Miền Trung bứt phá trong kỷ nguyên AI

Không dừng lại ở việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào quản trị và đời sống, nhiều địa phương ở miền Trung còn nuôi dưỡng khát vọng phát triển trung tâm công nghệ mới.

Theo Quy hoạch vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, phát triển KH-CN và đổi mới sáng tạo là một trong những khâu đột phá chiến lược. Trong đó, việc hình thành các trung tâm nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ mới, như trí tuệ nhân tạo (AI), chip bán dẫn, năng lượng sạch… được xác định là nhiệm vụ trọng tâm.

Tại buổi làm việc với lãnh đạo các tỉnh miền Trung ngày 1.8.2024, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh yêu cầu phát triển đột phá đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, đặc biệt trong lĩnh vực KH-CN, AI và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

"Quả ngọt đầu mùa" từ AI

Sau hơn 20 năm kiên trì theo đuổi công nghệ cao, TP.Đà Nẵng đã gặt hái những thành tựu đầu tiên khi đưa AI vào đời sống đô thị. Hệ thống camera nhận diện khuôn mặt, phân tích hành vi đã hỗ trợ đắc lực cho công tác an ninh và điều hành giao thông. Dữ liệu từ nhiều lĩnh vực được tích hợp tại Trung tâm Giám sát điều hành đô thị thông minh (IOC), giúp thành phố quản lý thời gian thực. Bên cạnh đó, cổng dữ liệu mở (Open Data Portal) đang tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận, phát triển ứng dụng phục vụ sản xuất và sinh hoạt.

Hiện Đà Nẵng có 4 khu công nghệ thông tin (CNTT) tập trung, trong đó nổi bật là Công viên phần mềm Đà Nẵng với hơn 2.000 lao động, 18 doanh nghiệp FDI. Đầu năm 2025, Công viên phần mềm số 2 đi vào hoạt động, kỳ vọng thu hút khoảng 6.000 nhân sự, ưu tiên các lĩnh vực AI và thiết kế vi mạch. Khu CNTT tập trung đang được phát triển theo mô hình "thung lũng Silicon", cùng với Khu phức hợp công nghệ FPT, tạo lực hút mạnh mẽ với giới công nghệ trẻ.

Năm 2024, số doanh nghiệp bán dẫn tại Đà Nẵng đã tăng gấp đôi, từ 9 lên 18, cùng sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực AI. Thành phố đang xúc tiến các cơ chế đặc thù nhằm thu hút các tập đoàn công nghệ toàn cầu. Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng Hồ Kỳ Minh khẳng định AI là cấu phần chiến lược trong xây dựng đô thị Đà Nẵng hiện đại, hướng tới một đô thị công nghệ có bản sắc riêng, hội nhập toàn cầu.

Cũng trên hành trình số hóa, TP.Huế đang nổi lên như một điểm sáng nhờ tích hợp AI sâu vào hệ thống hành chính công và nền tảng đô thị thông minh Hue-S. Ứng dụng này hiện có hơn 50 chức năng, phục vụ 1,3 triệu tài khoản người dùng. Người dân chỉ cần vài thao tác trên điện thoại để phản ánh sự cố, theo dõi tiến độ xử lý và truy xuất dữ liệu phản ánh trước đó. AI giúp chính quyền hành động nhanh, minh bạch và hiệu quả hơn.

Làng công nghệ quốc gia về AI, Trung tâm CNTT Huế (HueCIT), thành viên chuỗi Công viên phần mềm Quang Trung, đang thu hút đầu tư và đào tạo nhân lực công nghệ. TP.Huế cũng đang xây dựng Trung tâm dữ liệu cấp vùng và Trung tâm AI để phục vụ chiến lược phát triển vùng Bắc Trung bộ.

