Nhà toán học thân châu Âu đắc cử tổng thống Romania

Ông Nicusor Dan, Thị trưởng Bucharest theo đường lối trung dung và ủng hộ Liên minh châu Âu (EU), đã đánh bại ứng viên cực hữu, chống Kyiv George Simion trong cuộc bầu cử đóng vai trò then chốt cho đường hướng tương lai của nước giáp Ukraine.

Cuộc bầu cử tổng thống Romania ngày 18.5 diễn ra 5 tháng sau khi tòa hiến pháp hủy bỏ kết quả bầu cử tổng thống nước này vì cho rằng có sự can thiệp từ Nga, đẩy quốc gia Đông Âu vào cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất trong nhiều thập niên, theo AFP hôm 19.5.

Cuộc chạy đua đã diễn ra giữa ông Dan, chính trị gia 55 tuổi có xuất thân là tiến sĩ toán học, và đối thủ George Simion, lãnh đạo 38 tuổi của Liên minh vì Đoàn kết của người Romania (AUR) theo đường lối dân túy, cực hữu.

Số liệu kiểm phiếu chính thức cho thấy ông Dan dẫn trước với 53,9% số phiếu, trong khi ông Simion tụt lại đằng sau với 46,1%. Nhiều kết quả khảo sát tại các phòng phiếu địa phương dự đoán Thị trưởng Bucharest đã giành được ghế tổng thống.

Trong vòng đấu đầu tiên vào ngày 4.5, ông Simion giành được gần gấp đôi số phiếu so với ứng viên cực hữu Dan.

Ông Dan, người vận động vì một Romania "trung thực", cho biết chiến thắng của ông cũng là thắng lợi của những người tin rằng Romania, một thành viên của NATO và EU, có thể thay đổi theo chiều hướng đúng. Ông cũng tuyên bố rằng sự ủng hộ của Bucharest dành cho Kyiv đóng vai trò thiết yếu cho an ninh của chính Romania.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ngay lập tức chúc mừng "chiến thắng lịch sử" của ông Dan. Ông viết trên mạng xã hội X rằng có một đối tác đáng tin cậy như Romania là điều quan trọng và "bằng cách hợp tác với nhau, hai nước sẽ củng cố chính mình và châu Âu".

Số cử tri tham gia bầu cử đạt gần 65%, so với 53% trong vòng đầu tiên.

"Sự huy động lực lượng cử tri gần như ở mức chưa từng có tiền lệ", AFP dẫn lời nhà khoa học chính trị Sergiu Miscoiu, thêm rằng "Romania chưa từng có một cuộc bầu cử có tính chất quyết định và với những ảnh hưởng địa chính trị đến thế".

Tổng thống có vai trò quan trọng trong chính sách đối ngoại của nước này, bao gồm quyền phủ quyết tại các cuộc họp thượng đỉnh của EU.