Những dấu hiệu thường gặp cảnh báo gan tổn thương

Hầu hết chúng ta thường quên mất vai trò của gan - cơ quan lọc máu, chuyển hóa, dự trữ dưỡng chất - và chỉ nhận ra tầm quan trọng khi sức khỏe gặp vấn đề. Tổn thương gan sớm có dấu hiệu mờ nhạt, xuất hiện vàng da, đau hay sưng đồng nghĩa bệnh đã nặng.

Gan nhiễm mỡ, đặc biệt là MASLD (gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa) đang gia tăng nhanh do béo phì, ăn uống kém và ít vận động, ảnh hưởng đến 30,2% dân số thế giới. Tin tốt là gan có thể phục hồi nếu biết sớm những dấu hiệu này.

Mệt mỏi dai dẳng, uể oải, sức yếu

Triệu chứng đầu tiên là cảm giác mệt mỏi kéo dài, không giống mệt sau một ngày làm việc, mà là trạng thái kiệt sức âm ỉ, ngay cả nghỉ ngơi cũng không hết. Vì gan tham gia quá chuyển hóa năng lượng và thải độc, khi gan yếu, cơ thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống.

Chán ăn, buồn nôn, sụt cân bất thường

Ngay từ giai đoạn gan bắt đầu chịu áp lực, quá trình tiêu hóa, chuyển hóa và những tín hiệu thèm ăn cũng bị ảnh hưởng. Biểu hiện có thể là mất cảm giác ngon miệng, thỉnh thoảng buồn nôn, giảm cân không rõ lý do.

Những dấu hiệu này mơ hồ, dễ nhầm với căng thẳng, nhiễm trùng hay rối loạn tiêu hóa, nên thường không nhận ra đó là cảnh báo về gan.

Khó chịu, đau nhẹ, căng tức vùng bụng phải

Gan nằm ngay dưới lòng ngực phải. Cảm giác đau nhói, đầy tức thường là tín hiệu gan sưng hoặc viêm. Cơn đau không xảy ra liên tục, vì vậy, nhiều người nhầm với đầy hơi, căng cơ và rối loạn tiêu hóa.

Nước tiểu sẫm, phân nhạt màu

Suy giảm chức năng gan khiến bilirubin tích tụ và mật không được sản sinh đầy đủ, dẫn đến nước tiểu có màu hổ phách hoặc trà, trong khi phân trở nên nhạt, gần như màu đất sét. Những thay đổi này ban đầu khó nhận ra, chỉ rõ rệt sau một thời gian.

Ngứa (không kèm phát ban)

Ngứa bất thường, dù không có phát ban, là dấu hiệu cảnh báo cần chú ý. Tình trạng này xuất hiện khi muối mật tích tụ trong máu do gan hoặc ống mật hoạt động kém. Đây là một trong những dấu hiệu da liễu sớm nhất.

Vàng da (da hoặc mắt hơi ngả vàng)

Khi gan suy yếu, bilirubin tích tụ trong máu, làm da và lòng trắng mắt chuyển sang vàng. Ở giai đoạn đầu, chỉ là sắc vàng thoáng qua, dễ nhận thấy hơn dưới ánh sáng tự nhiên hay so với hình ảnh trước đó.

Dễ bầm tím, chảy máu

Chức năng gan suy giảm đồng thời cũng giảm lượng protein hỗ trợ đông máu, khiến cơ thể dễ bầm tím, chảy máu mũi, nướu răng nhẹ. Những triệu chứng này thường bị xem là rối loạn đông máu, chấn thương nhỏ, thay vì tín hiệu cảnh báo gan.

Sưng chân, mắt cá, bụng do tích tụ dịch

Chức năng gan giảm, thay đổi protein máu và áp lực trong mạch có thể khiến dịch rò rỉ vào mô, gây sưng chân hay tích tụ trong bụng. Ban đầu, chỉ sưng nhẹ, nhưng cần lưu ý nếu trình trạng kéo dài.

Rối loạn nhận thức, trí nhớ suy giảm, "sương mù não"

Khi gan không còn thải độc hiệu quả, các chất độc như ammonia tích tụ trong cơ thể và ảnh hưởng đến chức năng não. Hệ quả là tinh thần trở nên chậm chạp, hay quên, nhầm lẫn, khó tập trung.

Ở giai đoạn đầu, triệu chứng có thể giống mệt mỏi hay "não mù mờ" do căng thẳng. Tuy nhiên, nếu xuất hiện cùng các dấu hiệu khác, cần đặc biệt quan tâm.

Yếu cơ, teo cơ

Tổn thương gan lâu dài làm rối loạn chuyển hóa protein, lâu dần dẫn đến teo cơ, suy yếu cơ và giảm sức mạnh thể chất. Kèm theo đó là thay đổi cân nặng và mệt mỏi, đây có thể là những dấu hiệu xác nhận gan đang dần suy yếu.

Hương Giang (Theo Times of India)