Một nghề cực “hot” trong kỷ nguyên số, lương cao nhưng ít trường đào tạo

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, Business Analyst (BA) – chuyên viên phân tích nghiệp vụ - người đưa ra giải pháp công nghệ cho các doanh nghiệp, là nghề có nhu cầu tuyển dụng cao, thu nhập hấp dẫn và tiềm năng phát triển dài hạn. Tuy nhiên tại Việt Nam, số lượng các trường đại học đào tạo bài bản về BA hiện vẫn còn khá khiêm tốn.

Vì sao BA trở thành vị trí "đắt giá" trong thời đại số?

BA là người giữ vai trò "cầu nối" giữa kinh doanh và công nghệ, là người có nhiệm vụ khảo sát, thu thập thông tin, tìm ra những "điểm nghẽn" trong quy trình vận hành của doanh nghiệp. Từ đó, BA sẽ đề xuất các giải pháp cải tiến bằng công nghệ, đưa ra các yêu cầu cụ thể để đội ngũ công nghệ hiểu và thực thi, đảm bảo sản phẩm làm ra giải quyết được vấn đề của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh các doanh nghiệp tăng tốc chuyển đổi số để tối ưu hóa vận hành, tạo lợi thế cạnh tranh thông qua công nghệ, BA ngày càng trở thành mắt xích quan trọng. Đây cũng là lý do khiến vị trí này được săn đón trên thị trường tuyển dụng với mức thu nhập rất cạnh tranh.

Theo Báo cáo Xu hướng tuyển dụng năm 2025 từ TopCV, khảo sát trên 3.000 doanh nghiệp và phân tích 300.000 tin tuyển dụng, BA là một trong những ngành có mức thu nhập cao. BA dưới 1 năm kinh nghiệm có mức lương hàng tháng từ 10,8 - 14,4 triệu đồng; 1 đến 3 năm kinh nghiệm là 14,58 - 26 triệu đồng; từ 3 đến 5 năm kinh nghiệm là 25,38 - 33,84 triệu đồng; trên 5 năm kinh nghiệm, mức lương lên tới gần 30 triệu đến hơn 47 triệu đồng.

Mặc dù thu nhập hấp dẫn và tiềm năng phát triển dài hạn trong thời đại số, nhưng hiện chưa có nhiều trường đại học tại Việt Nam đào tạo bài bản về lĩnh vực này, tạo ra một khoảng trống giữa cung và cầu trên thị trường lao động. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho những cơ sở giáo dục kịp thời nắm bắt và đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường.

Đào tạo BA gắn với thực tiễn – hướng đi độc đáo của Trường Đại học Thăng Long

Hiện nay, Trường Đại học Thăng Long là một trong số ít trường đã và đang chú trọng đào tạo các năng lực cốt lõi mà BA cần có như khả năng phát hiện vấn đề, phân tích yêu cầu, thiết kế giải pháp công nghệ, thông qua chương trình học của ngành Hệ thống thông tin, thuộc khoa Công nghệ Thông tin.

TS Nguyễn Huyền Châu, Trưởng khoa Công nghệ Thông tin cho biết, chương trình học ngành Hệ thống thông tin tại Thăng Long có các môn về phân tích nghiệp vụ, kỹ nghệ yêu cầu và các loại hình hệ thống thông tin, khai phá dữ liệu… giúp sinh viên học cách tìm hiểu quy trình doanh nghiệp, phát hiện các điểm nghẽn và làm rõ yêu cầu về phần mềm. Các môn về phân tích thiết kế hướng đối tượng, cơ sở dữ liệu, công nghệ phần mềm, phát triển ứng dụng, thiết kế UI/UX, ứng dụng AI trong công việc… trang bị cho sinh viên kiến thức và kỹ năng để chuyển hóa các yêu cầu doanh nghiệp thành giải pháp phần mềm.

Bên cạnh kiến thức chuyên môn, chương trình học còn chú trọng phát triển kỹ năng mềm thông qua các hoạt động thuyết trình, thảo luận, dự án cuối kỳ… giúp sinh viên rèn giũa khả năng giao tiếp, phản biện, làm việc nhóm. Đây là những kỹ năng mềm thiết yếu đối với nghề BA, vốn đòi hỏi phối hợp và trao đổi thường xuyên với nhiều bộ phận khác nhau để đưa ra giải pháp phù hợp, hiệu quả. Nhờ đó, sinh viên Thăng Long theo ngành BA thường được doanh nghiệp đánh giá cao hơn về năng lực giao tiếp so với các trường đào tạo thiên về kỹ thuật.