Quy Nhơn nỗ lực vươn tầm với AI

Tại Bình Định, TP.Quy Nhơn đang tăng tốc phát triển AI. Từ năm 2021, Công viên phần mềm Quang Trung - Bình Định ra đời, đặt nền móng cho một hệ sinh thái công nghệ. Tại đây, hai tên tuổi lớn là FPT AI Quy Nhơn và TMA Innovation Park đã triển khai hàng loạt dự án quốc tế trị giá hàng triệu USD, như: thiết kế nhà thông minh, tối ưu logistics, kiểm tra lỗi bo mạch, giám sát an toàn kho ngân hàng, phát hiện website độc hại…

Tập đoàn FPT hiện đang xây dựng tổ hợp trung tâm nghiên cứu - sản xuất - đào tạo tại Khu đô thị khoa học Quy Hòa, với tổng vốn hơn 2.000 tỉ đồng. Đồng thời, một trung tâm AI và khu đô thị phụ trợ đang hình thành tại Khu đô thị Long Vân, với tổng vốn hơn 4.300 tỉ đồng.

Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Hồ Quốc Dũng khẳng định AI là cơ hội đột phá để Bình Định phát triển bền vững. Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 20 đặt mục tiêu xây dựng Bình Định thành trung tâm kinh tế mạnh dựa trên KH-CN và đổi mới sáng tạo, trong đó AI, bán dẫn và an ninh mạng là 3 trụ cột chiến lược.

Không riêng Đà Nẵng, Huế hay Bình Định, AI đang hiện diện ngày càng rõ nét trong nhiều lĩnh vực đời sống tại các tỉnh thành khác như: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận… Từ điều hành đô thị, chăm sóc y tế, giáo dục, đến phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, AI đang trở thành trợ thủ đắc lực trong tiến trình đổi mới của miền Trung.

Kiến tạo hệ sinh thái AI miền Trung

Không chỉ đón đầu xu thế công nghệ, nhiều địa phương miền Trung đang chủ động xây dựng hệ sinh thái AI toàn diện, nơi hạ tầng, con người, dữ liệu và sáng tạo cùng phát triển. Tại Đà Nẵng, hệ sinh thái AI đang được kiến tạo theo hướng "liên ngành - liên kết - liên thông", tập trung vào 4 trụ cột: hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực, đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư.

Đà Nẵng đã lựa chọn các đối tác chiến lược như Công ty Marvell VN (thuộc Tập đoàn Marvell, Mỹ), FPT… để dẫn dắt chuyển đổi số. Đồng thời, hệ thống giáo dục cũng được điều chỉnh để đẩy mạnh đào tạo nhân lực AI và bán dẫn. Trung tâm Nghiên cứu và phát triển AI Việt - Hàn, cùng Trung tâm nghiên cứu - đào tạo thiết kế vi mạch và AI tại Đà Nẵng, đang đóng vai trò hạt nhân trong việc kết nối "3 nhà": nhà nước - nhà trường - nhà đầu tư.

Mục tiêu đến năm 2030, Đà Nẵng sẽ trở thành một trong 3 trung tâm hàng đầu cả nước về thiết kế vi mạch và ứng dụng AI. Kinh tế số dự kiến đóng góp 35 - 40% GRDP, với hơn 8.000 kỹ sư trong các lĩnh vực mũi nhọn và 20 sản phẩm AI "made in Đà Nẵng".

Tỉnh Bình Định cũng đang triển khai nhiều đề án để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, AI và đào tạo nguồn nhân lực cho các ngành này giai đoạn 2025 - 2030. Tỉnh này đặt mục tiêu đào tạo ít nhất 7.500 nhân lực cho các lĩnh vực AI, bán dẫn, an ninh mạng; phát triển 2 thương hiệu AI uy tín trong khu vực. Đến năm 2035, lực lượng này sẽ tăng lên ít nhất 15.000 người, đủ sức phục vụ thị trường trong nước và quốc tế. Tỉnh cũng đang xây dựng Trung tâm đổi mới sáng tạo về AI, thúc đẩy ứng dụng AI sâu rộng trong cơ quan nhà nước và đời sống người dân.

Nhiều tỉnh, thành khác cũng đang triển khai đề án phát triển giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn 2045, trong đó ưu tiên các ngành mới như CNTT, AI. Các trường đại học trong khu vực đã mở ngành đào tạo AI, thúc đẩy hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ và góp phần định hình hệ sinh thái công nghệ khu vực.