‘Mỏ vàng’ nông nghiệp bền vững: Gia vị Việt Nam kiếm gần 40 triệu đô, chinh phục thị trường số 1 thế giới

Không chỉ là gia vị quen thuộc trong bữa ăn của người Việt, cây gừng đang vươn lên thành lựa chọn chiến lược trong quá trình chuyển đổi sang nền nông nghiệp sinh thái và tuần hoàn.

Nửa đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu 15.023 tấn gừng, nghệ và các loại gia vị khác, thu về 38,9 triệu USD. Dù sản lượng giảm 13,1% so với cùng kỳ năm trước, kim ngạch lại tăng 18,2%, phản ánh rõ sự cải thiện về chất lượng và giá trị sản phẩm.

Ấn Độ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của nhóm hàng này. Quốc gia Nam Á này là nhà sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu gia vị lớn nhất thế giới, với quy mô thị trường được ước tính trị giá tới 10,44 tỷ USD vào năm 2022 - theo hãng nghiên cứu Ấn Độ Zion Market Research.

Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), trong năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu 29.544 tấn gừng, nghệ và các loại gia vị, đạt kim ngạch 59,5 triệu USD – tăng 20,7% so với năm 2023. Đây là minh chứng rõ nét cho xu hướng nâng cao giá trị thay vì chỉ tập trung vào sản lượng.

Nếu như năm 2023, Trung Quốc và Bangladesh là hai thị trường tiêu thụ chính, thì sang năm 2024, gừng Việt lại được ưa chuộng tại các thị trường như Indonesia, Ấn Độ và Pakistan.

Hiện cả nước có khoảng 110 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu nhóm mặt hàng này, trong đó ba đơn vị dẫn đầu là Synthiet Việt Nam, Expo Commodities và Phúc Lợi.

Cây gia vị “vàng” trong xu thế nông nghiệp bền vững

Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao, cây gừng còn đang trở thành lựa chọn chiến lược trong xu hướng chuyển đổi sang nông nghiệp sinh thái và tuần hoàn. Gừng là loại cây dễ trồng, phù hợp với các hộ nông dân quy mô nhỏ, đặc biệt tại khu vực trung du và miền núi.

Gừng có giá trị thương phẩm lớn, được tiêu thụ mạnh cả trong và ngoài nước. Với suất đầu tư thấp và thời gian thu hồi vốn nhanh, mô hình trồng gừng đặc biệt phù hợp với nông dân vùng khó khăn, giúp nâng cao thu nhập một cách bền vững.

Đặc biệt, do chứa tinh dầu, gừng ít sâu bệnh, không cần nhiều phân bón hóa học, có thể trồng luân canh với sắn, ngô, chuối…, giúp cải tạo đất, chống xói mòn và tăng đa dạng sinh học.

Tại Lâm Đồng, mô hình trồng gừng hữu cơ dưới tán rừng ở huyện Bảo Lâm đang phát huy hiệu quả: không sử dụng thuốc trừ sâu, sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu, đồng thời góp phần hồi sinh thảm thực vật và bảo tồn đa dạng sinh học.

Tại Thông Nông (Cao Bằng), mô hình trồng xen “gừng trâu” với cây lâm nghiệp giúp giữ ẩm, cải tạo đất, cho năng suất 20–22 tấn/ha – cao hơn nhiều so với trồng ngô hoặc lúa. Tại Bắc Mê (nay thuộc Tuyên Quang), mô hình liên kết trồng 40 hectaa gừng hữu cơ đạt năng suất 35–40 tấn/ha, mang lại thu nhập 90–100 triệu đồng/ha/vụ.

Gừng cũng là cây trồng có khả năng chịu hạn, sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất, nên đặc biệt phù hợp trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, các phụ phẩm từ gừng như xơ và bã sau chế biến có thể tận dụng làm phân bón, thức ăn chăn nuôi hoặc nguyên liệu dược phẩm, giúp giảm lãng phí và rác thải nông nghiệp.

Hiện nay, nhu cầu gừng đang tăng mạnh tại nhiều quốc gia, đặc biệt ở châu Á và châu Âu. Việc tổ chức vùng nguyên liệu và liên kết giữa doanh nghiệp với hợp tác xã không chỉ giúp nông dân tiêu thụ ổn định, mà còn tạo thêm việc làm cho lao động nữ và người cao tuổi ở nông thôn.

Phát triển cây gừng không chỉ đơn thuần là đầu tư vào một mặt hàng nông sản, mà còn là bước đi chiến lược trong hành trình xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn và bền vững. Gừng đang chứng minh rằng, khi kết hợp giữa tiềm năng kinh tế và định hướng phát triển xanh, Việt Nam hoàn toàn có thể chinh phục những thị trường khó tính và vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.