Microsoft và OpenAI tái cấu trúc, mở đường cho IPO định giá 500 tỉ USD

Microsoft và OpenAI vừa đạt một thỏa thuận không ràng buộc nhằm mở đường cho việc tái cấu trúc OpenAI thành công ty vì lợi nhuận. Động thái này đánh dấu bước ngoặt lớn trong mối quan hệ hợp tác giữa hai công ty.

Vì sao OpenAI cần tái cấu trúc?

Kể từ khi ra đời năm 2015 dưới dạng tổ chức phi lợi nhuận, OpenAI luôn theo đuổi sứ mệnh AI (trí tuệ nhân tạo) vì lợi ích chung. Nhưng sau thành công bùng nổ của ChatGPT, chi phí huấn luyện và vận hành mô hình AI ngày càng phình to. 

Theo Reuters, công ty dự kiến sẽ phải chi tới 115 tỉ USD cho R&D và hạ tầng từ nay đến năm 2029 để duy trì vị thế. Trong bối cảnh đó, cấu trúc phi lợi nhuận bị coi là rào cản, khiến việc gọi vốn trở nên khó khăn. Việc chuyển đổi sang công ty vì lợi nhuận sẽ giúp OpenAI tiếp cận vốn dễ hơn và tạo nền tảng pháp lý để IPO. Theo Financial Times, phần phi lợi nhuận vẫn giữ cổ phần trị giá hơn 100 tỉ USD, nhằm duy trì ảnh hưởng và đảm bảo sứ mệnh ban đầu.

Theo Reuters, tháng 8 vừa qua OpenAI đã bàn thảo về một đợt bán cổ phần thứ cấp cho nhân viên với mức định giá kỳ vọng khoảng 500 tỉ USD. Nếu thương vụ thành hiện thực, đây sẽ là một trong những mức định giá cao nhất từ trước đến nay cho một công ty tư nhân trong lĩnh vực công nghệ, vượt xa hầu hết startup khác và chỉ kém các tập đoàn niêm yết hàng đầu như Apple hay Microsoft.

Doanh thu của OpenAI cũng đang tăng tốc: chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, doanh thu đã đạt gấp đôi với mức 12 tỉ USD, mục tiêu hướng tới 20 tỉ USD trước cuối năm. Số người dùng ChatGPT hằng tuần cũng tăng lên khoảng 700 triệu, từ 400 triệu hồi đầu năm. Những con số này củng cố cho kỳ vọng thị trường về mức định giá nửa nghìn tỉ USD.

Mối quan hệ hợp tác giữa Microsoft và OpenAI sau tái cấu trúc.

Microsoft hiện là nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, với các khoản rót vốn 1 tỉ USD năm 2019 và 10 tỉ USD năm 2023. Theo thỏa thuận cũ, Microsoft có quyền tích hợp công nghệ OpenAI vào Azure và độc quyền thương mại hóa một số sản phẩm. Tuy nhiên, mối quan hệ này đang thay đổi. OpenAI đã ký kết hợp tác hạ tầng với Oracle và Google Cloud để chuẩn bị cho dự án trung tâm dữ liệu Stargate. Theo The Verge, điều này giúp OpenAI tránh phụ thuộc quá nhiều vào Azure, đồng thời mở rộng công suất tính toán chính là yếu tố then chốt trong cuộc đua AI.

Đối với Microsoft, đây là tình thế vừa thuận lợi vừa rủi ro. Theo Ars Technica, công ty vẫn hưởng lợi từ khoản đầu tư khổng lồ và hệ sinh thái sản phẩm tích hợp GPT. Nhưng đồng thời, Microsoft cũng cần tăng tốc phát triển mô hình AI riêng, nhằm giảm sự phụ thuộc vào OpenAI.

Việc tái cấu trúc của OpenAI sẽ tạo ra nhiều thay đổi quan trọng. Ở mảng hạ tầng tính toán, công ty mở rộng sang mô hình đa đám mây, vừa giảm rủi ro gián đoạn vừa tăng lợi thế thương lượng với các nhà cung cấp. Trên mặt trận mô hình AI, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt với Google (Gemini), Meta (LLaMA), Anthropic (Claude) và xAI, buộc OpenAI tiếp tục chi mạnh tay cho R&D. Về quản trị, chuyển sang mô hình vì lợi nhuận đồng nghĩa với áp lực minh bạch cao hơn. 

Trong bối cảnh đó, thỏa thuận mới biến quan hệ giữa Microsoft và OpenAI thành một thế cân bằng mong manh: hai bên vừa hợp tác chặt chẽ, vừa đối đầu quyết liệt. Microsoft muốn củng cố lợi thế của Azure và hệ sinh thái Copilot, trong khi OpenAI lại tìm cách mở rộng hợp tác, chuẩn bị cho IPO và giữ vững vị thế trong cuộc đua toàn cầu.

Nhìn chung, việc đạt thỏa thuận không ràng buộc với Microsoft giúp OpenAI mở ra cánh cửa tái cấu trúc, huy động vốn và hướng tới tham vọng IPO với định giá 500 tỉ USD. Tuy nhiên, thỏa thuận này cũng đi kèm là vô vàn thách thức: từ chi phí R&D khổng lồ, áp lực pháp lý, đến sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt trong ngành. Trong bối cảnh này, OpenAI và Microsoft buộc phải tìm cách cân bằng: vừa duy trì hợp tác chiến lược, vừa chuẩn bị cho kịch bản trở thành đối thủ trực diện. Cuộc chơi không còn là chuyện của riêng một công ty, mà có thể định hình lại toàn bộ tương lai ngành AI toàn cầu.