây, được thúc đẩy bởi các bài đăng trên Instagram và TikTok ca ngợi matcha trong mọi thứ, từ latte đến sinh tố đến kem với sắc xanh đặc trưng, sản lượng đã tăng gần gấp ba lần để đáp ứng nhu cầu, từ 1.471 tấn năm 2010 lên 4.176 tấn năm 2023.
Tuy nhiên, chừng đó vẫn chưa đủ. Vị thế thời thượng mới của Matcha – một phần được kích hoạt bởi những người có ảnh hưởng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, những người dường như coi trọng tính thẩm mỹ của thực phẩm và đồ uống ngang bằng với lợi ích sức khỏe – đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt trà xanh. Giá cả tăng vọt, khan hiếm làm khách hàng thất vọng và thị trấn Uji nhỏ bé của Nhật Bản chuyên sản xuất matcha, không được trang bị cho sự khao khát đột ngột của phương Tây này, đã phải chịu áp lực rất lớn.
Hơn một nửa số matcha được xuất khẩu, phần lớn trong số đó đến Trung Đông. Theo một báo cáo gần đây trên The Times , trừ khi mọi thứ thay đổi, có vẻ như khoảng trống này sẽ được lấp đầy bởi các sản phẩm của Trung Quốc rẻ hơn, chất lượng thấp hơn, khiến matcha Nhật Bản nguyên bản – được hun đúc trong 800 năm lịch sử – bị đe dọa.
Vẫn giữ nguyên chủ đề màu xanh lá cây, các xu hướng trực tuyến đã có tác động trực tiếp đến đời thực ngay cả một thập kỷ trước. Năm 2015, quả bơ trở thành món ăn không thể thiếu trong bữa sáng muộn để chụp ảnh và đăng lên Instagram. Cùng năm đó, chúng được trao vương miện là món ăn "được ghim nhiều nhất" trên Pinterest. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt bơ toàn cầu, khiến người Úc phải trả 7 USD cho mỗi quả và gây ra làn sóng tội phạm trộm cắp hàng loạt ở New Zealand.
Đối mặt với những bằng chứng như vậy, thật khó để lập luận rằng khẩu vị "sang chảnh" của chúng ta đối với đồ ăn vặt không phải là nguyên nhân hủy hoại hành tinh. Nhưng hãy tập trung vào mẫu số chung trong tất cả những điều này: giống như trường hợp của nhiều căn bệnh tồi tệ nhất của xã hội đương đại, mạng xã hội dường như luôn là trung tâm. Đó không phải là lỗi của bất kỳ cá nhân nào – không phải nhà sản xuất "thứ mới nổi", cũng không phải người đăng bài về nó, cũng không phải người tiêu dùng xem một đoạn clip và muốn thử nó như một món ăn. Đó là cách thức hoạt động của chủ nghĩa tư bản: cầu quyết định cung, cung quyết định giá. Nhưng chuỗi cung ứng đơn giản là không được thiết lập cho hiện tượng video TikTok hiện đại, cũng như cho sự nổi tiếng chỉ sau một đêm nhờ một điểm kỳ quặc của thuật toán khiến hàng triệu người xem tiếp xúc với một sản phẩm nhất định.
Đã đến lúc chú ý đến bài học thực sự đằng sau tất cả những điều này. Dù cơn sốt thực phẩm và đồ uống mới nhất trông có vẻ thú vị như thế nào trên nguồn cấp dữ liệu của bạn, thì nó vẫn che giấu sự thật xấu xí bên dưới: lan truyền và tính bền vững đơn giản là không tương thích.
Nguồn: The Independent
Tin liên quan
