Nhóm nữ sinh THPT biến rơm rạ thành giấy sinh học

Với niềm đam mê sáng tạo và tinh thần bảo vệ môi trường, 3 nữ sinh Trường THPT chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm (P.Bàn Thạch, TP.Đà Nẵng; trước đây là P.Tân Thạnh, TP.Tam Kỳ, Quảng Nam) đã biến những cọng rơm vốn bị bỏ phí sau mùa gặt thành sản phẩm giấy sinh học, phù hợp xu thế sống xanh hiện nay.

Ý tưởng biến rơm thành giấy bắt đầu từ một lần chứng kiến rơm rạ được xử lý theo cách truyền thống, Lê Thanh Ngân (lớp 11 chuyên tin) và Phạm An Nhiên (lớp 11 chuyên lý) chợt đặt câu hỏi: "Rơm rạ liệu có thể trở thành thứ hữu ích với con người và môi trường?". Và từ tháng 7.2024, cả hai bắt đầu hành trình tìm lời giải.

Hai nữ sinh miệt mài đọc sách, tra cứu tài liệu trên internet, nghiên cứu về sợi cellulose và quy trình sản xuất giấy sinh học trên thế giới. Song song, hai em còn trực tiếp khảo sát tại địa phương, ghi nhận thực trạng lãng phí rơm sau mỗi vụ mùa. Chỉ sau hơn 2 tháng, tờ giấy đầu tiên từ rơm rạ ra đời. Tuy nhiên, sản phẩm ban đầu còn thô và dễ hỏng.

Nhận thấy cần nền tảng sinh học vững vàng, đến tháng 12.2024, Ngân và Nhiên đã "kết nạp" thêm Trần Nhã Linh (lớp 11 chuyên sinh) tham gia. Với thế mạnh nghiên cứu khoa học, Linh giúp nhóm cải tiến quy trình xử lý, tăng độ bền và tính ứng dụng của sản phẩm. Nhờ đó, những tờ giấy từ rơm ngày càng hoàn thiện, có thể chế tác thành bao bì, thiệp mời, bao lì xì…

"Chúng em từng thất bại hàng trăm lần khi giấy không đạt chuẩn. Có lúc tưởng phải bỏ cuộc, nhưng nghĩ lại mục tiêu ban đầu, cả nhóm quyết tâm làm đến cùng", An Nhiên chia sẻ. Khó khăn lớn nhất không nằm ở ý tưởng mà ở thời gian, kinh phí và thiết bị. Nhưng nhờ sự hỗ trợ từ thầy cô, gia đình, bạn bè, cả nhóm đã vượt qua.

Không chỉ dừng lại ở phòng thí nghiệm, với niềm đam mê sáng tạo và tinh thần bảo vệ môi trường, nhóm nỗ lực thể hiện khát vọng khởi nghiệp xanh ngay từ tuổi 17. Ba nữ sinh đã lập fanpage, website để quảng bá sản phẩm với thông điệp: "Rơm rạ lan niềm vui - Rơm rạ lan lối sống xanh".

Thành quả nhanh chóng được ghi nhận. Năm 2024, dự án đoạt giải nhất cuộc thi "Ý tưởng khởi nghiệp học sinh trung học" do Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Nam cũ tổ chức, đồng thời lọt vào vòng bán kết Ngày hội Khởi nghiệp quốc gia của học sinh, sinh viên.

Đến tháng 6.2025, dự án tiếp tục giành giải khuyến khích cuộc thi "Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp xứ Quảng", đồng thời sản phẩm được giới thiệu tại Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đà Nẵng 2025 vào cuối tháng 7 vừa qua.

Thanh Ngân nhận định: "Trong bối cảnh nhiều địa phương cấm đốt rơm rạ và từng bước hạn chế nhựa dùng một lần, sản phẩm giấy rơm được xem là giải pháp tiềm năng. Và đây là thời điểm vàng để phát triển sản phẩm. Giấy sinh học từ rơm rạ vừa đáp ứng nhu cầu tiện lợi của người tiêu dùng, vừa thân thiện với môi trường".

Không dừng ở giấy và bao bì, nhóm còn dự định mở rộng sang sản xuất ly, ống hút, hộp đựng thức ăn… "Nếu sản xuất thủ công thì khó thương mại hóa rộng rãi. Nhưng nếu có doanh nghiệp đồng hành, áp dụng dây chuyền công nghiệp, giá thành có thể giảm một nửa, dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng hơn", Nhã Linh cho biết.

Dù còn đối mặt với nhiều "nút thắt" về vốn, kỹ thuật, thời gian nghiên cứu, nhưng cả ba nữ sinh đều tin rằng dự án của nhóm sẽ tiếp tục được cải tiến và mở rộng.

"Chúng em không chỉ muốn tạo ra sản phẩm thay thế nhựa, mà còn mong lan tỏa tinh thần khởi nghiệp xanh, khơi gợi ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng. Chúng em nghĩ rằng dự án không chỉ mang ý nghĩa về mặt khoa học và kinh tế, mà có thể truyền cảm hứng về tinh thần sáng tạo, khởi nghiệp và bảo vệ môi trường cho người trẻ. Với chúng em, khởi nghiệp xanh không chỉ là khẩu hiệu, mà có thể bắt đầu từ những điều bình dị nhất, như chính những cọng rơm sau mùa gặt", Thanh Ngân chia sẻ.

TS Lê Thị Lành, giáo viên hóa học, Trường THPT chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm, nhận xét: "Giấy và các sản phẩm bao bì từ rơm rạ được phủ màng chống thấm chitosan là một sản phẩm sinh học. Sản phẩm này có ưu điểm lớn là giảm thiểu sử dụng hóa chất độc hại trong quy trình sản xuất, đồng thời giúp hạn chế chất thải khó phân hủy trong môi trường".

Cũng theo TS Lành: "Dự án này không chỉ cho thấy khả năng ứng dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn mà còn thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề môi trường và phát triển bền vững. Sản phẩm còn góp phần tạo thêm thu nhập cho người nông dân, khuyến khích lối sống xanh và ý thức bảo vệ môi trường. Đây là một hướng đi rất triển vọng trong việc tận dụng nguồn nguyên liệu nông nghiệp dư thừa để thay thế các loại bao bì công nghiệp truyền thống".