Đặc biệt, chương trình không chỉ dừng ở lý thuyết, kỹ năng mềm mà còn tập trung rèn luyện kỹ năng thực hành ngay trong từng học phần. Sinh viên được tiếp cận và thao tác với các công cụ đang được các doanh nghiệp sử dụng hàng ngày như JIRA (quản lý yêu cầu), Figma (thiết kế giao diện), Power BI (phân tích dữ liệu)… giúp rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và ứng dụng.

Kết hợp với các hoạt động thực tập tại doanh nghiệp, tham quan công ty qua các chuyến company tour, các buổi chuyên đề có sự tham gia của chuyên gia trong ngành, sinh viên không chỉ hiểu rõ hơn về môi trường làm việc thực tế mà còn có cơ hội cọ xát với các bài toán thực tiễn của doanh nghiệp và hình dung được lộ trình nghề nghiệp trong tương lai.

Theo Trưởng khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Thăng Long, với những kiến thức, kỹ năng được trang bị, sinh viên tốt nghiệp ngành Hệ thống thông tin từ Trường Đại học Thăng Long có thể khởi đầu sự nghiệp với vai trò BA hoặc tương đương, đồng thời có tiềm năng tiến xa hơn ở các vị trí như Project Manager, Product Owner…

Sinh viên Thăng Long được tuyển làm BA ngay trước khi ra trường

Một minh chứng sống động cho hiệu quả đào tạo gắn với thực tiễn của Trường Đại học Thăng Long chính là việc nhiều sinh viên ngành Hệ thống thông tin đã được các doanh nghiệp tuyển dụng vào vị trí BA trước cả khi bảo vệ khoá luận và nhận bằng tốt nghiệp.

Điển hình như Phạm Thị Hoài Thu (K33, ngành Hệ thống thông tin) đã được Công ty Cổ phần Công nghệ UpBase tuyển vào vị trí BA ngay từ khi còn là sinh viên năm cuối.

Chia sẻ về hành trình của mình, Hoài Thu cho biết các môn học tại Trường Đại học Thăng Long đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nền tảng nghề nghiệp. Ví dụ môn Hệ thống thông tin gần như mô phỏng đúng vai trò của một BA trong môi trường thực tế, giúp Thu làm quen toàn diện với quy trình làm việc của một BA thực thụ: từ khảo sát, phân tích vấn đề, đề xuất giải pháp, cho đến viết tài liệu đặc tả yêu cầu. Các môn khác như mô hình hóa quy trình nghiệp vụ, cơ sở dữ liệu, quản lý dự án phần mềm cũng góp phần trang bị những kỹ năng thiết yếu, giúp Thu tự tin bước vào thị trường lao động ngay cả khi chưa tốt nghiệp.

Cùng khóa với Hoài Thu, Nguyễn Thị Thùy Trang cũng sớm trở thành nhân viên chính thức của Công ty Cổ phần Công nghệ DFT Việt Nam trước cả khi bảo vệ khóa luận tốt nghiệp. Sau 2 năm gắn bó với công việc này, Trang chia sẻ: "Ở trường được học những môn thực hành rất nhiều nên mình không bị bỡ ngỡ khi đi làm. Hiện mình khá hài lòng với những gì công việc này mang lại, không chỉ ở mức thu nhập mà còn ở cơ hội phát triển dài hạn. BA là một nền tảng tốt để phát triển theo nhiều hướng như Project Manager, BA Lead, Solution Architect".

Có thể thấy, ngành BA là một "ngôi sao" đang lên trên bản đồ nghề nghiệp tương lai với tiềm năng phát triển và mức thu nhập hấp dẫn. Mùa tuyển sinh 2025 đã đến, đây là thời điểm quan trọng để các thí sinh lựa chọn ngành học vừa phù hợp sở thích cá nhân vừa bắt nhịp xu thế thị trường lao động. Với những bạn trẻ đam mê công nghệ, yêu thích kinh doanh và muốn vươn xa trong một ngành nghề giàu tiềm năng của kỷ nguyên số, ngành Hệ thống thông tin tại Trường Đại học Thăng Long sẽ là một lựa chọn rất đáng để cân nhắc.

Đặc biệt, trong mùa tuyển sinh năm nay, Trường Đại học Thăng Long đã có nhiều cập nhật quan trọng nhằm mở rộng cơ hội đăng ký xét tuyển cho thí sinh. Trường mở rộng các tổ hợp xét tuyển mới phù hợp với đặc thù lựa chọn môn thi trong mùa tuyển sinh 2025; bổ sung phương thức xét tuyển thẳng; mở thêm các phương thức xét tuyển mới như đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, các chứng chỉ ngoại ngữ mới như HSK, HSKK, JLPT, TOPIK II bên cạnh chứng chỉ IELTS, TOEFL iBT… Những thay đổi này không chỉ tăng tính linh hoạt trong lựa chọn mà còn tạo điều kiện thuận lợi để thí sinh nâng cao cơ hội trúng tuyển vào ngành học mình yêu thích.