Ứng dụng đánh giá sức khỏe tôm giống bằng AI

Nhằm góp phần giúp người nuôi tôm tiết kiệm thời gian và công sức tuyển chọn con giống, một nhóm sinh viên đã sáng tạo ứng dụng (app) đánh giá sức khỏe tôm giống bằng trí tuệ nhân tạo (AI).

Chủ nhân ý tưởng đánh giá sức khỏe tôm giống bằng AI là nhóm 5 sinh viên Trường ĐH FPT Cần Thơ, gồm: Đoàn Võ Quốc Thái (trưởng nhóm), Lâm Tấn Phát, Nguyễn Thu Ngọc, Phạm Thị Kim Yến, Dương Thành Nhân.

Theo Quốc Thái, ở nước ta, nuôi tôm là nghề phổ biến. Một vụ nuôi tôm thành công bắt đầu từ con giống chất lượng. Vì vậy việc đánh giá sức khỏe tôm giống hết sức quan trọng. Cách thông dụng là so sánh tỷ lệ phần cơ (phần thân) và ruột tôm giống. Nếu tỷ lệ này tương đương 4 phần cơ/1 phần ruột thì được coi đạt chuẩn.

Với trang trại lớn, một vụ nuôi cần rất nhiều tôm giống. Tôm khoảng 10 ngày tuổi chỉ có chiều dài khoảng 1 - 3 mm, kích thước nhỏ nên phải xem qua kính hiển vi. Căn cứ hình ảnh phóng to, các kỹ thuật viên sẽ quan sát cơ/ruột của chúng, dựa vào kinh nghiệm áng chừng tỷ lệ bằng mắt thường.

Với cách làm thủ công này, kỹ thuật viên phải quan sát từng con tôm giống nên việc đánh giá khá chậm, bên cạnh đó việc quan sát bằng mắt thường nhiều khi thiếu chuẩn xác. Vì vậy, nhóm sinh viên đã bắt tay thực hiện ý tưởng đánh giá sức khỏe tôm giống bằng AI để đánh giá thay con người.

Nhóm mất khá nhiều thời gian để lập trình, tạo ra một AI có khả năng đảm nhận tốt công việc nhận diện và tính toán. Các bạn trẻ đã thực hiện một tập dữ liệu data với hơn 5.000 bức ảnh chụp tôm giống qua kính hiển vi. Mỗi bức ảnh sau đó được xử lý trên máy tính, vẽ những đường nét ký hiệu để AI phân biệt được đâu là phần cơ, đâu là phần ruột của tôm giống.

Để có được 5.000 bức ảnh, nhóm mất khoảng 3 tháng ở trại tôm giống. Ảnh chụp đa dạng dáng tôm, nằm ngang, dọc, xéo. Có tấm chụp 1 con, có tấm 2 - 3 con. "Làm điều này cốt là để huấn luyện cho AI có thể nhận diện và đánh giá tôm giống hiệu quả ở nhiều góc chụp khác nhau, để có sự chính xác khi đo và phân tích thông số", Quốc Thái chia sẻ.

Người sử dụng app này chỉ cần chụp một loạt ảnh tôm giống được phóng to qua kính hiển vi bằng điện thoại; sau đó đưa những hình ảnh này vào server đã lập trình thì AI sẽ tự động phân tích, tính toán thông số phần cơ/thịt và cho ra tỷ lệ phần trăm. Diện tích phần cơ được AI khoanh vùng tô xanh, phần ruột tô đỏ tạo cho người xem cái nhìn trực quan. Cách làm này nhanh, không cần phải quan sát lần lượt từng con trên kính hiển vi như trước.

"Sản phẩm đã mang đi thử nghiệm tại một cơ sở cung cấp tôm giống. Mức độ chính xác do AI phân tích được đánh giá khoảng 95%. Với những con tôm vỏ dày, vỏ sẫm màu thì AI chưa đánh giá tốt. Đây là vấn đề nhóm còn trăn trở và muốn hoàn thiện trong thời gian tới", Quốc Thái chia sẻ.

Theo TS Nguyễn Trọng Luân, Chủ nhiệm bộ môn khởi nghiệp Trường ĐH FPT Cần Thơ, sản phẩm này còn có thể hoàn thiện hơn nữa nếu phát triển nhiều hơn về dữ liệu data. Với triển vọng đó, ý tưởng của các bạn đã được đánh giá cao, đoạt giải nhì cuộc thi lập trình Code Arena 2025 do tổ chức giáo dục FPT tổ chức.