Người trẻ nên bắt đầu thói quen tiết kiệm như thế nào?

How Money - Hiểu Tiền xem chi tiết

Chỉ cần một kế hoạch rõ ràng, ngay cả khi mức lương còn hạn chế, bạn vẫn có thể kiểm soát chi tiêu, hình thành quỹ dự phòng và hướng tới những mục tiêu dài hạn.

Bắt đầu từ việc “còn lại bao nhiêu”

Chuyên gia tài chính Douglas Boneparth từng khuyên rằng: thay vì nghĩ về việc tiêu gì cho hết, hãy tập trung vào số tiền còn lại sau khi đã trang trải chi phí hàng tháng. Ví dụ, bạn trẻ kiếm được 10 triệu đồng/tháng và chi tiêu hết 8,5 triệu đồng, thì 1,5 triệu đồng dư lại chính là khoản “vốn” để rèn luyện kỷ luật tài chính – gửi tiết kiệm, đầu tư nhỏ hoặc tích lũy quỹ dự phòng.

Khi đã quen với thói quen để dành một phần thu nhập, não bộ sẽ tự động “lùi lại một bước”, buộc bạn suy nghĩ về các mục tiêu lâu dài thay vì chỉ tập trung vào những nhu cầu trước mắt.

Quy tắc 50 – 30 – 20 và biến thể cho người trẻ

Một phương pháp phân bổ phổ biến là quy tắc 50 – 30 – 20:

50% thu nhập dành cho các chi phí thiết yếu (nhà ở, ăn uống, đi lại, điện nước, bảo hiểm).

30% cho nhu cầu cá nhân, giải trí, du lịch.

20% cho tiết kiệm và đầu tư.

Tuy nhiên, với những người trẻ ở độ tuổi 20 – 30, các chuyên gia gợi ý có thể nâng tỷ lệ tiết kiệm lên 25 – 30% để xây dựng nền tảng tài chính vững chắc.

Ví dụ:

Với mức lương 10 triệu đồng: 5 triệu cho nhu cầu thiết yếu, 2,5 triệu cho cá nhân, 2,5 triệu tiết kiệm.

Với mức lương 15 triệu đồng: 7,5 triệu thiết yếu, 3,75 triệu cá nhân, 3,75 triệu tiết kiệm.

Với mức lương 20 triệu đồng: 10 triệu thiết yếu, 5 triệu cá nhân, 5 triệu tiết kiệm.

Quỹ dự phòng – “tấm đệm” an toàn

Điều quan trọng nhất khi mới bắt đầu không phải là đầu tư ngay, mà là xây dựng một quỹ dự phòng. Các chuyên gia khuyến nghị quỹ này nên tương đương 3 – 6 tháng chi phí sinh hoạt.

Giả sử bạn tiêu 8 triệu đồng/tháng, thì quỹ dự phòng cần có ít nhất 24 – 48 triệu đồng. Khoản tiền này sẽ giúp bạn “sống sót” trong trường hợp mất việc, gián đoạn thu nhập hoặc có chi phí bất ngờ (ốm đau, sửa chữa, tai nạn).

Với người lương 10 triệu, bạn có thể bắt đầu bằng việc dành 2 – 3 triệu đồng/tháng để tích quỹ. Dù mất một năm mới đạt mốc 30 triệu, đó vẫn là “lá chắn” tài chính cực kỳ quan trọng.

Đặt mục tiêu tài chính rõ ràng

Sau khi đã có quỹ dự phòng, người trẻ cần đặt ra các mục tiêu tiếp theo: trả nợ vay học phí, mua xe, mua nhà, hoặc tích lũy hưu trí. Chuyên gia khuyên bạn nên tự hỏi ba điều trước khi lên kế hoạch: Mục tiêu tài chính cần bao nhiêu tiền? Bạn muốn đạt được trong bao lâu? Mục tiêu nào ưu tiên hơn?

Ví dụ, một bạn trẻ thu nhập 15 triệu đồng muốn mua căn hộ khoảng 2,5 tỷ đồng trong 7 năm tới. Nếu đặt mục tiêu tích lũy 500 triệu đồng vốn tự có, mỗi năm bạn cần tiết kiệm ít nhất 72 triệu, tức khoảng 6 triệu đồng/tháng – tương đương 40% thu nhập. Khi có con số cụ thể, kế hoạch tiết kiệm sẽ trở nên thực tế và khả thi hơn.

Thói quen nhỏ – tác động lớn

Các chuyên gia tài chính cũng nhấn mạnh: tiết kiệm không chỉ là để dành tiền, mà còn là tạo thói quen. Mỗi khi nhận lương, hãy chuyển ngay phần dành cho tiết kiệm vào tài khoản riêng, tránh sử dụng cho chi tiêu hàng ngày. Bạn cũng có thể áp dụng cách “chia hũ” – một hũ chi tiêu thiết yếu, một hũ cá nhân, một hũ tiết kiệm.

Ngoài ra, thay vì chỉ tiết kiệm thụ động, người trẻ có thể tận dụng tiền nhàn rỗi để gửi tiết kiệm online với lãi suất ưu đãi, hoặc thử đầu tư nhỏ vào chứng chỉ quỹ, trái phiếu doanh nghiệp uy tín để vừa rèn luyện kiến thức vừa tạo thêm lợi nhuận.

Bắt đầu thói quen tiết kiệm không bao giờ là quá sớm, đặc biệt với người trẻ trong độ tuổi 20 – 30. Dù thu nhập là 10, 15 hay 20 triệu đồng/tháng, việc xây dựng quỹ dự phòng, áp dụng kỷ luật 50 – 30 – 20 (hoặc biến thể tăng tỷ lệ tiết kiệm), cùng việc đặt mục tiêu rõ ràng sẽ giúp bạn định hình một tương lai tài chính an toàn và bền vững.