Nhà soạn nhạc lừng danh thế giới thuộc gia tộc ngân hàng

Cuốn sách phân tích sức mạnh của tiền tệ có thể can thiệp vào các công việc chung của thế giới ra sao. Những trung tâm kinh tế như EU, Mỹ… đang đưa ra các chính sách gì để xử lý khủng hoảng và đảm bảo sự an toàn cho các nhà đầu tư. Mỗi tập đề cập đến một khía cạnh cho thấy cái nhìn toàn cảnh của tác giả về dòng chảy tài chính hiện đại.

Năm 1815, sau thảm bại trong chiến dịch Waterloo, nước Pháp phải đối diện với điều khoản bồi thường còn ác liệt hơn cả hội nghị hòa bình Paris năm 1814. Đặc biệt là Phổ - một quốc gia từng nhiều lần bị Pháp chinh phục - đã yêu cầu bồi thường mức phí tổn lên tới 170 triệu taylor. Việc đứng ra đại diện chi trả khoản tiền khổng lồ này rõ ràng là một thương vụ cực kỳ béo bở; vào thời điểm này, khu vực Köln và Rhine đã bị Phổ chiếm đóng và đổi tên là tỉnh Rhine.

Với tư cách mới là công dân nước Phổ, Oppenheimer nhanh chóng liên hệ với vị thông gia nước Pháp của mình là gia tộc Fould để cùng nhau nỗ lực nuốt trọn thương vụ béo bở này. Nhờ sự trợ giúp của vị thông gia nước Pháp, Oppenheimer đã lôi kéo được Mendelssohn - một gia tộc ngân hàng lâu đời ở Berlin. Cuối cùng đến năm 1818, Oppenheimer chính thức nhận được thương vụ lớn: Đại diện chi trả khoản bồi thường chiến tranh trị giá 52,5 triệu franc.

Chân dung Felix Mendelssohn. Ảnh: Savle Music.

Mendelssohn là một trong những gia tộc ngân hàng Do Thái lâu đời nhất ở Berlin. Nhà soạn nhạc, nghệ sĩ piano và nhạc trưởng nổi tiếng thế giới thế kỷ XIX, Felix Mendelsohn chính là dòng dõi của gia tộc này. Ông nội của ông là nhà triết học nổi tiếng người Đức Moses Mendelsohn; cha ông, Abraham, từng nói đùa rằng: “Tôi từng là con trai của một người cha nổi tiếng và sau đó trở thành cha của một người con trai nổi tiếng.”

Trước và sau năm 1850, gia tộc Ngân hàng Mendelssohn trở thành ngân hàng đại diện của hoàng gia do Sa hoàng Nga chỉ định, chịu trách nhiệm bảo lãnh khoản nợ quốc gia khổng lồ của Nga tại thị trường châu Âu cho đến khi Chiến tranh thế giới thứ Nhất bùng nổ.

Ngày 4 tháng 11 năm 1818, Oppenheimer đạt được thỏa thuận với ủy ban thanh toán bồi thường của các nước thắng trận: Trong vòng 14 ngày sẽ huy động 52,5 triệu franc ở Paris và trả cho ủy ban thanh toán bồi thường ở Aachen; phí thủ tục gây quỹ, hoán đổi, vận chuyển và bảo lãnh là 0,75% giá trị giao dịch, tương đương khoản thu nhập gần 400.000 franc.

Để thực hiện thương vụ này, Oppenheimer đã dốc hết tài sản và bất động sản của mình. Theo đánh giá của các ngân hàng truyền thống Phổ thì mức phí này không phải là quá nhiều, bởi việc huy động một khoản tiền lớn như vậy chỉ trong một thời gian ngắn ngủi còn đòi hỏi phải đảm bảo được an toàn trong quá trình vận chuyển (cần một lượng lớn người ngựa, vấn đề hậu cần và binh lính vũ trang áp tải).

Đây rõ ràng là cả một thương vụ đầy thử thách và phức tạp. Họ không thể ngờ sau khi thiết lập mạng lưới kinh doanh và quan hệ với các ngân hàng quốc tế, dưới sự kiểm soát của Ngân hàng Do Thái, khoản tiền 52,5 triệu franc về căn bản không đủ phân phối cho thị trường tư bản Pháp. Mức độ tranh giành của thị trường này không hề thua kém với tình trạng giành giật thương phiếu ngắn hạn và giấy bạc trung hạn giữa các Ngân hàng Trung Quốc ngày nay.

Lượng trao đổi tiền mặt và thanh toán khổng lồ nói trên hoàn toàn có thể được thực hiện một cách đơn giản thông qua một giao dịch chuyển tiền giữa Paris và Ngân hàng Köln; Oppenheimer và những bên liên quan khác đã kiếm được 400.000 franc một cách quá nhẹ nhàng. Hệ thống ngân hàng Phổ ẩn phía sau bức rèm đã thực sự bị một phen rúng động trước mạng lưới quan hệ của lĩnh vực tài chính.

