Mô hình số tạo cộng đồng thiện nguyện hàng triệu người

Đại diện doanh nghiệp cho biết, ở Việt Nam, hình ảnh heo đất gốm trở thành ký ức quen thuộc của nhiều thế hệ. Âm thanh những đồng xu rơi vào bụng heo không chỉ gợi nhớ tuổi thơ, mà còn mang đến bài học đầu tiên về tiết kiệm và sẻ chia, khi từng khoản nhỏ được kiên nhẫn tích góp để một ngày tạo nên giá trị lớn.

Ngày nay, khi công nghệ gắn liền với đời sống, tinh thần "tích tiểu thành đại" được thể hiện bằng hình thức mới: thiện nguyện số. Trước đây, các hoạt động đóng góp thường chỉ xuất hiện trong thiên tai, chiến dịch quy mô lớn hoặc những lời kêu gọi khẩn cấp. Hiện, công nghệ đã giúp việc thiện nguyện trở nên quen thuộc hơn trong đời sống hàng ngày. Người dùng có thể ủng hộ chỉ bằng vài nghìn đồng, vài bước đi bộ hoặc một lần chạm điện thoại. Khi cộng đồng cùng thực hiện, tác động tạo ra mang tính bền vững.

Dựa trên tinh thần đó, MoMo ra mắt tính năng Heo đất, một trong những mô hình tiêu biểu cho sự dịch chuyển sang thiện nguyện số. Tính năng này được đơn vị giới thiệu từ năm 2019, ban đầu chỉ được xem như trò chơi nhỏ nhằm tăng sự tương tác với người dùng. Mỗi ngày, người dùng cho heo ăn, đi bộ, dậy sớm hoặc tham gia thử thách để tích lũy Heo vàng. Những thao tác đơn giản ấy sau đó được doanh nghiệp và nhà tài trợ quy đổi thành nguồn lực, triển khai hàng trăm dự án xã hội.

Từ ý tưởng ban đầu, Heo đất dần phát triển thành mô hình gây quỹ bền vững với sứ mệnh rõ ràng: ứng dụng công nghệ để việc làm thiện nguyện trở nên thuận tiện và gắn liền với hoạt động hằng ngày. Nền tảng này kết nối hàng triệu cá nhân với doanh nghiệp, tổ chức xã hội và quỹ cộng đồng, cùng tạo tác động tích cực trong bốn lĩnh vực: hỗ trợ người yếu thế, giáo dục và y tế cho trẻ em, môi trường - khí hậu và phát triển cộng đồng bền vững.

Sau cơ chế gây quỹ từ Heo vàng, MoMo tiếp tục mở rộng hệ sinh thái thiện nguyện bằng nhiều tính năng khác. Trong đó có, Trái tim MoMo cho phép quyên góp trực tiếp từ 1.000 đồng. Tính năng ủng hộ định kỳ giúp người dùng thiết lập đóng góp tự động theo ngày hoặc tháng. Giao dịch thiện nguyện (Donation by Purchase) biến mỗi lần thanh toán thành hành động sẻ chia. Nhờ những lựa chọn đa dạng này, việc đóng góp không còn bị giới hạn bởi hình thức hay giá trị, mà trở thành phần tự nhiên trong thói quen tiêu dùng.

Sau 5 năm ra mắt Heo đất đã ghi nhận những kết quả đáng chú ý. Tính đến tháng 8, hơn 5 triệu người tham gia, đóng góp 432 tỷ đồng từ cá nhân và doanh nghiệp cho 1.630 dự án trên cả nước. Nguồn lực này trực tiếp hỗ trợ hơn 1,2 triệu trẻ em khắp Việt Nam. Các kết quả cụ thể gồm: 3.510 ca phẫu thuật tim và hở hàm ếch, trao 21.351 suất ăn dinh dưỡng cho bệnh nhi, tặng 169.937 áo ấm cho học sinh vùng cao và 10.923 học bổng dành cho trẻ em đến trường.

Nhân dịp kỷ niệm 6 năm ra mắt, Heo đất huy động được 436,8 triệu heo vàng thông qua hoạt động đi bộ và nuôi heo đất, cùng hơn 28,2 tỷ đồng quyên góp trực tiếp. Trung bình mỗi tháng, cộng đồng đóng góp 9-10 tỷ đồng, trong đó khoảng 2 tỷ đồng đến từ người dùng thông qua Trái tim MoMo và 7-8 tỷ đồng từ doanh nghiệp, tổ chức đồng hành.

Điểm khác biệt của mô hình này là khả năng khuyến khích đông đảo người tham gia, kể cả những người trước đây cho rằng làm từ thiện cần khoản tiền lớn.

