Mũi khoan cắm sâu 9.977m thì bị gãy, đội kỹ sư mất 19 ngày mới khắc phục được loạt sự cố thì kỳ tích xuất hiện: Kỷ lục mới của châu Á được xác lập

Tại độ sâu 10.910m dưới lòng đất, các kỹ sư Trung Quốc đã phát hiện dầu khí và thu thập nhiều dữ liệu khoa học giá trị.

Chiều 20/2/2025, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) tổ chức họp báo công bố hoàn tất việc khoan giếng thẳng đứng sâu nhất châu Á – giếng Shendi Take-1 với độ sâu 10.910m dưới lòng đất.

Tại buổi họp, ông Vương Thanh Hoa, Giám đốc điều hành Công ty Dầu mỏ Tarim, giơ lên một mẫu đá xám kích thước nhỏ hơn viên gạch và cho biết: “Đây là mẫu đá có niên đại 540 triệu năm”.

Theo đó, lõi đá đầu tiên này được lấy lên từ độ sâu 10.041,5m vào ngày 27/9/2024, vẫn còn giữ nhiệt độ khoảng 50°C. Cùng với lõi đá, các nhà khoa học còn thu được 12 loại dữ liệu giếng khoan khác nhau, bao gồm mảnh vụn đá, thông tin về nhiệt độ, áp suất, mức dầu – khí – nước dưới sâu.

Ông Vương Thanh Hoa cho biết: “Mẫu lõi đá này có giá trị đặc biệt trong việc nghiên cứu và phát triển công nghệ khai thác dầu khí ở tầng siêu sâu. Phân tích các mẫu này sẽ giúp hoàn thiện lý thuyết về địa chất dầu khí ở sâu trong lòng đất và kiểm chứng khả năng tồn tại các mỏ dầu khí quy mô lớn dưới tầng sâu 10 km”.

Mỗi mét khoan là một thử thách cực hạn

Ngày 30/5/2023, giếng Shendi Take-1 chính thức được khởi công tại “biển chết” sa mạc Taklamakan bằng giàn khoan đầu tiên trên thế giới do Trung Quốc tự chế tạo có khả năng khoan sâu tới 12.000m.

Ở độ sâu hàng chục kilomet, điều kiện địa chất khắc nghiệt tới mức nhiệt độ vượt 210°C và áp suất đạt 145 MPa, cao gấp nhiều lần áp suất ở rãnh Mariana. Bộ công cụ khoan nặng tới 665 tấn, tương đương sức nâng của hơn 100 con voi châu Phi.

“Khoan giếng sâu 10km là siêu dự án trong ngành dầu khí toàn cầu, độ khó tương đương khoan xuyên đỉnh Everest rồi tiếp tục thêm hơn 2 km nữa,” ông Vương nói. Giếng được cấu thành từ hơn 1.130 ống khoan nối tiếp nhau, tổng trọng lượng vượt 350 tấn. Phần ống mảnh nhất chỉ to bằng miệng cốc và dễ uốn cong như sợi mì, khiến nguy cơ gãy ống cực cao.

Theo ông Vương Xuân Sinh, chuyên gia trưởng của mỏ Tarim: “Sau độ sâu 9.000m, không còn bất kỳ thông số kỹ thuật nào để tham chiếu. Mỗi mét khoan thêm đều là thử thách với giới hạn công nghệ.”

Các kỹ thuật viên phải chuyển cả phòng thí nghiệm ra giữa sa mạc, mài những lát mỏng lõi đá chỉ dày 0,03 mm để quan sát cấu trúc địa tầng hàng trăm triệu năm trước. 

“Chúng tôi nhìn vào từng lát mỏng ấy để đọc được lịch sử Trái Đất,” nhà địa chất Dương Quả cho biết.

Đối mặt với hàng loạt sự cố nghiêm trọng

Trong quá trình thi công, giếng khoan liên tiếp gặp các sự cố như gãy cần khoan, sập đáy giếng, mất dung dịch khoan nghiêm trọng… Mỗi sự cố đều có thể khiến dự án phải hủy bỏ.

Theo đó, để khoan từ mặt đất xuống độ sâu 5.500m mất hơn 50 ngày, nhưng từ độ sâu 10.000 đến 10.910m – “chặng cuối cùng” lại kéo dài hơn 300 ngày. Ở tầng nông, mỗi ngày mũi khoan có thể tiến 600m, trong khi dưới 10 km, tiến độ trung bình chỉ 30m/ngày, thậm chí có lúc chỉ vài mét.

Ngày 17/2/2024, khi khoan tới 9.977m thì mũi khoan bị gãy. Phải mất 4 ngày 4 đêm mới kéo được lên, rồi tiếp tục mất 15 ngày khắc phục hàng loạt sự cố kẹt và tắc nghẽn.

Ngày 3/3/2024, khi mũi khoan chỉ còn cách cột mốc 10.000m vỏn vẹn 18m, giếng lại gặp sự cố mất dung dịch nghiêm trọng, khiến hàng trăm tấn dụng cụ có nguy cơ mắc kẹt vĩnh viễn.

“Lúc đó, mỗi centimet nâng cần khoan đều như đang ‘bốc núi’,” ông Trương Chí – Phó viện trưởng Viện công nghệ khai thác dầu khí kể lại. Nhóm kỹ thuật phối hợp khẩn cấp, điều chỉnh áp suất và bơm dung dịch liên tục để cứu giếng. Sau nhiều giờ giằng co, họ đã kịp thời khống chế tình hình, tránh được thảm họa mất giếng.

Mốc 10.910m – biểu tượng công nghệ mới của Trung Quốc

Ngày 4/3/2024, vào lúc 14h48, cần khoan cuối cùng được đưa xuống, chính thức vượt qua mốc 10.000m. Niềm vui vỡ òa tại hiện trường.

 “Khoảnh khắc đó, tất cả chúng tôi đều nghẹn ngào. Quá đỗi khó khăn,” chuyên gia dung dịch khoan Doãn Đạt xúc động kể.

Theo Viện sĩ Viện Công trình Trung Quốc Tôn Kim Thanh, giếng Shendi Take-1 đã chứng minh năng lực công nghệ khoan siêu sâu của Trung Quốc có thể chịu được nhiệt độ, áp suất và ứng suất cực hạn. Điều này đánh dấu bước đột phá mang tính mốc son lịch sử trong ngành khoan thăm dò dầu khí.

Khi được hỏi vì sao dừng khoan ở 10.910m, ông Hà Giang Xuyên, Phó Tổng giám đốc CNPC, giải thích: “Độ sâu hoàn thành được xác định dựa trên điều kiện địa chất và mục tiêu thăm dò. Tại độ sâu này, chúng tôi đã đạt được cả hai mục tiêu – phát hiện dầu khí và thu thập dữ liệu khoa học giá trị.”

Ngày 21/2/2025, lễ kỷ niệm hoàn thành giếng dầu được tổ chức tại mỏ dầu Tarim. 

“Mốc 10.910m không phải điểm kết thúc, mà là khởi đầu cho hành trình mới,” chuyên gia trưởng của mỏ dầu Tarim nói. Giếng sau đó sẽ được lắp ống chống, chuẩn bị thử nghiệm dòng dầu khí. Các công tác phân tích lõi đá, thử vỉa và nâng cấp thiết bị đang được tiến hành khẩn trương – mở ra kỷ nguyên mới cho công nghệ khoan sâu của Trung Quốc.

 (Theo Tân Hoa Xã, News.cn)