Với cuộc liên hôn cùng gia tộc Fould, sức ảnh hưởng của gia tộc Oppenheimer trên thị trường tư bản châu Âu ngày một tăng cao. Lúc này, gia tộc Rothschild đã trở thành một trong những bá chủ của thị trường tài chính châu Âu. Năm 1826, công việc kinh doanh của hai gia tộc Oppenheimer và Rothschild lại càng thêm hòa hợp.

Thời điểm đó, gần như mỗi ngày, Solomon Oppenheimer đều duy trì việc giao nhận thông tin tình báo kinh doanh hết sức chặt chẽ với gia tộc Rothschild ở Frankfurt, Vienna, Paris, London và Napoli. Với sự phát triển khu vực sông Rhine, việc du lịch đến sông Rhine đã trở thành trào lưu của giới thượng lưu Anh. Những du khách giàu có này không muốn mang quá nhiều tiền mặt, vì thế gia tộc Rothschild hợp tác với gia tộc Oppenheimer. Sau khi tới hệ thống ngân hàng gia tộc Rothschild ở Anh để mở thẻ tín dụng, bạn có thể đến ngân hàng của gia tộc Oppenheimer tại khu vực sông Rhine để rút tiền mặt, việc đó càng làm mối quan hệ giữa hai bên gần gũi hơn.

Lúc này Solomon đã từng bước chuyển giao sự nghiệp của gia tộc cho con trai của mình - Abraham Oppenheimer. Trong thời gian đó, gia tộc Oppenheimer đã mất đi những khách hàng do gia tộc Roche giới thiệu. Năm 1834, Abraham tổ chức hôn lễ đình đám với Charlotte Beatsy, và trong chuyến du lịch tuần trăng mật diễn ra sau đó, họ đã đến thăm hỏi những người chú nổi tiếng của mình. Trong bức thư gửi cho người chú quyền thế nhất là Nathan Rothschild, Abraham đã vô cùng khiêm nhường bày tỏ rằng:

Kính gửi ngài Nam tước, cho đến nay ngài vẫn thường giới thiệu các khách hàng của mình tới Köln, thế nhưng gần đây dù chúng cháu chưa phạm phải lỗi lầm nào nhưng vẫn bị mất một số khách hàng của ngài. Điều đó khiến chúng cháu vô cùng đau khổ. Cháu may mắn kết hôn với cháu gái của ngài, điều đó giúp cháu có cơ hội bước vào vòng tay che chở của ngài. Lần này cháu xin mạo muội thỉnh cầu ngài giúp cho mối quan hệ giữa hai gia tộc chúng ta dần khôi phục, giúp cho gia tộc chúng cháu có nhiều quyền ưu tiên hơn so với gia tộc Schaffhausen. Cháu cũng sẽ khiến ngài trở thành lựa chọn ưu tiên trong việc hợp tác với gia tộc chúng cháu. Hy vọng thỉnh cầu của cháu sẽ nhận được sự chấp thuận của ngài, cháu rất vinh hạnh khi dành sự tôn kính cao nhất tới ngài.

Kể từ năm 1830, gia tộc Oppenheimer đã bắt tay với gia tộc Hansemann để rót vốn vào lĩnh vực đường sắt và vận chuyển và thành lập công ty cổ phần đầu tư vào dự án đường sắt vùng Rhine. Sự phát triển công nghiệp nhanh chóng ở Phổ dẫn đến tình trạng căng thẳng nguồn vốn trong toàn khu vực, hầu như tất cả các công ty công nghiệp đều đã đạt đến giới hạn về mặt tín dụng. Abraham rất nhạy bén để nắm bắt thời cơ này, dốc toàn lực thúc đẩy nghiệp vụ bảo hiểm tín dụng cho thương mại và đầu tư. Dưới sự phối hợp của gia tộc Rothschild, Abraham đã xây dựng nên công ty tái bảo hiểm đầu tiên trên thế giới.

Năm 1842, Abraham Oppenheimer thiết lập mối quan hệ thương mại vững chắc với các gia tộc ngân hàng Do Thái nổi tiếng ở Berlin - những người đóng vai trò quan trọng trong quá trình thống nhất nước Đức. Kể từ đó, mạng lưới quan hệ của gia tộc Oppenheimer tại châu Âu đã được thiết lập sơ bộ. Ngân hàng gia tộc Oppenheimer trở thành ngân hàng quốc tế thống trị Köln, đóng vai trò chủ đạo ở Phổ, và có sức ảnh hưởng không thể coi nhẹ ở Pháp, Áo, Ý và Anh.