Minh Anh (27 tuổi, nhân viên văn phòng tại TP HCM), cho biết mỗi sáng đi bộ đến chỗ làm, bạn chỉ cần vài trăm bước chân là đã tích được Heo vàng. Ban đầu, Minh Anh xem đây là một trò chơi nhỏ trên điện thoại để giải trí. Nhưng sau vài tuần duy trì, bạn nhận ra số dư tích lũy hằng ngày lại được quy đổi thành khoản đóng góp cho chương trình thiện nguyện. Điều này giúp bạn vừa có động lực rèn luyện sức khỏe, vừa thấy hành động nhỏ của mình có giá trị thiết thực.

Chị Lan, 38 tuổi, sống tại Hà Nội, cho biết trước đây chị thường dạy con bỏ tiền lẻ vào heo đất gốm để hình thành thói quen tiết kiệm. Gần đây, chị và con trai 9 tuổi bắt đầu cùng mở ứng dụng MoMo mỗi tối, cho Heo ăn và tích Heo vàng. "Cách làm này vừa giúp hai mẹ con có thêm thời gian kết nối, vừa dạy con hiểu rằng chỉ cần kiên nhẫn thực hiện việc nhỏ mỗi ngày cũng có thể tạo ra giá trị lớn cho người khác", chị Lan nói.

Theo đại diện MoMo, khi nhiều hành động nhỏ được kết nối, tác động cộng hưởng tạo ra còn lớn hơn những khoản đóng góp riêng lẻ. Đây chính là cách "tích tiểu thành đại" được thể hiện trong thời đại số.

Ở góc độ văn hóa, Heo đất thể hiện sự gần gũi với người Việt và được đón nhận rộng rãi. Khi được tái hiện trong môi trường số, biểu tượng này gợi lại ký ức quen thuộc, thể hiện rằng mỗi đóng góp, dù nhỏ, đều có ý nghĩa. Khác với nhiều nền tảng gây quỹ quốc tế thường hoạt động theo chiến dịch ngắn hạn, mô hình này hướng đến sự bền vững, khuyến khích cộng đồng tích lũy từng khoản nhỏ để duy trì nguồn lực lâu dài cho xã hội.

Hoàng Nam (20 tuổi, sinh viên năm hai tại TP HCM), tham gia tính năng Heo đất từ năm ngoái. "Tôi là sinh viên nên không có nhiều tiền để đóng góp. Nhưng mỗi lần đi bộ đến trường hay tham gia thử thách trên ứng dụng, tôi biết mình cũng đang góp phần vào một dự án xã hội. Điều đó khiến tôi thấy thiện nguyện không còn xa vời mà rất gần gũi, vì mình có thể tham gia mỗi ngày", Nam nói.

Ông Nguyễn Hoành Tiến, Phó tổng giám đốc Cấp cao, Phụ trách đơn vị Khối kinh doanh giải pháp Tiếp thị và Phân phối tại MoMo, cho biết Heo đất MoMo không chỉ là nền tảng quyên góp mà còn là cầu nối cộng đồng. Doanh nghiệp cam kết mọi khoản đóng góp, dù nhỏ nhất, đều được chuyển thành tác động thiết thực cho xã hội. Để làm được điều đó, Heo đất MoMo hợp tác các tổ chức uy tín, lựa chọn kỹ chương trình gây quỹ minh bạch và đầy đủ thông tin, giúp người dùng cảm thấy an tâm và tin tưởng khi tham gia.

Ông Tiến cho biết thêm, sau 5 năm triển khai, Heo đất MoMo chứng minh rằng việc làm thiện nguyện không nhất thiết phải bắt đầu từ những khoản đóng góp lớn. Chỉ từ 1.000 đồng mỗi ngày, cộng đồng đã hình thành thói quen, tạo nên môi trường gắn kết nơi hàng triệu người cùng tham gia. Chính sự duy trì đều đặn ấy đã xây dựng cộng đồng nhân ái. Mỗi cá nhân, dù đóng góp nhỏ, vẫn cảm thấy tự hào khi biết mình góp phần hỗ trợ trẻ em đến trường, giúp bệnh nhân vượt qua khó khăn hoặc cải thiện điều kiện sống tại nhiều địa phương.

Nhìn rộng hơn, mô hình này cũng gợi mở hướng đi chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam. Thay vì coi trách nhiệm xã hội là hoạt động bên lề, doanh nghiệp có thể tích hợp nó vào sản phẩm và hành vi tiêu dùng hằng ngày. Khi đó, công nghệ không chỉ phục vụ giao dịch thương mại, mà còn trở thành nền tảng để kiến tạo giá trị xã hội.

Hoàng Đan