Mỹ - Ukraine thống nhất kế hoạch hòa bình 19 điểm mới

Sau các cuộc gặp tại Geneva, Mỹ và Ukraine công bố bản cập nhật kế hoạch hòa bình 19 điểm, rút bỏ nhiều điều khoản bất lợi cho Kyiv, đồng thời mở ra hy vọng tiếp tục thương lượng với Moscow.

Một bản kế hoạch hòa bình mới gồm 19 điểm vừa được Mỹ và Ukraine thống nhất sau các cuộc thảo luận cấp cao tại Geneva, đánh dấu bước chuyển lớn so với dự thảo 28 điểm gây tranh cãi từng bị rò rỉ trước đó.

Kế hoạch cập nhật này được đánh giá là “dễ chấp nhận hơn” đối với Kyiv, đồng thời loại bỏ nhiều yêu cầu mà Washington từng mô tả là “quá mức” từ phía Moscow, theo New York Post.

Bản 19 điểm đã chính thức bỏ điều khoản buộc Ukraine phải nhượng lại một phần vùng Donbas. Vấn đề lãnh thổ sẽ do Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky trực tiếp bàn thảo ở giai đoạn sau.

Phái đoàn Mỹ và Ukraine tại cuộc họp thảo luận về kế hoạch hòa bình về vấn đề Ukraine tại Geneve (Thụy Sĩ) ngày 23/11. Ảnh: Reuters.

Kế hoạch mới cũng gạt đi yêu cầu Ukraine phải cam kết vĩnh viễn không gia nhập NATO - điều Moscow luôn muốn đạt được từ trước khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt năm 2022.

“Danh sách các bước để chấm dứt xung đột giờ đây khả thi hơn”, một quan chức Ukraine nhận định, đồng thời cho biết sau vòng đàm phán Geneva, số điều khoản đã được tinh giản và nhiều điểm bất hợp lý đã được điều chỉnh.

Trong khi đó, Nhà Trắng - dù từng muốn ký thỏa thuận trước Lễ Tạ ơn - cho biết vẫn “lạc quan” với hướng điều chỉnh mới. Ngoại trưởng Marco Rubio mô tả bản dự thảo là “tài liệu sống”, liên tục điều chỉnh theo tình hình và hoàn toàn “không có điểm nào không thể giải quyết”.

Theo những thông tin được tiết lộ trước đó, bản kế hoạch 28 điểm ban đầu yêu cầu Ukraine cắt giảm quân số từ hơn 2 triệu xuống chỉ còn 600.000, nhượng lại toàn bộ Donbas và từ bỏ hoàn toàn khả năng gia nhập NATO, đổi lại là những bảo đảm an ninh được phía Ukraine và phương Tây đánh giá là mơ hồ.

Dự thảo cũ cũng từng đề xuất “ân xá toàn diện” cho các tội ác chiến sự nhưng nội dung nay đã bị loại bỏ trong kế hoạch mới. Thay vào đó, bản mới nhấn mạnh việc “xử lý thỏa đáng những tổn thất và khiếu nại của người dân”.

Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Sergiy Kyslytsya cho biết phần lớn nội dung gây tranh cãi đã bị xóa: “Rất ít điểm còn giữ lại từ bản gốc. Chúng tôi đã đạt được nền tảng đồng thuận và chỉ còn một vài điểm cần thỏa hiệp”.

Dù đã tiến bộ, bản dự thảo 19 điểm vẫn để ngỏ các vấn đề quan trọng nhất trong đó có yêu cầu về lãnh thổ của Nga. Các nội dung này sẽ do ông Trump và ông Zelensky trực tiếp thảo luận, trong bối cảnh Washington dự kiến gửi đề xuất mới tới Moscow trong những ngày tới.

“Giờ là lúc Nga phải chứng minh họ có thực sự muốn hòa bình hay sẽ tiếp tục trì hoãn”, ông Kyslytsya nói.

Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 24/11 tuyên bố bản 28 điểm cũ “có thể làm nền tảng” cho một thỏa thuận cuối cùng, song Nga luôn coi đó chỉ là “điểm khởi đầu”.

Trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov cho biết với báo giới ngày 24/11 rằng Moscow đang xem xét bản kế hoạch hòa bình cho Ukraine do Mỹ soạn thảo. Ông nhận định văn kiện này nhiều khả năng sẽ phải trải qua những điều chỉnh lớn từ tất cả các bên liên quan, RT cho biết.

Hiện vẫn chưa rõ về phản ứng của Điện Kremlin đối với bản cập nhật 19 điểm.