Dù vẫn thua nhiều trận như thắng, Man Utd đang cho thấy những dấu hiệu khởi sắc. Các con số biết nói cho thấy đội bóng đang dần thoát khỏi tình trạng hỗn loạn dưới thời Erik ten Hag, để hướng đến một tập thể có cấu trúc rõ ràng hơn.
"Báo chí luôn muốn thành công chỉ sau một đêm", cổ đông thiểu số kiêm người phụ trách bóng đá của Man Utd, Jim Ratcliffe nói trên podcast Business. "Họ nghĩ chỉ cần bật công tắc là mọi thứ sẽ tốt đẹp ngay. Nhưng không thể điều hành một đội bóng như Man Utd bằng những phản ứng bốc đồng".
Ratcliffe nói rõ rằng ông muốn trao HLV Ruben Amorim ít nhất ba năm để xây dựng đội bóng, thay vì lặp lại vòng luẩn quẩn sa thải - bổ nhiệm đã khiến CLB rối loạn suốt thập kỷ qua.
Gần một năm kể từ khi Amorim tiếp quản, kết quả trên bảng điểm vẫn khiêm tốn. "Quỷ đỏ" chỉ thắng 10 và thua 17 trong 37 trận Ngoại hạng Anh đã chơi dưới trướng HLV người Bồ Đào Nha. Nhưng nếu nhìn vào các chỉ số chuyên sâu, Man Utd đã có những chuyển biến tích cực.
Dưới thời Erik ten Hag, "Quỷ đỏ" chơi thứ bóng đá chuyển trạng thái đầy rủi ro. Họ tấn công nhanh, phòng ngự lỏng lẻo và thường xuyên bị phản đòn. Đội bóng này từng có giai đoạn sáu trận liên tiếp với hiệu số bàn thắng kỳ vọng (xGD) trung bình âm 1,56 bàn mỗi 90 phút. Điều đó có nghĩa trên lý thuyết, họ sẽ thua cách biệt một đến hai bàn mỗi trận. Cả mùa 2023-2024, xGD của Man Utd là âm 12,5 bàn, chỉ khá hơn vài đội cuối bảng như Burnley hay Luton Town.
Amorim thừa hưởng một tập thể mất niềm tin, mất tổ chức và để đối thủ dứt điểm 17 lần mỗi trận, cao thứ hai châu Âu. Nhưng kể từ tháng 4/2025, đồ thị xGD của Man Utd đã trở lại mức dương. Họ không còn là đội bóng kém trong các mô hình thống kê nữa.
Thành công đầu tiên của Amorim nằm ở việc giảm số cú sút phải đối mặt. Nếu thời Ten Hag, Man Utd bị bắn phá cầu môn 14,7 lần mỗi trận, nay con số ấy chỉ còn 10,4 pha dứt điểm. Trong khi, số cú sút của họ duy trì ở mức 14,1 lần, nghĩa là Man Utd hiện tạo ra trung bình bốn cơ hội nhiều hơn đối thủ mỗi trận. Đó là bằng chứng cho thấy họ đang kiểm soát thế trận tốt hơn.
Theo mô hình của Opta, Man Utd hiện đứng thứ tư Ngoại hạng Anh về "điểm số kỳ vọng" sau bảy vòng, sau Liverpool, Man City và Arsenal. Nếu không tính phạt đền, đội bóng sở hữu tổng xG 11,2 bàn, chỉ kém Man City và Arsenal. Dù vậy, họ mới ghi được 6 bàn, tức kém tới 5,2 bàn so với kỳ vọng, mức chênh lệch lớn nhất giải đấu.
Lý do phần nào nằm ở sự thiếu may mắn và phong độ không ổn định của hàng công. Ngay cả hai tân binh Bryan Mbeumo và Matheus Cunha mùa trước ghi nhiều bàn vượt xa kỳ vọng, cũng chưa thể duy trì khả năng dứt điểm như trước. Sự vô duyên này có thể chỉ là tạm thời, bởi về dài hạn, hiệu suất ghi bàn thường sẽ trở lại tương ứng xG.
Tuy nhiên, đằng sau những chỉ số tích cực vẫn tồn tại những lỗ hổng đáng lo. Man Utd tuy không để đối phương sút nhiều, nhưng lại phải hứng chịu những cú sút có chất lượng rất cao. Theo Opta, họ nằm trong nhóm "ít bị dứt điểm nhưng dễ thủng lưới", nghĩa là mỗi pha dứt điểm trúng đích của đối thủ đều tiềm ẩn nguy cơ lớn thành bàn.
Ba trong số chín bàn thua của họ mùa này đến từ phản công nhanh. Amorim đã giúp giảm một nửa số pha phản công nguy hiểm so với thời Ten Hag (1,01 lần mỗi 90 phút so với 2,0), nhưng tuyến giữa của Man Utd vẫn dễ bị xuyên thủng. Việc thiếu một tiền vệ đánh chặn nhanh và mạnh khiến họ dễ bị đối thủ khoét thẳng vào trung lộ.
Ở đầu kia sân, HLV 40 tuổi cũng chưa tối ưu được hàng công. Man Utd có nhiều cầu thủ thích dứt điểm như Fernandes, Amad Diallo, Cunha, Mbeumo hay Sesko. Khi tất cả cùng xuất hiện, đội bóng lại rơi vào tình trạng quá nhiều người muốn sút, dẫn đến những cú dứt điểm vội vã, thiếu hiệu quả. Có thời điểm, bản đồ sút của Man Utd cho thấy phần lớn cơ hội đến từ ngoài cấm địa, với xG trung bình chỉ 0,11, tức 11% khả năng thành bàn cho một cú sút.
Những tình huống như cú sút xa của Casemiro trước Sunderland (xG 0,07) là minh chứng. Thay vì phối hợp thêm một nhịp để tạo cơ hội rõ ràng hơn, Man Utd thường chọn phương án kết thúc sớm. Khi Mason Mount được xếp đá cao hơn, vai trò luân chuyển bóng của anh giúp đội hình cân bằng. Đây là tín hiệu cho thấy Amorim vẫn đang thử nghiệm để tìm công thức tốt nhất.
Dưới góc nhìn dữ liệu, Man Utd đang đi đúng hướng. Họ tấn công nhiều hơn, phòng ngự ít sai sót hơn, và chỉ còn thiếu sắc bén trong khâu dứt điểm. Các thống kê xG và xGD tích cực không đảm bảo chiến thắng ngay lập tức, nhưng thường báo hiệu một sự tiến bộ bền vững nếu được duy trì.
Điều Ratcliffe và Amorim cần nhất lúc này là thời gian, điều Old Trafford hiếm thấy trong thời hậu Alex Ferguson. Sau nhiều năm thử sai với Moyes, Louis van Gaal, Jose Mourinho, Ole Gunnar Solskjaer rồi Ten Hag, Man Utd dường như đã tìm được HLV dám kiên định với triết lý bóng đá có hệ thống.
Thành công sẽ không đến sau một đêm, như Ratcliffe nói. Nhưng những đồ thị xG đi lên, những cú sút bị giảm dần, và khả năng kiểm soát trận đấu được cải thiện cho thấy Man Utd đang bước đúng trên hành trình tái thiết.
Nếu đoàn quân Amorim duy trì được đà tiến này, việc cạnh tranh Top 4 thậm chí là danh hiệu trong vài năm tới không còn viển vông.
Hoàng An (theo Times)