Muốn bứt phá thì cần đột phá

Chủ trì phiên họp thứ 2 vừa qua của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề ra mục tiêu chậm nhất tới năm 2027, VN phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chip bán dẫn cần thiết.

Hiện nay, trong kỷ nguyên số, chip bán dẫn đóng vai trò quan trọng như thế nào có lẽ không cần phải nói đến nữa! Vì thế, việc tự chủ về chip bán dẫn sẽ giúp VN tự chủ về sức mạnh nội tại để đáp ứng chiến lược phát triển bền vững đã đề ra.

Bên cạnh đó, các bất ổn địa chính trị thời gian qua đang làm thay đổi mạnh mẽ chuỗi cung ứng toàn cầu, bao gồm cả lĩnh vực chip bán dẫn. Công nghệ chip đã trở thành một thứ vũ khí mà các cường quốc sử dụng để áp đặt cuộc chơi, thậm chí nhằm vào các bên. Điển hình, những đòn trừng phạt của Mỹ đã khiến Trung Quốc gặp ảnh hưởng không nhỏ về nguồn cung ứng chip bán dẫn, dẫn đến các thách thức lớn để phát triển kinh tế nước này. Thực tế vừa nêu càng cho thấy việc tự chủ công nghệ chip bán dẫn có vai trò then chốt trong nền kinh tế số hiện nay.

Tất nhiên, chúng ta cũng không thể "một bước lên trời". Bản thân một nước đang trỗi dậy về công nghệ như Trung Quốc cũng đã gặp khó khăn rất lớn trong việc đẩy nhanh quá trình thiết kế, chế tạo các loại chip bán dẫn tiên tiến.

Thế nhưng, như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đặt ra: "Chúng ta phải đi từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn, từ đơn giản đến phức tạp nhưng phải tăng tốc, bứt phá, đột phá, bắt kịp, tiến cùng và vượt lên", chúng ta phải tăng tốc, tìm cách bứt phá. Đó thực sự là một mệnh lệnh thời đại để VN bứt tốc về phát triển kinh tế, chứ không đơn thuần chỉ là phát triển một ngành nghề. Chúng ta cần đặt ra dấu mốc cụ thể như đến năm nào thì có thể tự chủ một tỷ lệ nhất định về các loại chip đời cũ, tiến trình lớn vốn đang cần thiết trong nhiều thiết bị cơ bản. Rồi lộ trình tiếp theo là gì.

Những năm qua, người viết cũng có dịp tham dự nhiều sự kiện quốc tế lớn về ngành chip và cũng có cơ hội được thảo luận, lắng nghe chia sẻ từ một số lãnh đạo của các tập đoàn công nghệ thế giới. Qua đó, các ý kiến đã chỉ ra rằng chìa khóa để VN thu hút đầu tư ngành chip bán dẫn chính là cơ sở hạ tầng mà nổi bật là nguồn cung cấp điện, nước sạch, viễn thông, logistics và cơ chế thu hút đầu tư hấp dẫn. Bên cạnh đó là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Các yếu tố vừa nêu đều là những thách thức không nhỏ! Thế nhưng, trước một mệnh lệnh thời đại cho đất nước thì chúng ta chỉ có thể bàn làm, chứ không phải bàn lùi. Và để bàn làm thì rõ ràng VN cần hàng loạt các chính sách và chiến lược mang tính cách mạng.

Đến nay, VN cũng đã ban hành các nghị quyết về "bộ tứ chiến lược": Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết 57), hội nhập quốc tế (Nghị quyết 59), xây dựng và thực thi pháp luật (Nghị quyết 66), phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68). Điều này đồng nghĩa với việc cơ chế đã có sẵn. Vấn đề còn lại là những kế hoạch hành động thực sự đột phá. Kết quả sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào đội ngũ thực thi với mục tiêu phải đột phá về hành động thì mới bứt phá về phát triển.