Vì sao cần xạ trị sau cắt tuyến giáp chữa ung thư? - Báo VnExpress

Trả lời:

Ung thư tuyến giáp xuất phát từ các tế bào trong tuyến giáp - tuyến nội tiết hình con bướm nằm trước cổ, có chức năng sản xuất hormone điều hòa chuyển hóa, nhịp tim, nhiệt độ và nhiều hoạt động sống khác trong cơ thể. Bệnh được chia làm hai nhóm, ung thư tuyến giáp thể biệt hóa và ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa.

Tùy vào thể bệnh của bạn, bác sĩ chỉ định các phương pháp xạ trị bổ trợ sau phẫu thuật khác nhau nhưng mục đích chung đều là tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại.

Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa chiếm khoảng 90% các trường hợp, gồm ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú, ung thư biểu mô tuyến giáp thể nang hoặc ung thư biểu mô tuyến giáp kết hợp thể nhú và thể nang.

Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa là tình trạng các tế bào tuyến giáp bị ung thư, nhưng vẫn giữ được một phần cấu trúc và chức năng của tế bào tuyến giáp bình thường, trong đó có chức năng hấp thụ iốt từ máu để sản xuất hormone tuyến giáp, gọi là "bắt iốt". Sau khi cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp và khối u, bác sĩ có thể chỉ định xạ trị bằng I-131, một đồng vị của iốt phát ra tia phóng xạ để tiêu diệt các mô ung thư còn sót lại hoặc tế bào ung thư tuyến giáp đã di căn. Đây được gọi là phương pháp xạ trị chiếu trong.

Trước khi xạ trị bằng iốt phóng xạ khoảng 3-4 tuần, bệnh nhân được bác sĩ hướng dẫn ngưng uống hormone tuyến giáp, kiêng ăn các loại thực phẩm giàu iốt để tế bào ung thư tuyến giáp "đói iốt". Sau đó, bệnh nhân được cách ly trong phòng riêng để uống thuốc chứa I-131 dạng viên hoặc dung dịch, với liều lượng khác nhau tùy từng trường hợp.

I-131 được hấp thụ vào cơ thể sẽ đi vào máu, các tế bào tuyến giáp cả ung thư và lành tính còn lại sẽ "bắt" đồng vị iốt này. Ở mật độ cao, I-131 phát xạ từ trong tế bào sẽ phá hủy DNA, giết chết tế bào đã "bắt" chúng. Các tế bào khác trong cơ thể không bắt iốt ít bị ảnh hưởng vì thuốc phóng xạ I-131 được đào thải qua nước tiểu, mồ hôi và nước bọt. Tùy liều thuốc I-131, người bệnh có thể về nhà ngay hoặc cách ly 3-7 ngày tại bệnh viện.

Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa chiếm khoảng 10% các trường hợp, bao gồm ung thư tuyến giáp thể tủy và ung thư biểu mô tuyến giáp không biệt hóa. Cả hai loại này đều không "bắt iốt" nên không thể xạ trị bằng I-131.

Tuy nhiên, bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp không biệt hóa, sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp, vẫn có thể xạ trị bổ trợ bằng hình thức xạ trị chiếu ngoài. Lúc này, bác sĩ dùng máy phát tia phóng xạ, thường là tia X, để chiếu từ bên ngoài cơ thể vào vùng cổ (vị trí tuyến giáp hoặc hạch di căn đã cắt bỏ). Tia xạ mang năng lượng cao trực tiếp phá hủy các tế bào ung thư gặp trên đường đi song dễ ảnh hưởng đến tế bào khỏe mạnh. Bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa khi xạ trị chiếu ngoài sẽ không mang chất phóng xạ trong người, không cần phải cách ly khi điều trị.

TS. BS Trần Hải Bình
Phó trưởng khoa Ung bướu
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội