Ném rác thải qua cửa sổ chung cư, nguy hiểm người qua lại và làm hư mái nhà, xử phạt ra sao?

Một số hộ dân ở chung cư có hành vi ném rác qua cửa sổ hoặc ban công xuống gây nguy hiểm cho người qua lại và hư hại mái nhà của người dân ở dưới. Vậy theo quy định có bị xử lý không?

Một bạn đọc hỏi: Chung cư tọa lạc trong một con hẻm lớn, trong hẻm có nhà dân san sát, đường hẻm đông người đi lại. Nhưng có một số hộ dân sống trên chung cư lại thường xuyên ném bịch rác thải qua cửa sổ gây nguy hiểm cho người qua lại và hư hại mái nhà của người dân sinh sống trong hẻm. 

Vậy theo quy định, hành vi này có bị xử lý không, nếu có thì mức phạt ra sao?

Ném rác thải qua cửa sổ chung cư vi phạm quy định ra sao?

Việc ném đồ, rác thải từ cửa sổ hoặc ban công chung cư là hành vi vi phạm quy định về quản lý, sử dụng nhà chung cư. 

Trước đây, Thông tư 02 ngày 15-2-2016 của Bộ Xây dựng quy định: “Ném bất cứ vật gì từ cửa sổ, ban công của căn hộ” là hành vi bị nghiêm cấm trong việc sử dụng nhà chung cư. 

Dù thông tư này đã hết hiệu lực và được thay thế bởi Thông tư 05 ban hành năm 2024 nhưng tinh thần của quy định trên vẫn được kế thừa trong Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ ngày 1-8-2024).

Cụ thể, điểm b khoản 8 điều 3 của Luật Nhà ở 2023 quy định hành vi “xả rác thải, nước thải, khí thải, chất độc hại không đúng quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường hoặc không đúng nội quy quản lý, sử dụng nhà chung cư” là hành vi bị nghiêm cấm, tạo cơ sở pháp lý để xử lý các hành vi ném rác hay vật thể từ trên cao.

Đồng thời, Quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư (ban hành kèm theo Thông tư số 05) yêu cầu bảng nội quy quản lý, sử dụng nhà chung cư phải quy định rõ: “Các nội dung không được thực hiện trong quản lý vận hành, sử dụng nhà chung cư; các quy định về bảo đảm vệ sinh môi trường, văn hóa ứng xử, an ninh trật tự trong nhà chung cư”. 

Điều này trao quyền cho ban quản trị, ban quản lý và hội nghị nhà chung cư bổ sung cụ thể hành vi “ném bất cứ vật gì từ cửa sổ, ban công” vào nội quy để làm căn cứ nhắc nhở và xử lý vi phạm trong thực tế.

Có thể bị xử phạt hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự

Tùy vào tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự. 

Nếu hành vi gây thiệt hại về tài sản hoặc sức khỏe cho người khác thì ngoài việc bị xử lý theo quy định, người vi phạm còn phải bồi thường đầy đủ theo pháp luật dân sự.

Theo khoản 1 điều 161 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường gây ô nhiễm, suy thoái hoặc gây thiệt hại cho Nhà nước, tổ chức, cá nhân khác thì phải thực hiện các nghĩa vụ khắc phục ô nhiễm, phục hồi môi trường, bồi thường thiệt hại và bị xử lý theo quy định của pháp luật có liên quan. 

Đối với hành vi vi phạm trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt, việc xử phạt hiện được điều chỉnh chủ yếu bởi Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 và Nghị định 45 ban hành năm 2022 về xử phạt vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. 

Theo quy định của nghị định trên, hành vi ném đồ hoặc rác thải từ cửa sổ, ban công chung cư có thể bị xử lý nếu bị xem là xả rác không đúng nơi quy định hoặc gây ô nhiễm môi trường. 

Cụ thể, điều 25 quy định phạt từ 100.000 - 150.000 đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ đầu, mẩu, tàn thuốc lá không đúng nơi quy định tại khu chung cư.

Phạt từ 500.000 đến 1 triệu đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải, đổ nước thải không đúng nơi quy định tại khu chung cư. 

Ngoài ra, theo điều 26, hộ gia đình, cá nhân không phân loại rác thải, sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt không đúng cũng bị phạt từ 500.000 đến 1 triệu đồng.

Trường hợp hành vi không chỉ gây mất vệ sinh mà còn tiềm ẩn nguy hiểm đối với tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản của người khác, như ném vật, đổ chất thải từ cửa sổ, ban công xuống khu vực đông người, khu dân cư thì hành vi này không còn thuần túy là vi phạm môi trường mà được xem là xâm phạm an ninh, trật tự và an toàn xã hội.

Khi đó, việc xử lý sẽ được áp dụng theo Nghị định 144 năm 2021. Nghị định này quy định mức phạt từ 3-5 triệu đồng đối với hành vi “Đổ, ném chất thải, chất bẩn, hóa chất, gạch, đất, đá, cát hoặc vật khác vào nhà ở, nơi ở, vào người, đồ vật, tài sản của người khác, vào trụ sở cơ quan, tổ chức, nơi làm việc, nơi sản xuất, kinh doanh, mục tiêu, vọng gác bảo vệ mục tiêu”.

Ngoài xử phạt hành chính, người vi phạm còn phải bồi thường thiệt hại theo quy định dân sự nếu gây hư hỏng tài sản hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người khác. 

Trong trường hợp nghiêm trọng, hành vi này còn có thể bị xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), nếu cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo điều 134; vô ý làm chết người theo điều 128; và nếu có ý định giết người, có thể truy cứu theo điều 123.

Từ những phân tích trên có thể thấy hành vi ném đồ hoặc xả rác từ cửa sổ, ban công chung cư không chỉ là vi phạm nội quy mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý, tùy mức độ có thể bị xử phạt hành chính, buộc bồi thường dân sự hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự. 

Hệ thống pháp luật hiện hành đã quy định khá đầy đủ từ xử phạt về môi trường, an ninh trật tự đến các chế tài hình sự đối với những trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng.