Nga tìm cách bóp nghẹt huyết mạch đường sắt Ukraine

Phó thủ tướng phụ trách cơ sở hạ tầng Ukraine Oleksii Kuleba cho biết các cuộc tấn công vào mạng lưới đường sắt kể từ đầu năm 2025 đã gây thiệt hại tổng cộng một tỷ USD cho Kiev.

"Trong ba tháng gần đây, số vụ tập kích vào mạng lưới đường sắt đã tăng gấp ba lần", ông Kuleba nói. "Từ đầu năm, đã có 800 vụ tấn công vào cơ sở hạ tầng đường sắt và hơn 3.000 hạng mục đường sắt đã bị hư hại".

Ở một quốc gia rộng lớn như Ukraine, đường sắt đóng vai trò tối quan trọng. Theo cơ quan thống kê nhà nước, mạng lưới đường sắt giúp vận chuyển hơn 63% lượng hàng hóa của cả nước, trong đó có những chuyến hàng ngũ cốc, và 37% lưu lượng hành khách. Thiết bị quân sự được phương Tây viện trợ cũng thường được vận chuyển tới Ukraine bằng tàu hỏa.

Kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch hồi đầu năm 2022, toàn bộ sân bay dân sự của Ukraine ngừng hoạt động, nên hầu hết mọi người đi lại trong và ngoài nước bằng tàu hỏa.

Theo ông Oleksandr Pertsovskyi, lãnh đạo công ty đường sắt nhà nước Ukraine, vấn đề không chỉ nằm ở số lượng các cuộc tấn công mà còn ở chiến thuật tập kích của lực lượng Nga. Giờ đây, những cuộc tập kích trở nên hiệu quả hơn khi Nga tăng cường sử dụng các loại máy bay không người lái (UAV) tầm xa có độ chính xác rất cao.

Ukraine đang cố gắng triển khai các phương án tốt hơn nhằm bảo vệ mạng lưới đường sắt, như trang bị cho các đoàn tàu hệ thống tác chiến điện tử chống UAV và thành lập những đội phòng không chuyên trách từ chính nhân viên đường sắt.

Hồi đầu năm, tòa nhà chính tại ga Lozova, thuộc vùng Kharkov, đã bị hư hại nặng sau một cuộc tấn công bằng UAV từ Nga. Những vụ tập kích khác làm hỏng đường ray.

"Lúc đó là ban đêm và mọi người đều đang ngủ", Tetyana Tkachenko, trưởng ga, kể về một cuộc tấn công gần đây. "Tôi tỉnh dậy vì tiếng nổ lớn vì tôi sống rất gần nhà ga. Nó xảy ra lúc 2h44 phút. Có 5 đoàn tàu đang đậu ở sân ga".

"Rõ ràng là họ nhắm mục tiêu vào ga tàu. Họ muốn làm điều đó và họ đã làm", bà nói thêm.

Tkachenko cho hay ga Lozova bị tấn công vì nằm ở một nút giao lớn tỏa đi 4 hướng tới Dnipro, Sloviansk, Poltava và Kharkov. Những tuyến đường sắt này được dùng để vận chuyển hành khách, hàng hóa, trang bị quân sự và cả sơ tán thương binh từ các khu vực giao tranh ở mặt trận miền đông.

Theo ông Kuleba, Nga có 3 mục tiêu chính khi tấn công mạng lưới đường sắt Ukraine, gồm phá hủy hệ thống hậu cần ở phía nam để ngăn chặn việc vận chuyển hàng hóa đến các cảng biển, gây gián đoạn giao thông đường sắt gần tiền tuyến tại những khu vực như Chernihiv và Sumy, đồng thời phá hủy mọi thứ ở Donbass, trung tâm công nghiệp phía đông Ukraine.

Trong khi đó, Nga tuyên bố tấn công hệ thống đường sắt Ukraine vì chúng được sử dụng cho mục đích quân sự, như vận chuyển binh lính, khí tài ra tiền tuyến.

Oleksandr Podvarchansky, người phụ trách giám sát hệ thống đường sắt ở khu vực Lozova, cho hay đường ray bị tập kích có thể được sửa chữa nhanh chóng, thường là trong vòng một ngày, nhưng thiệt hại đối với các toa tàu lại là vấn đề đáng lo ngại hơn.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với hãng thông tấn AP, Serhii Beskrestnov, chuyên gia quân sự Ukraine, cho biết tàu hỏa đặc biệt dễ bị tổn thương trước UAV vì chúng di chuyển tương đối chậm và đi theo các tuyến đường định trước.

Khi phạm vi hoạt động của UAV Nga tăng lên và công nghệ ngày càng tinh vi, nhiều phần đường sắt Ukraine giờ đây trở thành mục tiêu dễ dàng.

"Nếu Nga tiếp tục tấn công các đầu máy xe lửa, sẽ rất sớm thôi đường ray vẫn còn nguyên vẹn nhưng chúng ta sẽ không có gì chạy trên đó nữa", Beskrestnov nói.

Vũ Hoàng (Theo Guardian, AFP, Reuters)