Nhà Trắng 'thu phế' các 'đại gia' chip Mỹ như thế nào?

Chỉ trong thời gian ngắn, sau khi quyết định "ăn chia" doanh thu của NVIDIA và AMD bán chip tiên tiến phục vụ việc phát triển trí tuệ nhân tạo ở thị trường Trung Quốc, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang xúc tiến việc nắm giữ 10% cổ phần của Tập đoàn Intel.

Tập đoàn Intel mới đây phát đi thông cáo báo chí về thỏa thuận vừa đạt được với chính quyền của Tổng thống Trump.

Từ chia cổ phần

Theo đó, chính phủ Mỹ sẽ đầu tư 8,9 tỉ USD vào cổ phiếu phổ thông của Intel, nhằm thúc đẩy ngành bán dẫn của nước này. Chính phủ Mỹ sẽ sở hữu 9,9% cổ phần của Intel với giá 8,9 tỉ USD, tương đương 20,47 USD/cổ phiếu, giảm khoảng 4 USD so với giá cổ phiếu của Intel đóng cửa ngày 22.8 là 24,8 USD.

Việc sở hữu cổ phiếu Intel sẽ được thực hiện dựa trên nguồn tài trợ từ 5,7 tỉ USD chưa thanh toán theo Đạo luật CHIPS thời ông Biden - người tiền nhiệm của ông Trump - và 3,2 tỉ USD được trao cho Intel thông qua chương trình Secure Enclave hợp tác cùng Bộ Quốc phòng Mỹ. Tiền tài trợ chương trình Secure Enclave cũng được trao dưới thời Tổng thống Biden. Tuy nhiên, khoản đầu tư của chính phủ vào Intel sẽ là quyền sở hữu thụ động, không có đại diện trong hội đồng quản trị hoặc các quyền quản trị hoặc thông tin khác. Chính phủ cũng đồng ý bỏ phiếu với hội đồng quản trị của công ty về các vấn đề cần sự chấp thuận của cổ đông, tất nhiên có một số ngoại lệ hạn chế. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng việc chính phủ Mỹ dùng nguồn tài trợ để nhận cổ phần doanh nghiệp có thể không phù hợp với luật pháp nước này.

Thực tế từ năm ngoái, dưới thời Tổng thống Biden, Intel đã được chính phủ thông báo sẽ tài trợ 7,86 tỉ USD theo đạo luật CHIPS, đồng thời trao hơn 3 tỉ USD thông qua chương trình Secure Enclave. Thế nhưng, sau khi Tổng thống Trump nhậm chức, Nhà Trắng đã hoãn lại việc chuyển các khoản tài trợ cho Intel.

Đến đầu tháng 8, viết trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Trump chỉ trích: "Tổng giám đốc Intel đang trong tình trạng xung đột lợi ích nghiêm trọng và phải từ chức, ngay tức khắc. Không có giải pháp nào khác cho vấn đề này".

Tổng giám đốc Intel đương nhiệm là ông Lip-Bu Tan sinh ra trong một gia đình Hoa kiều ở Malaysia. Sau đó, ông học đại học ở Singapore và Mỹ, rồi ở lại làm việc tại Mỹ. Là một người từng giữ nhiều vị trí quan trọng trong các tập đoàn công nghệ hàng đầu của Mỹ, ông Lip-Bu Tan trở thành CEO của Intel kể từ tháng 3 vừa qua. Tuy nhiên, truyền thông Mỹ từng chỉ ra ông liên quan một số quỹ đầu tư đang có các hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc. Đây là điều Tổng thống Trump ám chỉ trong nội dung mà ông viết ở trên.

Sau đó, ông Lip-Bu Tan đã gặp trực tiếp Tổng thống Trump. Sau cuộc gặp, hai bên đã thông qua thỏa thuận trên và ông Lip-Bu Tan tiếp tục tại vị.

Đến chia doanh thu

Cũng trong tháng 8, truyền thông Mỹ đưa tin 2 tập đoàn NVIDIA và Advanced Micro Devices (AMD) dự kiến sẽ trả cho chính phủ nước này 15% doanh thu từ việc bán chip tiên tiến phục vụ cho việc phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) cho Trung Quốc. Đây là một phần thỏa thuận giữa chính quyền Tổng thống Trump với 2 tập đoàn trên.

Trước đó, CEO Jensen Huang của NVIDIA hồi tháng 5 đã chỉ trích các chính sách thương mại của Tổng thống Trump đã khiến tập đoàn này thiệt hại khoảng 10,5 tỉ USD. Trong đó, riêng hàng tồn kho thiệt hại đã lên đến 4,5 tỉ USD. Nguyên nhân bắt nguồn từ các lệnh của Nhà Trắng ngăn cản việc xuất khẩu các chip tiên tiến phục vụ việc phát triển AI sang Trung Quốc với lý do trừng phạt Bắc Kinh. Trong khi Trung Quốc là một bên mua rất lớn. Trước áp lực như vậy, theo tờ The New York Times, ông Huang đã phải vận dụng đến đội ngũ lobby để thuyết phục Tổng thống Trump dỡ bỏ một số hạn chế xuất khẩu.

Đến đầu tháng 8 vừa qua, Bộ Thương mại Mỹ đã cấp phép cho NVIDIA xuất khẩu bộ xử lý đồ họa H20, có nhiều hỗ trợ để phát triển AI, cho thị trường Trung Quốc. Tương tự, AMD dự kiến sắp được bán bộ xử lý đồ họa MI308 tiên tiến cho Trung Quốc và chia doanh thu với chính quyền Mỹ như thỏa thuận trên.